Vì bận rộn với công việc và chăm sóc gia đình, con cái, nhiều phụ nữ đã sao lãng vệ sinh cá nhân và cảm thấy không khỏe khoắn. Mỗi loại hoạt động trong đời sống, mỗi độ tuổi và trạng thái sinh lý đều có những yêu cầu riêng, nhất là vệ sinh ở khu vực cơ quan sinh dục.
Phụ nữ có công việc lao động bình thường
Chỉ cần làm vệ sinh 1-2 lần mỗi ngày là đủ.
Nên dùng các sản phẩm vệ sinh thích hợp cho khu vực cơ quan sinh dục để không làm mất cân bằng hệ vi sinh ở âm đạo. Cơ thể có cách tự bảo vệ riêng, tự nhiên cho nên những sản phẩm có tính chất kích thích có thể làm cho hệ vi sinh âm đạo bị rối loạn, tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn khác sinh sôi. Vì thế không nên rửa quá sâu vào âm đạo.
Không nên dùng nước hoa hay các chất khử mùi ở khu vực cơ quan sinh dục.
Thay đồ lót hàng ngày, nhất là tối trước khi đi ngủ.
Rửa sau mỗi lần đi tiểu, đi đại tiện.
Trong những ngày hành kinh, thay băng vệ sinh ít nhất 3 lần mỗi ngày.
Đồ lót nên chọn sử dụng trong ngày là loại làm bằng sợi bông, thoáng và hạn chế ra mồ hôi. Chất liệu làm bằng sợi tổng hợp dễ gây phát triển nấm và các nhiễm khuẩn khác, hơn nữa còn tạo ra sự ẩm ướt và xây xát da. Đồ lót được thiết kế đẹp, gợi cảm chỉ nên dùng trong cuộc sống riêng tư của vợ chồng.
Các em gái tuổi vị thành niên
Do ảnh hưởng của hormone của tuổi dậy thì, các em gái đã trở thành phụ nữ, có khả năng sinh sản với những biểu hiện như: vú nở nang, mọc lông ở nách, mô vệ nữ và hành kinh; ngoài ra còn có thể có xuất tiết ở khu vực cơ quan sinh dục. Những kỳ hành kinh đầu thường không đều và có khi rất đau khiến các em phải nghỉ học. Thầy thuốc có thể giúp các em vượt qua khó khăn này, mặc dù đau không phải là vấn đề nghiêm trọng của sức khỏe và luôn có giải pháp. Băng vệ sinh khi hành kinh cho vị thành niên cũng có nhiều loại để lựa chọn, tất cả đều nhỏ gọn, thoải mái và thấm hút tốt.
Vệ sinh khu vực kín nên như thế nào? Cũng không có gì đặc biệt với vị thành niên. Các em gái nên biết rằng hành kinh không phải là “bẩn thỉu”, dù có cảm thấy khó chịu cũng không nên rửa quá nhiều lần, chỉ 1-2 lần như thường ngày. Có một số sản phẩm để vệ sinh vùng kín dưới dạng gel hay dịch có độ toan (pH quanh 4) để không ảnh hưởng đến hệ vi sinh âm đạo. Mỗi khó chịu đều có cách vượt qua: hành kinh đau, viêm hay có dịch âm đạo (khí hư) khác thường thì nên gặp thầy thuốc. Lần đầu đi gặp thầy thuốc vì những vấn đề tế nhị có thể là một khó khăn với nhiều em gái, cho nên người mẹ cần biết làm cho con gái bớt lo lắng, đồng thời cũng là cơ hội để giúp con gái nâng cao hiểu biết về sức khỏe sinh sản, một phần quan trọng của giáo dục giới tính.
Phụ nữ vận động nhiều
Ai cũng có lúc vận động nhiều hay tham gia môn thể thao nào đó, với tất cả sự say mê nhưng lại cảm thấy khó chịu trong lúc vận động hay sau đó. Đó là vì quần áo thể thao bó sát người dễ gây ẩm ướt và xây xát, vì thế cần dùng loại làm bằng vải bông và thấm hút mồ hôi. Khi tắm nên dùng loại dung dịch hay gel vệ sinh dành cho vùng sinh dục không gây tổn hại đến hệ vi sinh âm đạo. Cũng không rửa sâu vào âm đạo, một động tác dễ gây mất cân bằng hệ vi sinh. Sau mỗi buổi vận động, nhất là sau khi tắm cần lau khô để tránh ẩm ướt và thay đồ lót mới, khô.
Nếu đi bơi ngoài bãi biển hay bể bơi, không nên mặc đồ ướt quá lâu. Bể bơi hay phòng tắm chung là những nơi dễ bị nhiễm khuẩn; để phòng ngừa nhiễm khuẩn âm đạo hay các loại bệnh khác nên mang dép nhựa và không bao giờ mang đồ còn ẩm vì dễ gây bệnh nấm.
Phụ nữ có thai
Nhiễm khuẩn âm đạo, nhiễm khuẩn tiết niệu dễ xảy ra khi có thai và có thể ảnh hưởng xấu đến thai nghén. Những sự cố này cần được theo dõi và điều trị để hạn chế nguy cơ đến thai. Sau sinh, nếu bị cắt tầng sinh môn, cũng cần có những chăm sóc đặc biệt.
Phụ nữ có thai cần biết giữ vệ sinh tốt vùng cơ quan sinh dục nhưng cũng vẫn là những nguyên tắc thông thường: hàng ngày 1-2 lần, không rửa sâu vào âm đạo, đồ lót khô và bằng vải bông để thoáng và thấm hút.
Khi có nhiều dịch âm đạo: một phần vì trạng thái thai nghén làm tăng sự xuất tiết, khi đó dịch xuất tiết có màu trắng đục và không có cảm giác đau. Nếu kèm ngứa hay có cảm giác bỏng rát thì có thể đã bị nhiễm khuẩn và cần gặp thầy thuốc. Nhiễm khuẩn có thể ở cổ tử cung hay ở âm đạo. Phòng ngừa nguy cơ gây vỡ ối non hay nhiễm khuẩn đi lên ảnh hưởng đến thai thì vệ sinh vùng sinh dục có ý nghĩa quan trọng.
Phụ nữ bị cắt tầng sinh môn cần được chăm sóc đặc biệt. Khi sinh, một số phụ nữ gặp khó khăn trong giai đoạn xổ thai và phải cắt nới tầng sinh môn để đầu thai nhi ra thuận lợi. Có đến 70% phụ nữ sinh con lần đầu phải trải qua can thiệp này. Để giảm đau ở nơi cắt và để nhanh lành sẹo: vết thương cần luôn sạch và khô, rửa hàng ngày và sau mỗi lần đi vệ sinh. Bôi thuốc khử trùng, có thể dùng cả máy sấy tóc để làm khô vết thương. Nếu đau có thể bôi kem giảm đau.
Phụ nữ mãn kinh
Mãn kinh là giai đoạn cơ thể phụ nữ không còn bài tiết hormone nữa và có những triệu chứng đặc trưng như cơn bốc nóng, mất kinh và xương yếu. Một số khác bị khô âm đạo hay són tiểu. Tuổi mãn kinh thường ở tuổi từ 47-52.
Nhiều năm trước mãn kinh gọi là giai đoạn tiền mãn kinh; ở giai đoạn này bắt đầu có rối loạn kinh nguyệt, các chu kỳ kinh trở nên ngắn hơn và ra kinh nhiều hơn. Để không bất ngờ, phụ nữ nên có hiểu biết về 2 thay đổi ở cơ thể:
- Âm đạo ít tiết dịch nhờn (khô âm đạo) gặp ở quá nửa phụ nữ mãn kinh, trước đây là điều phụ nữ ít dám bộc lộ nhưng nay cần được điều trị, vì có thể ảnh hưởng đến cuộc sống tình dục của vợ chồng. Đường sinh dục có những thay đổi do thiếu hormone, niêm mạc âm đạo mỏng hơn, dễ tổn thương nên có thể chảy máu khi quan hệ tình dục.
- Âm đạo dễ bị nhiễm khuẩn vì độ toan âm đạo có chức năng bảo vệ cũng giảm.
- Âm đạo mất tính đàn hồi và khô hơn nên gây đau khi quan hệ tình dục. Có thể phòng ngừa khô âm đạo bằng liệu pháp hormone hay dùng thuốc bôi trơn.
BS. ĐÀO XUÂN DŨNG