 Cựu tổng thống Hàn Quốc Kim Dae-Jung. Ảnh: Reuters. |
Đảng cầm quyền Đại dân tộc ra thông cáo cho biết: "Hàn Quốc mất đi một trong những nhà lãnh đạo vĩ đại nhất. Trong suốt cuộc đời, cựu tổng thống Kim đã cống hiến cho dân chủ, nhân quyền và sự phát triển của mối quan hệ giữa hai miền Triều Tiên".
Đảng Dân chủ đối lập miêu tả Kim là "một trong những người thầy vĩ đại nhất của kỷ nguyên này".
Hơn một năm qua, khi tình hình căng thẳng lên cao xung quanh chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng, ông Kim đấu tranh không mỏi nhằm thuyết phục chính phủ Hàn Quốc tìm cách can dự với Triều Tiên. Tháng giêng năm nay, ông phát biểu rằng người Triều Tiên ở cả hai phía của đường biên giới dày đặc binh lính và vũ khí đều hiểu dược "nỗi đau và tấn bi kịch" lịch sử, và cần hợp tác để thiết lập hòa bình và an ninh trên bán đảo Triều Tiên.
"Miền Nam và miền Bắc chưa từng thoát khỏi sự e dè và nghi ngại lẫn nhau suốt nửa thế kỷ qua - chưa một ngày nào", ông Kim nói. "Nếu hai miền hợp tác, cả hai miền Triều Tiên đều được hưởng hòa bình và thịnh vượng".
 Kim Dae-jung (trái) và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Il nắm tay nhau giương cao trước khi ký tuyên bố chung lịch sử, sau khi kết thúc ngày thứ hai của cuộc họp thượng đỉnh kéo dài 3 ngày tại Bình Nhưỡng, ngày 14/6/2000. |
Kim sinh trưởng trong một gia đình trung nông ở miền tây nam Hàn Quốc, nơi người dân bị coi là thấp kém hơn các khu vực khác. Sau khi học xong, Kim đã xây dựng được một công ty đóng tàu của riêng mình trước khi quyết định bước chân vào chính trị.
Được bầu vào Quốc hội năm 1961, Kim nổi tiếng vì đã công khai phản đối chế độ độc tài của tướng Park Chung-hee - người lên nắm quyền sau một cuộc đảo chính quân sự.
Là đại diện của phe đối lập, năm 1971, ông thua sát nút trong cuộc bầu cử tổng thống khi nhận được 46% số phiếu bầu. Chỉ vài tháng sau bầu cử, Kim trở thành đối tượng của ít nhất 5 vụ mưu sát. Một chiếc xe tải lao vào xe của ông trên đường. Hai người thiệt mạng nhưng Kim may mắn thoát chết và bị thương một chân. Ông phải đi khập khiễng cho mãi đến sau này.
Năm 1973, các nhân viên mật vụ Hàn Quốc bắt cóc Kim ở Tokyo, có lẽ là để trả đũa việc ông lên án tướng Park cho viết lại hiến pháp nhằm đảm bảo quyền lực.
Kim được đưa về Seoul. Lúc này có tin đồn rằng đại sứ Mỹ đã can thiệp để cứu tính mạng ông. Trong nhiều năm sau đó, Kim bị quản thúc tại gia, vào tù rồi đi lưu vong.
 Chủ tịch ủy ban Nobel Gunner Berge trao giải Nobel Hòa bình cho ông Kim Dae-jung. |
Năm 1979, tướng Park bị ám sát. Một viên tướng quân đội khác là Chun Doo-hwan tiếm quyền. Ông Kim bị chính quyền kết tội xúi giục nổi loạn và bị tuyên tử hình. Nhờ sự can thiệp của Mỹ, bản án chuyển thành 20 năm tù. Năm 1982, Kim sang sống ở Boston và giảng dạy tại đại học Harvard.
Trở về nước năm 1985, Kim lập tức bị quản thúc tại gia, và lại một lần nữa ông trở thành tiếng nói đại diện phe đối lập. Sau khi được thả, Kim hai lần tranh cử tổng thống bất thành, nhưng cuối cùng đã thực hiện được ước nguyện trong cuộc bầu cử năm 1997, trong giai đoạn khủng hoảng tài chính châu Á.
Ông Kim giữ chức tổng thống Hàn Quốc từ năm 1998 đến năm 2003 và được trao giải Nobel hòa bình vì sáng kiến "chính sách Ánh dương" và tổ chức thành công hội nghị thượng đỉnh liên Triều lần đầu tiên vào năm 2000.
Dù Kim nỗ lực đưa Hàn Quốc thoát khỏi bờ vực sụp đổ về tài chính, nhiều lời hứa của ông không thể thành hiện thực. Cuộc chiến chống tham nhũng do ông phát động gặp phải trở ngại vào những năm cuối nhiệm kỳ, khi hai con trai ông bị truy tố vì nhận hối lộ.
Dầu vậy, Kim Dae-jung luôn có một vị trí đặc biệt trong lịch sử Hàn Quốc, nhờ tầm nhìn, lòng dũng cảm và sự kiên định đấu tranh cho tự do.
Theo VnExpress