Luật Trẻ em được Quốc hội khóa XIII, Kỳ họp thứ 11 thông qua năm ngoái bắt đầu có hiệu lực từ 1/6/2017, được dư luận quan tâm bởi có nhiều quy định mới, đặc biệt là các hành vi vi phạm quyền trẻ em bị nghiêm cấm mà đôi khi vì thiếu hiểu biết, nhiều phụ huynh đã có hành vi vi phạm pháp luật.
Luật gồm 7 chương với 106 điều, trong đó về Quyền bí mật đời sống riêng tư (Điều 21), Luật quy định như sau: Trẻ em có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình vì lợi ích tốt nhất của trẻ em. Trong khi đó, một trong những hành vi bị cấm là: Công bố, tiết lộ thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em mà không được sự đồng ý của trẻ em từ đủ 7 tuổi trở lên và của cha, mẹ, người giám hộ của trẻ em.
Luật cũng có hẳn một mục quy định về trách nhiệm bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng (Điều 54), Luật quy định:
Cơ quan, tổ chức liên quan có trách nhiệm tuyên truyền, giáo dục và bảo vệ trẻ em khi tham gia môi trường mạng dưới mọi hình thức. Cha mẹ, giáo viên và người chăm sóc trẻ em có trách nhiệm giáo dục kiến thức, hướng dẫn kỹ năng để trẻ em biết tự bảo vệ mình khi tham gia môi trường mạng.
Cơ quan, tổ chức, cá nhân quản lý, cung cấp sản phẩm, dịch vụ thông tin, truyền thông và tổ chức các hoạt động trên môi trường mạng phải thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn và bí mật đời sống riêng tư cho trẻ em theo quy định của pháp luật.
Thực tế hiện nay, nhiều cha mẹ vẫn thường đăng ảnh khoe con trên facebook (FB) một cách khá thoải mái và vô tư. Tuy nhiên, theo Luật Trẻ em 2016 thì: Nếu đăng tải hình ảnh trẻ em trên mạng xã hội mà không được sự đồng ý của trẻ thì sẽ là phạm pháp. Tất nhiên không phải cứ đưa hình ảnh con em mình lên các trang thông tin cá nhân, trang mạng xã hội đều là vi phạm pháp luật, mà ở đây muốn nhấn mạnh về quyền bí mật đời sống riêng tư của trẻ, về quyền của cá nhân đối với hình ảnh của mình, nếu như vi phạm thì sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Theo mô tả cụ thể trong Nghị định 56/2017/NĐ-CP mới ban hành ngày 9/5 vừa qua về Quy định chi tiết một số điều của Luật Trẻ em, thông tin bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em là các thông tin về: tên, tuổi; đặc điểm nhận dạng cá nhân; thông tin về tình trạng sức khỏe và đời tư được ghi trong bệnh án; hình ảnh cá nhân; thông tin về các thành viên trong gia đình, người chăm sóc trẻ em; tài sản cá nhân; số điện thoại; địa chỉ thư tín cá nhân; địa chỉ, thông tin về nơi ở, quê quán; địa chỉ, thông tin về trường, lớp, kết quả học tập và các mối quan hệ bạn bè của trẻ em; thông tin về dịch vụ cung cấp cho cá nhân trẻ em.
Với những thông tin trên của trẻ em nếu cha mẹ vô ý đăng tải lên mạng xã hội thì sẽ vô tình khiến các con gặp nguy hiểm với các loại tội phạm xã hội như tội phạm tình dục, bắt cóc, buôn người,... vẫn đang âm thầm theo dõi trên mạng. Hơn nữa sẽ có những hình ảnh, thông tin cha mẹ đăng lên FB mà trẻ có thể không muốn công khai với bạn bè.
Trong Luật lần này đã có cơ chế để trẻ em có thể bày tỏ ý kiến, nguyện vọng, gửi thông tin mà các em cho rằng bất lợi đối với các em.
Thứ nhất, các em có thể cung cấp các thông tin về các hành vi gây bất lợi cho mình, kể cả là của bố mẹ đến một tổ chức mà Luật quy định, đó là Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Thứ hai là các em có thể gọi điện đến Tổng đài quốc gia về trẻ em 18001567. Đây là điện thoại tư vấn, hỗ trợ cho trẻ em do Cục Bảo vệ, Chăm sóc trẻ em thuộc Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đang vận hành.
Sau khi Luật Trẻ em có hiệu lực, đã có không ít ý kiến về vấn đề này. Nhiều ý kiến cho rằng quy định hạn chế đăng tải thông tin về đời tư của trẻ trên mạng xã hội, trên các phương tiện truyền thông là điều rất cần thiết. Tuy nhiên, việc xử phạt còn phải tùy thuộc vào hậu quả xảy ra. Với những thông tin, hình ảnh của con không quá nhạy cảm, cha mẹ đưa lên mạng xã hội (chưa được sự đồng ý của trẻ) mà bị xử phạt, có vẻ như quá nghiêm khắc. Bởi việc đăng tải thông tin còn thể hiện tình yêu, sự tự hào của người làm cha làm mẹ. Đó là chưa kể quy định về vấn đề này tại Luật Trẻ em rất khó khả thi. Sở dĩ nó không khả thi bởi chưa có chế tài xử phạt. Và nếu có chế tài thì cơ quan nào sẽ thực hiện? Ai đến từng nhà để phạt cha mẹ đăng hình con mà chưa xin phép?
Quy định là cần thiết, nhưng các nhà làm luật hãy có hướng dẫn phù hợp để nó khả thi. Cần cân nhắc bởi việc đăng những hình ảnh trong sáng, chuẩn mực của con lên mạng xã hội cũng có thể chấp nhận được, khác với việc có nhiều hình ảnh phản cảm của con mà sau này khi xem lại có thể khiến bé phải xấu hổ, ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ: những hình ảnh xấu của trẻ hồi bé như khóc nhè, cắn móng chân,... có thể là lý do khiến bé bị bạn bè trêu chọc, bắt nạt sau này... Dẫu vậy, những quy định tại Luật Trẻ em là rất cần thiết để bảo vệ con trước tội phạm mạng, nhất là những kẻ ấu dâm, buôn người... đang gia tăng hiện nay.
