Đây là trường hợp của bệnh nhân Hoàng Thị T. (74 tuổi) trú tạihuyện Đầm Hà có tiền sử tăng huyết áp nhưng không điều trị thường xuyên.
Bệnh nhân ở nhà xuất hiện triệu chứng ho, sốt, khó thở được gia đình đưa vào Trung tâm y tế gần nhà điều trị 4 ngày không thuyên giảm nên chuyển Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh.
Bệnh nhân vào viện trong tình trạng khó thở nhẹ, sốt, chụp cắt lớp vi tính kiểm tra thấy hình ảnh đông đặc phổi trái, được chuyển Khoa Hô hấp và Bệnh nghề nghiệp điều trị với chẩn đoán viêm phổi.
Hình chụp cắt lớp vi tính động mạch phổi bệnh nhân T. bị tắc do cục máu đông
Tuy nhiên sau 1 ngày, bệnh nhân đột ngột khó thở nhiều hơn, tím môi đầu chi, đau tức ngực, có biểu hiện sốc, ý thức chậm, chân tay lạnh, vã mồ hôi, Sp02 90%, huyết áp tụt 70/40 mmHg.
Nghi ngờ bệnh nhân bị tắc động mạch phổi cấp, các bác sĩ khoa Hô hấp lập tức chỉ định thực hiện siêu âm tim thấy tình trạng giãn thất phải, có tăng áp lực động mạch phổi, tiếp tục chỉ định chụp cắt lớp vi tính dựng hình mạch phổi để chẩn đoán xác định, thấy có hình ảnh tắc động mạch phổi cả 2 bên.
Các bác sĩ nhanh chóng họp hội chẩn liên khoa Hồi sức tích cực, Chẩn đoán hình ảnh, Hô hấp – Bệnh nghề nghiệp thống nhất chẩn đoán bệnh nhân bị tắc động mạch phổi cấp có rối loạn huyết động trên nền viêm phổi, tăng huyết áp và quyết định xử trí tái tưới máu cho bệnh nhân bằng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch Alteplase với liều 0,6 mg/kg cân nặng trong vòng 15 phút, kết hợp điều trị hồi sức tích cực thở oxy qua mặt nạ, truyền dịch, thuốc trợ tim, thuốc vận mạch để xử trí tắc mạch phổi.
Tình trạng bệnh nhân cải thiệnrất nhanh ngay sau khi sử dụng thuốc tiêu sợi huyết, bệnh nhân tỉnh táo, tiếp xúc tốt, đỡ khó thở, môi chi hồng ấm, giảm đau tức ngực, Sp02 100%, huyết áp ổn định 130/80 mmHg và ngừng duy trì các biện pháp khác sau 2 giờ. Đến nay, sức khỏe bệnh nhân hồi phục tích cực, tự thở tốt, hết đau tức ngực.
Bệnh nhân tắc mạch phổi phục hồi tốt sau khi sử dụng thuốc tiêu sợi huyết
ThS.BS Hà Mạnh Hùng – Trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh cho biết: Tắc động mạch phổi là bệnh lý cấp tính, khởi phát đột ngột, diễn biến phức tạp khó đoán, nguy cơ tử vong cao, đặc biệt thường lẫn trong bệnh cảnh của nhiều bệnh lý khác đi kèm nên đòi hỏi bác sĩ lâm sàng phải có kinh nghiệm, nghĩ đến tắc mạch phổi thì mới có thể đưa ra các chỉ định cận lâm sàng phù hợp đểchẩn đoán bệnh một cách nhanh chóng và chính xác.
Tiêu biểu như trường hợp của bệnh nhân T. diễn biến rất nguy kịch vì đã có biểu hiện rối loạn huyết động, song chúng tôi đã chẩn đoán chính xác, kịp thời và lập tức chỉ định điều trị bằng phương pháp tích cực nhất là sử dụng thuốc tiêu sợi huyết.
Động mạch phổi bị tắc nghẽn nhanh chóng được tái thông, bệnh nhân thoát sốc nhanh, tình trạng suy hô hấphồi phục ngay sau khi kết thúc liệu trình dùng thuốc tiêu huyết khối, tỉnh táo, không còn khó thở đau tức ngực.
Tắc động mạch phổi do nhiều nguyên nhân, nhưng thường gặp do huyết khối từ hệ tĩnh mạch sâu chi dưới di chuyển đến phổi.
Đây là một cấp cứu nội khoa nặng với tỷ lệ tử vong khoảng 30% nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Bệnh thường khởi phát đột ngột, khó khăn trong chẩn đoán do triệu chứng lâm sàng không đặc hiệu.
Phương pháp tiêu sợi huyết là một kỹ thuật điều trị triệt để và tối ưu không chỉ với bệnh nhân đột quỵ nhồi máu não cấp mà còn cả bệnh nhân tắc động mạch phổi, làm tan cục máu đông gây tắc mạch mà không cần phẫu thuật hay can thiệp, người bệnh sau điều trị hồi phục nhanh, giảm nguy tử vong.
Tuy nhiên để có thể thực hiện phương pháp này người bệnh cần được chẩn đoán sớm bằng trang thiết bị máy móc hiện đại với đội ngũ bác sĩ có kinh nghiệm lâm sàng tốt và sử dụng thuốc kịp thời trong khoảng “thời gian vàng”.
Từ năm 2013, Khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh triển khai thường quy kỹ thuật tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch với kết quả điều trị khả quan, giúp cứu sống thành công rất nhiều trường hợp bệnh nhân đột quỵ nhồi máu não cấp.
Hiện nay phương pháp này cũng đã mang lại hiệu quả rõ rệt cho những ca tắc mạch phổi nguy kịch như trường hợp của bệnh nhân T, qua đó khẳng định năng lực chẩn đoán và điều trị nhạy bén, chính xác của đội ngũ bác sĩ bệnh viện cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa sâu đã góp phần nâng cao hơn nữa hiệu quả điều trị, mở ra hy vọng và cơ hội phục hồi cho những bênh nhân trên địa bàn không may tắc mạch cấp tính thể nặng, nguy kịch vẫn có thể phục hồi hoàn toàn mà không phải chuyển lên tuyến trên
