Dân số và phát triển- Điểm nhấn quan trọng với công tác dân số trong tình hình mới

Vì sao cần chuyển trọng tâm dân số?

Hiện nay, nước ta đang đứng trước nhiều vấn đề về dân số. Đó là chất lượng dân số thấp, quy mô dân số lớn, mật độ dân số rất cao. Hiện nay, trên thế giới chỉ có 4 nước (Ấn Độ, Băng - la - đét, Nhật Bản, Phi-li- pin) có số dân và mật độ dân số lớn hơn Việt Nam. Bên cạnh đó, tốc độ di cư, đô thị hóa, tích tụ dân số đang diễn ra khá mạnh dẫn tới nhiều áp lực tới hạ tầng cơ sở, ách tắc giao thông, ô nhiễm môi trường…

Hiện nay, nước ta đang trong thời kỳ dân số vàng nhưng nếu không khai thác nhanh và hiệu quả thì cơ hội này sẽ bị bỏ qua.

Việt Nam đang trong giai đoạn già hóa dân số, số người cao tuổi tăng lên, trong đó, tuổi thọ cũng tăng lên nhưng số năm sống khỏe chưa tăng tương xứng. Ngoài ra, phần lớn người cao tuổi sống ở nông thôn và phụ thuộc vào con cái… làm trầm trọng thêm thách thức về già hóa trong quá trình phát triển.

Việt Nam đang có tốc độ già hóa dân số rất nhanh

Tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh hiện nay ở nước ta rất cao làm ảnh hưởng lớn đến cấu trúc dân số, chất lượng dân số trong tương lai. Nếu không cải thiện sẽ dẫn đến sự phát triển không bền vững về mặt xã hội.

Những thực trạng này cùng với sự thay đổi của tình hình thế giới và khu vực đòi hỏi công tác dân số có những chuyển biến mới và Nghị quyết số 21-NQ/TW đã chỉ rõ công tác dân số phải chú trọng toàn diện các mặt quy mô, cơ cấu, phân bố, đặc biệt là chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ hữu cơ với các yếu tố kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo đảm phát triển nhanh, bền vững.

Nhiều vấn đề cần đổi mới phù hợp trọng tâm dân số và phát triển

Ban chấp hành Trung ương yêu cầu cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp về công tác dân số, đề cao tính tiên phong, gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên. Bên cạnh đó, các nội dung khác cũng cần chuyển mạnh sang trọng tâm dân số và phát triển:

Đổi mới nội dung tuyên truyền: Nội dung tuyên truyền vận động mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con, tập trung vận động sinh ít con hơn ở vùng, đối tượng có mức sinh cao; duy trì kết quả ở những nơi đã đạt mức sinh thay thế; sinh đủ 2 con ở những nơi có mức sinh thấp. Vận động, khơi dậy phong trào mọi người dân thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao, có lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý để nâng cao sức khỏe tầm vóc, thể lực người Việt Nam…

Cơ chế, chính sách, pháp luật về dân số: Rà soát, điều chỉnh hoặc bãi bỏ một số quy định về xử lý vi phạm trong công tác dân số. Rà soát, bổ sung các quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi. Ngăn ngừa có hiệu quả việc lạm dụng khoa học - công nghệ để lựa chọn giới tính thai nhi. Ban hành Chiến lược dân số trong tình hình mới…

Chất lượng dịch vụ về dân số: Cần được mở rộng và nâng cao, trong đó tiếp tục củng cố mạng lưới dịch vụ kế hoạch hóa gia đình, phát triển mạnh hệ thống chuyên ngành lão khoa trong các cơ sở y tế…

Nguồn lực cho công tác dân số: Bên cạnh ưu tiên ngân sách nhà nước, thực hiện xã hội hóa cần phát triển thị trường, đa dạng hóa các gói bảo hiểm.

Đội ngũ cán bộ dân số: Cũng cần được tập huấn nhằm đáp ứng yêu cầu chuyển hướng sang chính sách dân số và phát triển. Đưa nội dung dân số và phát triển vào chương trình đào tạo, tập huấn, nghiên cứu khoa học…