Khám phá tiềm năng phát triển cây dược liệu bản địa với đảng sâm hữu ích cho sức khỏe
Đảng sâm từ lâu đã được biết đến là một thảo dược quý giúp bồi bổ cơ thể, tăng cường sức khỏe và kéo dài tuổi thọ.
Các nghiên cứu dược học cho thấy đảng sâm vùng Quảng Ngãi (Kon Tum cũ) có hàm lượng saponin và chất chống oxy hóa cao, là nguồn nguyên liệu quan trọng cho nhiều sản phẩm bồi bổ, tăng miễn dịch và phục hồi thể lực.
Nắm bắt tiềm năng đó, chính quyền tỉnh đã xác định đảng sâm là một trong những cây dược liệu chiến lược, nằm trong quy hoạch phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững giai đoạn 2025 – 2035.
Vùng trồng tập trung hiện được mở rộng tại Tu Mơ Rông, Đăk Glei và Kon Plông (thuộc địa bàn sáp nhập vào Quảng Ngãi), với mục tiêu vừa bảo tồn nguồn gen quý, vừa xây dựng chuỗi sản xuất – chế biến – tiêu thụ theo hướng hiện đại và ổn định.
Trước đây, phần lớn người dân vùng núi Kon Tum cũ sống dựa vào khai thác rừng hoặc trồng cây ngắn ngày như keo, sắn. Thu nhập bấp bênh, đất nhanh bạc màu, đời sống khó khăn. Khi chương trình phát triển dược liệu được triển khai, cây đảng sâm đã mang lại sự thay đổi rõ rệt.
Hiện nay, hàng trăm hộ dân đã chuyển sang trồng đảng sâm dưới tán rừng. Trung bình mỗi hecta trồng sâm dây mang lại doanh thu cao gấp 2–3 lần so với trồng keo. Nhiều hộ có thu nhập ổn định từ 80–100 triệu đồng/năm, cuộc sống khấm khá hơn.
Điều đáng ghi nhận là bà con không còn vào rừng khai thác tự nhiên mà trồng và chăm sóc theo kỹ thuật được hướng dẫn. Việc này giúp giảm tình trạng phá rừng, tăng độ che phủ đất, bảo tồn hệ sinh thái rừng. Những vườn sâm dưới tán rừng trở thành "ngân hàng xanh", vừa nuôi dưỡng đất, vừa giúp người dân có sinh kế ổn định và lâu dài.
Chính sách hỗ trợ và định hướng phát triển đảng sâm
Để phát triển bền vững, Quảng Ngãi đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ trong nhân giống, trồng trọt và chế biến dược liệu. Các trung tâm dược liệu địa phương phối hợp với Viện Dược liệu và các trường đại học để triển khai nhân giống vô tính, nuôi cấy mô tế bào, chọn lọc giống đảng sâm khỏe, sạch bệnh và giàu dược chất.
Quy trình trồng, thu hái và sơ chế đạt tiêu chuẩn GACP-WHO được áp dụng rộng rãi, giúp đảm bảo chất lượng nguyên liệu đầu vào. Nhiều hợp tác xã dược liệu được thành lập, kết nối với doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm và phát triển thương hiệu đảng sâm của địa phương.
Nhờ chế biến sâu – như sản xuất cao sâm, trà hòa tan, viên nang, nước uống bổ dưỡng – giá trị sản phẩm tăng gấp nhiều lần so với xuất thô. Việc truy xuất nguồn gốc bằng mã QR, kiểm nghiệm dược chất và đóng gói đạt chuẩn quốc tế đang giúp cây thuốc này từng bước tham gia chuỗi giá trị dược liệu quốc gia, khẳng định thương hiệu dược liệu miền Trung – Tây Nguyên trên thị trường trong và ngoài nước.
Tỉnh Quảng Ngãi xác định phát triển đảng sâm không chỉ là hoạt động kinh tế, mà còn là giải pháp an sinh và phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Người dân được hỗ trợ giống cây, hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt, tập huấn quy trình canh tác an toàn và được kết nối với doanh nghiệp để đảm bảo đầu ra ổn định.
Chính quyền cũng đang triển khai đề án để phát triển đảng sâm nói riêng và các các loại thảo dược quý nói chung. Bên cạnh đó, mô hình du lịch dược liệu gắn với tham quan vườn dược liệu, thưởng thức ẩm thực và trải nghiệm văn hóa bản địa đang được đẩy mạnh, tạo thêm giá trị kinh tế và quảng bá thương hiệu sâm vùng cao Quảng Ngãi.
Có thể nói, đảng sâm không chỉ là vị thuốc quý trong y học cổ truyền, mà còn là biểu tượng cho sự hồi sinh kinh tế vùng núi Quảng Ngãi. Từ loài cây mọc tự nhiên, nay đảng sâm đã góp phần cải thiện đời sống người dân, bảo vệ tài nguyên rừng và khẳng định giá trị dược liệu Việt.
Khi chính quyền, nhà khoa học và người dân cùng đồng hành trong bảo tồn – chuẩn hóa – phát triển cây thuốc, đảng sâm không chỉ giúp chữa lành cơ thể con người, mà còn "chữa lành" cho núi rừng và những vùng đất khó khăn.
