Đại dịch COVID-19 đã làm biến đổi hành vi và giao tiếp của con người

Nhưng liệu những thay đổi này có trở thành vĩnh viễn không? Các nhà khoa học đã xem xét cách thức và lý do tại sao đại dịch có thể đã thay đổi cách con người hành xử và tương tác.

Đại dịch COVID-19 đã tạo ra một khái niệm mới về một "bình thường mới" sức khỏe và hạnh phúc.

COVID-19, với tất cả các biến thể của virus gây ra nó, đã ảnh hưởng không nhỏ đến mọi người trên toàn cầu. Bản thân căn bệnh hoặc sự căng thẳng, không chắc chắn và nỗi sợ hãi mà nó đã tạo ra đã tác động vào hầu hết mọi người theo cách này hay cách khác.

Tuy nhiên, mặc dù nhận biết được những tác động tức thời của COVID-19, song tác động lâu dài của đại dịch đối với xã hội vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Tiến sĩ Mirela Loftus, giám đốc y tế tại Newport Healthcare (Mỹ) cho biết:"Đại dịch đã có tác động rất thực, rất riêng đến cuộc sống của mọi người. Cho dù một cá nhân bị ốm, mất người mà họ yêu quý vì COVID-19, mất việc hay 'chỉ' vật lộn với việc cô lập trong nhà vì các lệnh phong tỏa xã hội và sự hoảng loạn toàn cầu, mỗi chúng ta đều bị ảnh hưởng khác nhau,".

Theo nghiên cứu, từ mua sắm, làm việc, đi học đến du lịch và giải trí - đại dịch đã thay đổi cách mọi người điều hướng cuộc sống hàng ngày. Ngoài ra, nó đã tạo ra một trạng thái không chắc chắn được nhân lên bởi những nỗi sợ hãi về kinh tế và văn hóa.

Nhưng điều này có thay đổi hành vi và giao tiếp tổng thể của con người trong dài hạn không? Và nếu vậy, làm thế nào để xã hội bắt đầu phục hồi sau những thay đổi này?

Đại dịch lại ảnh hưởng đến hành vi của con người?

Nghiên cứu cho thấy phản ứng của công chúng đối với dịch bệnh lan rộng hầu như không thay đổi, các đại dịch trước đây cũng đã gây ra những biến động đáng kể và phổ biến rộng rãi trong cơ cấu kinh tế xã hội và xã hội.

Giáo sư Marina Bluvshtein và chủ tịch Hiệp hội Tâm lý Cá nhân Quốc tế tại Đại học Adler nói: "Không có cái gọi là tổng thể trong việc hiểu cách mọi người phản ứng với một tình huống căng thẳng, cho dù tình huống đó là duy nhất đối với một người, một nhóm hay nó dẫn đến một phản ứng căng thẳng hàng loạt. Chúng ta đã trải qua những làn sóng của đại dịch - bước qua năm 2020, tiếp nhận những ảnh hưởng liên tục của dịch bệnh trong suốt 2 năm và bây giờ, chúng ta đang hy vọng sẽ thoát khỏi nó. Những con sóng có tính chất dịch tễ học, xã hội, kinh tế và chính trị - thực sự là một cơn bão lớn ".

Khi "cơn bão" tiếp tục, mọi người tự nhiên hình thành các hành vi thích ứng để đáp ứng các yêu cầu của hoàn cảnh hoặc môi trường của họ. Điều này có thể tạo ra những thay đổi lâu dài trong cách mọi người giao tiếp và cư xử.

Các loại hành vi bị ảnh hưởng

"Một số ưu tiên sức khỏe và thể chất của họ trong khi những người khác không lo lắng thì ăn nhiều hơn và tập thể dục ít hơn" – tiến sĩ Loftus cho hay.

Về phương diện giao tiếp, nhiều người thích nghi bằng cách chuyển sang cuộc gọi điện video với những người thân yêu và các cuộc họp Zoom để làm việc, trong khi những người khác rút lui vào cuộc sống biệt lập.

Khi thời gian trôi qua, những hành vi này có thể đã dẫn đến những thay đổi khác nhau về cách mỗi người liên quan đến công việc, người khác và cuộc sống của chính họ.

Hành vi tại nơi làm việc có thể đã có những thay đổi đáng kể do những hạn chế xã hội liên quan đến đại dịch. Một nghiên cứu được thực hiện tại Đức và Thụy Sĩ chỉ ra rằng làm việc tại nhà  tác động đến cuộc sống công việc. 60% những người hiện đang làm việc tại nhà cho biết họ vẫn muốn tiếp tục làm như vậy sau khi đại dịch kết thúc.

Tuy nhiên, việc chuyển sang làm việc từ xa có thể có mặt trái.

Giáo sư Bluvshtein giải thích thêm: "Mọi người trong suốt đại dịch - và cho đến ngày nay – làm việc thông qua các cuộc họp ảo. Dù thuận tiện song mọi người vẫn có thể cảm thấy có điều gì đó không ổn. Phần còn thiếu thường là cảm giác toàn vẹn - thông qua tất cả các giác quan mà con người có. Những yếu tố này có thể bị mất hoặc bị thay đổi đáng kể đối với hầu hết những người làm việc tại nhà ".

Thay đổi thói quen chi tiêu

Các hạn chế xã hội cũng có thể dẫn đến những thay đổi trong hành vi chi tiêu. Ví dụ, các nhà khoa học đã khảo sát 3.833 người ở độ tuổi 18–64 ở Italia trong đợt COVID-19 đầu tiên.

Họ nhận thấy sự gia tăng trong chi tiêu và tâm lý muốn mua những sản phẩm thiết yếu và không thiết yếu. Hơn nữa, lo lắng và sợ hãi liên quan đến COVID-19 có thể đã thúc đẩy mọi người mua các mặt hàng cần thiết, trong khi trầm cảm dự đoán chi tiêu cho các sản phẩm không cần thiết.

Trong tương lai, những thói quen chi tiêu do đại dịch gây ra có thể đã thay đổi hành vi của người tiêu dùng trong thời gian dài.

Giáo sư Jie Zhang chuyên ngành kinh tế thuộc Đại học Maryland nói rằng mọi người hiện đang mua sắm trực tuyến nhiều hơn. Họ cũng đang mua nhiều mặt hàng thiết yếu với số lượng lớn và đầu tư vào các lựa chọn giải trí tại nhà.

Những sự thay đổi trong giao tiếp

Các hạn chế xã hội liên quan đến đại dịch COVID-19 buộc nhiều người phải thay đổi cách giao tiếp. Thay vì tương tác mặt đối mặt, mọi người đã sử dụng mạng xã hội và giao tiếp dựa trên văn bản để kết nối.

Điều này có thể dẫn đến sự dịch chuyển xã hội hoặc thay thế việc tiếp xúc trực tiếp bằng tương tác ảo.

Chuyên gia tâm lý JoLeann Trine thuộc Aurora nhận định: "Có thể cho rằng một trong những thay đổi lớn nhất liên quan đến các tương tác xã hội. Đột nhiên hàng loạt người đang làm việc tại nhà, tham gia lớp học trực tuyến và tránh giao tiếp với bất kỳ ai bên ngoài hộ gia đình. Khi mọi người thích nghi với cuộc sống mới, cách giao tiếp và cư xử của họ đã thay đổi ".

Tuy nhiên, nghiên cứu xem xét tác động của phương tiện truyền thông xã hội và hạnh phúc đã phát hiện ra rằng xu hướng giảm tương tác mặt đối mặt đã phát triển trong nhiều năm qua.

Các nhà khoa học cho rằng mặc dù việc sử dụng điện thoại di động và mạng xã hội đang tăng lên, nhưng bằng chứng hiện có không chứng minh rằng nó đang thay thế tương tác mặt đối mặt.

Thay vào đó, mạng xã hội có thể lấp đầy khoảng trống khi các tương tác mặt đối mặt bị mất.

Tuy nhiên, họ đưa ra giả thuyết rằng mạng xã hội có thể thay thế các phương tiện truyền thông khác và dành thời gian cho gia đình và công việc.

Cải thiện thái độ đối với sức khỏe tâm thần

Đại dịch COVID-19 đã tạo ra một cơn bão lớn về sự lo lắng và sự không chắc chắn, do đó, đã có tác động đáng kể đến sức khỏe tâm thần toàn cầu. Nó cũng làm phát sinh các mối quan tâm mới về sức khỏe tâm thần, bao gồm hội chứng lo âu COVID-19 và rối loạn ăn uống liên quan đến đại dịch.

Tiến sĩ Loftus giải thích rằng: "Gần đây, sức khỏe tinh thần bị ảnh hưởng nghiêm trọng, được chứng minh bằng sự gia tăng 25% tỷ lệ lo âu và trầm cảm trên toàn thế giới, theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Rối loạn ăn uống ở thanh thiếu niên cũng đã tăng 25% theo một số nghiên cứu, cũng như việc sử dụng chất kích thích," cô nói thêm.

Tuy nhiên, một số thay đổi tích cực có thể đã xảy ra. Theo một bài báo của UN Chronicle, những tác động tâm lý tiêu cực của đại dịch có thể đã tạo ra nhận thức về sức khỏe tâm thần nhiều hơn,  gia tăng các lựa chọn điều trị - bao gồm cả chữa bệnh trực tuyến.

Thay đổi cách diễn đạt và ngôn ngữ

Theo các nhà nghiên cứu của Đại học Michigan (Mỹ), về mặt lịch sử, các sự kiện và thảm họa quan trọng đã ảnh hưởng đáng kể đến ngôn ngữ và lời nói.

Trong đại dịch COVID-19, những thay đổi về ngôn ngữ có thể bao gồm việc bổ sung các từ mới liên quan đến đại dịch.

Để điều tra các tác động có thể có của COVID-19 đối với ngôn ngữ, các nhà nghiên cứu Phòng thí nghiệm xã hội học của Đại học Bang Michigan hiện đang thu thập các bài phát biểu được ghi âm từ các cư dân Michigan, theo dõi và ghi lại những thay đổi trong lời nói liên quan đến đại dịch.

Theo các báo cáo, đại dịch có thể đã tác động tiêu cực đến hành vi bằng cách góp phần làm gia tăng tính tàn nhẫn và thô lỗ, điều này có thể xảy ra do tiếp xúc lâu dài với căng thẳng và chu kỳ tin tức gây lo lắng.

Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe cũng đã báo cáo về tâm lý bất mãn. Theo một phân tích sử dụng dữ liệu thu được từ một cuộc khảo sát trực tuyến, 45,7% y tá được hỏi cho biết họ đã chứng kiến sự thô lỗ hơn trước đại dịch.

Thời gian dành cho người khác giảm đi cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. 

Dự đoán tương lai

Vẫn chưa xác định được những thay đổi liên quan đến đại dịch trong hành vi và giao tiếp. Hơn nữa, khi xã hội hàn gắn và điều chỉnh, một số thay đổi có thể phát triển để trở thành các chuẩn mực xã hội mới trong khi những thay đổi khác có thể mờ dần. Tuy nhiên, không phải tất cả các thay đổi đều có thể bị coi là tiêu cực.

Tiến sĩ Loftus đề xuất: "Có lẽ bây giờ chúng ta sẽ đặt ưu tiên cao hơn vào các tương tác trực tiếp và mối quan hệ của chúng ta với những người khác và cảm thấy giảm bớt lo lắng. ".

Giáo sư Bluvshtein nhấn mạnh: "Rõ ràng đại dịch đã gây ra một thiệt hại nặng nề cho hầu hết chúng ta. Không có gì là không thể thay đổi hoàn toàn. Chúng ta sẽ ổn thôi - mọi người đều có thể khỏe và làm tốt - nhưng chúng ta cần cho mình không gian và thời gian để đạt được điều đó. Sẽ mất thời gian để tái hiện lại với một thực tế mới. Những gì chúng tôi thấy trong đại dịch là nhu cầu trở lại như cũ, "trở lại bình thường", nhưng trên thực tế, chúng ta không cần phải quay trở lại. Sự tiến hóa của loài người thúc đẩy chúng ta tiến lên, không lùi bước ".

Giáo sư Bluvshtein gợi ý rằng mọi người có một cơ hội duy nhất để trải qua trải nghiệm này là "khôn ngoan hơn, tử tế hơn và cảm thấy rằng cuộc sống là quý giá, đáng được bảo vệ, trân trọng và tận hưởng với những người khác".