Với người dân nước ta, chương trình nghệ thuật và khái niệm “sân khấu thực cảnh” còn khá mới mẻ, lạ lẫm nhưng ở các nước trên thế giới từ lâu đã rất phát triển, trở thành một kênh hữu hiệu phát triển ngành du lịch. Theo giới chuyên môn, nghệ thuật sân khấu thực cảnh là loại hình biểu diễn được thực hiện trên nền cảnh quan thực tế và sân khấu thường ở ngoài trời, bao gồm các yếu tố cảnh sắc thiên nhiên như sông hồ, biển cả, rừng núi... hài hòa với đời sống sinh hoạt của con người bản địa. Đây là hình thức nghệ thuật sử dụng hoàn toàn chất liệu truyền thống, kết hợp với các hiệu ứng sân khấu hiện đại.
Không như các loại hình nghệ thuật khác, sân khấu thực cảnh mang lại một trải nghiệm chân thực nhất đến với khán giả thông qua những bối cảnh sân khấu thực từ cảnh quan thiên nhiên, âm thanh ánh sáng hiện đại. Điểm độc đáo của loại hình này chính là sử dụng những hình ảnh, bối cảnh thực tế tạo cho người xem có được cảm giác như được sống trong chính những câu chuyện đang được kể trên sân khấu. Bên cạnh một phần sân khấu chính là thiên nhiên, cảnh vật thì cũng có những bối cảnh phải sử dụng đến những kỹ thuật dàn dựng sân khấu hiện đại như bàn nâng, cần cẩu,... để mang đến những hiệu ứng bất ngờ cho người xem. Âm thanh, ánh sáng góp phần không nhỏ để tạo nên được một sân khấu đem đến nhiều cảm xúc của khán giả với sự kỳ vĩ, hoành tráng...
Tại Việt Nam, nghệ thuật sân khấu thực cảnh manh nha và có một số chương trình được thực hiện những năm gần đây. Được ấp ủ trong nhiều năm, từ cuối 2017, khán giả tại Thủ đô Hà Nội đã được xem chương trình nghệ thuật thực cảnh Tinh hoa Bắc Bộ với nhiều dấu ấn, cảm xúc do nghệ sĩ. Đến với Tinh hoa Bắc Bộ, người xem nhận rõ bức tranh khảm quý giá được ghép bằng những nét tinh hoa văn hóa của vùng đồng bằng Bắc Bộ và mở ra cơ hội khám phá lịch sử, văn hóa. Với 180 diễn viên tham gia trên một sân khấu tương tác rộng nhiều héc-ta, kết hợp với công nghệ hiện đại và các loại hình nghệ thuật ca trù, dân ca Bắc Bộ, quan họ, hầu đồng, tranh tố nữ, tranh Đông Hồ, múa rối nước... những ký ức và hình ảnh tập trận, sĩ tử đèn sách, sinh hoạt lễ hội nhộn nhịp yên bình... của tinh hoa văn hóa Bắc Bộ đã được phô diễn trên sân khấu giữa thiên nhiên nước non hùng vĩ.
Hình ảnh đậm nét lịch sử, văn hóa trong chương trình thực cảnh Ký ức Hội An.
Không chỉ có Tinh hoa Bắc Bộ, từ trung tuần tháng 3/2018, chương trình nghệ thuật thực cảnh Ký ức Hội An đã đến với khán giả trong và ngoài nước tại Công viên Văn hóa Ấn tượng Hội An (Quảng Nam). Đặc biệt, chương trình thực cảnh Ký ức Hội An vừa được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập hai kỷ lục “Sân khấu ngoài trời lớn nhất Việt Nam” và “Chương trình biểu diễn nghệ thuật thường nhật có số lượng diễn viên tham gia đông nhất”. Với thông điệp “Một ngày Hội An - Trăm năm hoài cổ”, nghệ thuật thực cảnh Ký ức Hội An do tổng đạo diễn người HongKong Mai Soái Nguyên đảm nhận, tái hiện khung cảnh thương cảng Hội An sầm uất thế kỷ 16-17. Điểm đến trên con đường tơ lụa huyền thoại và những câu chuyện tình lãng mạn, những tích truyện được ghi danh trong sử sách và những dấu mốc có chiều dài suốt 400 năm từ khi hình thành Hội An cho đến nay... đã được phô diễn trước mắt mọi người.
Được thực hiện ở ngoài trời trên phạm vi khoảng 10ha, kéo dài hơn 1km; nghệ thuật thực cảnh Ký ức Hội An sân khấu gồm sông Hoài và phố cổ hai bên bờ sông với khoảng 2,5ha. Trong đó bao gồm những công trình kiến trúc đặc trưng phố Hội; thuyền bè, sông nước và hệ thống âm thanh, hiệu ứng ánh sáng tối tân. Các điển tích tình yêu, các câu chuyện thời cuộc được kể bởi nghệ thuật biểu diễn của 500 diễn viên, nghệ sĩ 3 miền Bắc - Trung - Nam cùng 100 cô gái mặc áo dài trình diễn trên sân khấu là ngôn ngữ kể chuyện chính, hình ảnh ước lệ tượng trưng cho dòng thời gian biến chuyển đã hoàn toàn chinh phục những khán giả khó tính nhất.
Theo NSND Nguyễn Quang Vinh, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ VH-TT&DL), mô hình nghệ thuật thực cảnh như Ký ức Hội An rất đặc sắc và chúng ta nên ủng hộ, phát triển nó. Trong khi đó, họa sĩ - nhà nghiên cứu mỹ thuật Trịnh Quang Vũ, cố vấn chương trình thực cảnh Ký ức Hội An đánh giá chương trình này tái hiện bản sắc văn hóa Việt một cách sắc nét, sinh động, không chỉ mang tính giải trí đơn thuần mà còn mang tính giáo dục về lịch sử, văn hóa một cách tự nhiên và sâu sắc nên sẽ trở thành món ăn tinh thần mới lạ, độc đáo. Dự kiến, mỗi suất diễn Ký ức Hội An sẽ phục vụ khoảng 3.500 khán giả, qua đó bổ sung vào “đặc sản du lịch” phố Hội, góp phần gia tăng thời gian trải nghiệm và giúp ngành du lịch Hội An phát triển mạnh trong tương lai.