Một bệnh nhân thông động mạch cảnh – xoang hang phức tạp vừa được can thiệp qua đường tĩnh mạch mắt thành công nhờ sự kết hợp nhiều chuyên khoa, tại bệnh viện ĐH Y Hà Nội
Bệnh nhân là Trần Thị K. 65 tuổi, ở Hà Nội, nhập viện Đại học Y Hà Nội vì mắt lồi, ù tai, đau đầu và mờ mắt phải. Bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường type 2 đang điều trị bằng Insulin. Bệnh nhân nhanh chóng được chẩn đoán: Thông động mạch cảnh - xoang hang do di dạng mach máu có từ trước.
Theo ThS.BS. Bùi Hữu Quang, Phó trưởng Khoa Mắt cho biết: “Khi có sự thông trực tiếp giữa động mạch và tĩnh mạch, dòng máu động mạch với áp lực cao hơn sẽ tràn vào tĩnh mạch gây giãn tĩnh mạch và tăng áp lực vùng lân cận. Xoang hang nằm trong hộp sọ phía sau hốc mắt có nhiều thần kinh đi qua, nên bệnh nhân có các triệu chứng như lồi mắt, ù tai, giảm thị lực. Bệnh này cũng thường gặp ở những bệnh nhân có tiền sử chấn thương cũ vùng đầu mặt cổ”.
Xác định đây là một trường hợp có liên quan tới nhiều chuyên khoa, các bác sĩ đã tổ chức hội chẩn các chuyên khoa thần kinh, mắt và điện quang can thiệp của bệnh viện.
Ảnh chụp tại phòng can thiệp Bệnh viện ĐHY Hà Nội.
Theo ThS.BS Nguyễn Ngọc Cương, khoa Chẩn đoán hình ảnh: “Thông thường để điều trị những bệnh nhân này người ta dùng biện pháp can thiệp mạch bằng đường mạch lớn như động mạch đùi hoặc động mạch cảnh để đưa thiết bị làm nghẽn bịt chỗ thông động mạch sang tĩnh mạch. Nhưng với bệnh nhân K., tổn thương nằm ở vị trí mạch nhánh nhỏ, khó luồn dây dẫn vào, và chỉ còn một đường vào là từ tĩnh mạch mắt. Đây là trường hợp khó, chúng tôi đã xin ý kiến và mời trợ giúp của TS.BS Vũ Đăng Lưu, Phó trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Bạch Mai, người có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực can thiệp mạch não”.
“Đây là một trong những trường hợp hiếm gặp, khi can thiệp qua các đường mạch khác mà thất bại thì can thiệp mạch qua đường mắt cũng là một kỹ thuật mà trên thế giới đã thực hiện mặc dù không nhiều. Bác sĩ chuyên khoa mắt giúp chúng tôi bộc lộ tĩnh mạch mắt trước khi ống thông can thiệp được đưa qua”- TS.BS Vũ Đăng Lưu cho biết.
Sau khi hội chẩn chuyên khoa và thảo luận với bệnh nhân, gia đình các bác sĩ quyết định can thiệp mạch qua đường mắt. Với đặc điểm của đường mạch máu của mắt là gần để vào hộp sọ nhưng lại bị gấp khúc và dễ vỡ nên cũng tạo ra khó khăn cho phẫu thuật.
TS.BS Vũ Đăng Lưu cho biết thêm: “Đây là một trong những trường hợp hiếm gặp, khi can thiệp qua các đường mạch khác mà thất bại thì can thiệp mạch qua đường mắt cũng là một kỹ thuật mà trên thế giới đã thực hiện mặc dù không nhiều. Bác sĩ chuyên khoa mắt giúp chúng tôi bộc lộ tĩnh mạch mắt trước khi ống thông can thiệp được đưa qua”.
Can thiệp được thực hiện tại phòng Can thiệp mạch dưới màn huỳnh quang tăng sáng bao gồm các bước: Gây tê tại mắt, bộc lộ tĩnh mạch mắt, sau đó một dây dẫn được luồn thẳng vào xoang hang trong sọ, tiếp theo đó 5 búi lo xo chuyên dụng (coils) được đặt để bịt lỗ thông. Ca can thiệp đa chuyên khoa đặc biệt này được hoàn thành một cách an toàn, hiệu quả sau 4 giờ.
Ngay sau can thiệp, kết quả chụp mạch kiểm tra cho thấy lỗ thông đã được bít kín hoàn toàn, bệnh nhân hết ù tai, đau đầu. Sau 2 ngày, mắt phải bệnh nhân hết lồi, thị lực phục hồi. Sau 4 ngày nằm viện theo dõi tại đơn vị nội thần kinh, bệnh nhân được xuất viện trong tình trạng hoàn toàn ổn định. Một tuần sau bệnh nhân khám lại, tình trạng mắt phải như bình thường, tiếp đó bệnh nhân đã được mổ phaco thay thủy tinh thể mắt trái kết quả rất tốt.
Bệnh nhân Trần Thị K. sau khi can thiệp.
Bệnh nhân và gia đình thực sự rất vui mừng, chồng bệnh nhân, ông Nguyễn Khắc Ân tâm sự: “Khi được biết vợ tôi bị bệnh thông động mạch cảnh xoang hang lại rơi vào tình trạng khó có thể xử trí bằng phương pháp thông thường chúng tôi đã rất bi quan lo lắng. Tôi cứ nghĩ vợ tôi sẽ phải chịu sự đau đớn mãi như thế này, phải chấp nhận những cơn đau từng ngày từng giờ và mù dần cho đến hết cuộc đời. Nhưng thật may mắn các bác sĩ thông báo sẽ tiến hành can thiệp cho vợ tôi mổ qua đường mắt. Các bác sĩ cũng cho biết đây là giải pháp cuối cùng với trường hợp đặc biệt của vợ tôi. Mừng mà lo vì đây là một trong những phẫu thuật khó mà chưa từng được làm nhiều ở Việt Nam. Cuối cùng tôi thực sự vui mừng hạnh phúc vì ca mổ đã thành công. Cám ơn các bác sĩ đã đem lại cuộc sống và ánh sáng cho vợ tôi”.
Gia đình bệnh nhân Trần Thị K. bày tỏ lời cảm ơn đến các y bác sĩ.
Đánh giá về thành công của trường hợp, PGS.TS Nguyễn Đức Hinh, Hiệu trưởng Trường ĐH Y Hà Nội, đồng thời là phụ trách BV ĐHY Hà Nội cho rằng: “Các thầy thuốc giỏi tay nghề của nhiều chuyên khoa nhịp nhàng trong chẩn đoán và điều trị các bệnh khó, phức tạp, hiếm gặp là một thế mạnh của bệnh viện đại học. Các thành công này không chỉ nhằm chăm sóc sức khỏe cho người dân mà còn phục vụ đào tạo các thầy thuốc của các bệnh viện khác và phát triển nghiên cứu khoa học. Với những thành công này, chúng tôi hy vọng Bệnh viện ĐH Y HN luôn là địa chỉ tin cậy, đáp ứng được yêu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân”.
Hoàng Bùi Hải
