Ai dễ bị da khô nứt nẻ?
Da bị khô do chức năng bảo vệ của lớp sừng bị suy giảm. Ở những bệnh nhân khô da, giảm lượng lipid trong lớp sừng, tỷ lệ ceramide, cholesterol và các acid béo tự do có thể thay đổi hoặc bình thường. Các tế bào sừng cũng giảm tăng sinh. Kết quả là khả năng giữ nước của lớp sừng bị giảm đi.
Bệnh nhân có tình trạng này thường có tiền căn gia đình; Thường gặp ở bệnh nhân mắc các bệnh da như viêm da cơ địa, vảy nến; Càng lớn tuổi, da càng trở nên mỏng và khô hơn. Từ 40 tuổi trở đi, nên sử dụng kem dưỡng ẩm mỗi ngày; Da khô xuất hiện muộn hơn có thể gặp trong một số tình trạng hay bệnh lý như: phụ nữ ở độ tuổi mãn kinh, nhược giáp, bệnh thận mạn, suy dinh dưỡng, hay do sử dụng một số thuốc (ví dụ như retinoid uống, thuốc lợi tiểu, thước ức chế thụ thể yếu tố tăng trưởng thượng bì).
Ngoài ra, có thể bị khô da khi tiếp xúc với môi trường độ ẩm thấp: ở sa mạc hoặc môi trường gió, lạnh; Mở máy điều hòa quá mức; Tiếp xúc nhiệt tỏa ra trực tiếp từ lò sưởi; Tắm quá nhiều, công việc tiếp xúc nước nhiều như các ngành điều dưỡng, làm tóc,...; Tiếp xúc nước hồ bơi, có chứa nhiều clo; Tiếp xúc trực tiếp xà phòng, chất tẩy rửa; Sử dụng thuốc bôi không phù hợp như cồn; Cọ xát với quần áo thô ráp.
Mùa lạnh cần bôi dưỡng ẩm thường xuyên, uống đủ nước phòng da khô nứt nẻ.
Những hệ lụy
Da khô có thể trở nên ngứa, lúc này tình trạng viêm da đang tiến triển như viêm da cơ địa, chàm khô, chàm đồng tiền,... Da khô ở người lớn tuổi có thể ngứa mà không có biểu hiện thương tổn trên da, đây gọi là tình trạng ngứa ở người già. Da khô cũng có thể gây một số biến chứng khác như: Nhiễm trùng da, khi tác nhân vi trùng xâm nhập qua kẽ nứt trên da; Viêm da tiếp xúc do hàng rào bảo vệ da bị suy giảm.
Cần làm gì?
Điều trị chính yếu cho tình trạng da khô hay da vảy cá là chất dưỡng ẩm. Bôi đúng và đủ chất dưỡng ẩm giúp giảm ngứa, cải thiện hàng rào bảo vệ da, ngăn ngừa xâm nhập của vi khuẩn, chất gây dị ứng và làm giảm mất nước qua thượng bì. Với da rất khô, dưỡng ẩm có chứa thành phần urea hoặc acid lactic sẽ hữu ích. Các thành phần này có thể có trong cả các dưỡng ẩm kê toa hay không kê toa. Tuy nhiên, nhược điểm là các chất này có thể gây châm chích da chàm hay da nứt nẻ.
Khi da khô và có biểu hiện bệnh lý, bác sĩ có thể điều trị bằng các thuốc kháng viêm giúp giảm tình trạng ngứa và viêm da như thuốc bôi chứa corticosteroid hay ức chế calcineurin. Nếu nguyên nhân khô da là do những sinh hoạt như tiếp xúc tay với nước nhiều trong ngày, nên ngưng việc này trong vài ngày. Khi bắt đầu lại công việc, nên sử dụng găng tay và thoa dưỡng ẩm cả ngày.
Để phòng ngừa tình trạng khô da, nên tránh các yếu tố thúc đẩy hay làm nặng thêm tình trạng khô da như: Giảm số lần tắm, không nên tắm quá 1 lần/ngày nếu không thật sự cần thiết; Dùng máy tạo ẩm vào mùa đông và máy điều hòa vào mùa hè; Không ngâm mình lâu trong nước và xà phòng, mỗi lần tắm bồn không nên kéo dài quá 5-10 phút; Sử dụng nước ấm, không sử dụng nước nóng; Thay thế xà phòng bằng sản phẩm dịu nhẹ phù hợp không chứa xà phòng; Thoa dưỡng ẩm thường xuyên, đặc biệt sau khi tắm và khi ngứa. Nên lưu ý cần thoa đủ lượng dưỡng ẩm, da khô nhiều thì thoa nhiều và dày hơn, nhất là vùng bàn tay; Nên làm ẩm và làm mềm da trước khi cạo râu và lông. Bôi kem cạo râu khoảng 3 phút trước khi cạo để giảm kích ứng khi cạo.
Da khô là một tình trạng mạn tính, dai dẳng cần được chăm sóc để giúp cải thiện hàng rào bảo vệ da, giảm ngứa và ngăn ngừa các biến chứng nặng hơn. Nếu tình trạng da khô nhiều kèm theo các biểu hiện khác bất thường, gây lo lắng, hãy đến gặp bác sĩ da liễu để được thăm khám và tư vấn kỹ hơn.