Bệnh đa xơ cứng là gì?
Neuron hay tế bào thần kinh là các đơn vị nhỏ nhất trong hệ thống thần kinh trung ương cho phép chúng ta suy nghĩ, nhìn, nghe, nói, cảm nhận và nhiều chức năng khác. Mỗi tế bào thần kinh được cấu tạo bởi thân tế bào, sợi nhánh và một sợi trục (phần mở rộng của các tế bào cơ thể). Hầu hết, các sợi trục thần kinh ở khu trung ương có lớp vỏ myelin chứa chủ yếu là chất béo và protein, đóng vai trò như lớp vỏ ngăn cách. Myelin giúp gia tăng tốc độ các tín hiệu điện chuyển động dọc theo tế bào thần kinh.
Bệnh đa xơ cứng (Multiple Sclerosis - MS) là một chứng rối loạn não bộ và tủy sống làm suy giảm chức năng thần kinh. MS thường gây viêm và nếu lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ phá hủy màng bọc myelin của dây thần kinh, để lại nhiều vùng mô sẹo dọc theo lớp phủ ngoài các tế bào thần kinh, gây hậu quả làm chậm hoặc tắc đường truyền xung điện thần kinh. Nhiều nhà khoa học cho rằng, đa xơ cứng là một loại phản ứng miễn dịch bất thường chống lại hệ thần kinh trung ương.
Triệu chứng thường gặp
Triệu chứng của bệnh đa xơ cứng phụ thuộc loại và số lượng tế bào thần kinh bị tổn thương. Các triệu chứng có thể khác nhau giữa người này với người khác, bao gồm: Mất cảm giác; Mờ mắt hoặc nhìn thấy hai hình ảnh một vật tách rời nhau. Bệnh thường ở một bên mắt và đau khi chuyển động mắt; Yếu cơ ở một cánh tay hoặc chân, vụng về, mất thăng bằng, co cứng; Mất kiểm soát bàng quang và ruột, rối loạn chức năng tình dục; Nói lắp; Trầm cảm...
Hình ảnh co cứng cơ trong bệnh đa xơ cứng.
Nguyên nhân gây bệnh
Đa xơ cứng là tình trạng viêm, mất myelin của thần kinh trung ương. Cho đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa thể giải thích rõ ràng nguyên nhân gây nên căn bệnh này. Một số nghiên cứu gần đây cho thấy bệnh MS có thể do yếu tố môi trường và cả yếu tố gia đình gây ra. Nguyên nhân gây bệnh đa xơ cứng có thể có vai trò của các virus, sự bất thường của các gen chịu trách nhiệm kiểm soát hệ thống miễn dịch hoặc là sự kết hợp của cả hai. Bệnh thường xảy ra ở phụ nữ nhiều hơn ở nam giới, có thể gây ảnh hưởng đến não, tủy sống và mắt.
Theo thống kê, trên thế giới, khoảng 2,1 triệu người đang mắc đa xơ cứng. Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh đa xơ cứng: Yếu tố di truyền; Tuổi tác; Giới tính; Chủng tộc; Một số bệnh tự miễn.
Chẩn đoán và điều trị
Việc chẩn đoán MS dựa trên các tiêu chuẩn: Bằng chứng khách quan chứng minh có hai hoặc nhiều hơn dấu hiệu tổn thương ở não bộ hoặc tủy sống. Các dấu hiệu này trải dài trong thời gian và không gian, có nghĩa là các tổn thương xảy ra trên hai vùng khác nhau của hệ thần kinh trung ương và cách nhau trên 3 tháng.
MS không thể chữa khỏi, nhưng nhiều phương pháp điều trị có thể kiểm soát các triệu chứng và làm chậm sự tiến triển của bệnh. Trong 10 năm qua, chữa trị bệnh MS đã cải thiện hơn nhiều, nhờ những thuốc mới được dùng ngay sau khi bệnh nhân được xác nhận là MS và các tiến bộ về chẩn đoán hình ảnh bằng MRI.
Phương pháp điều trị bao gồm liệu pháp điều hòa miễn dịch để giải quyết vấn đề miễn dịch và liệu pháp giảm nhẹ để kiểm soát triệu chứng. Có thể dùng một số loại thuốc để kiểm soát triệu chứng và làm giảm viêm dây thần kinh như corticosteroid, thuốc chẹn beta hoặc dùng thuốc khác để làm chậm và ngăn chặn phản ứng của hệ miễn dịch. Bên cạnh đó, có thể dùng vật lí trị liệu và thư giãn cơ để hỗ trợ điều trị. Ngoài ra, một chế độ sinh hoạt phù hợp có thể giúp bệnh nhân kiểm soát căn bệnh này: Tập thể dục, chế độ ăn uống cân bằng, giảm bớt căng thẳng...
