“Không có ngày nào tôi không cảm thấy ân hận về những gì đã xảy ra trong ngày đó ở Mỹ Lai. Tôi cảm thấy có lỗi với những người dân Việt Nam bị sát hại và gia đình của họ, cũng như những binh sĩ Mỹ dính líu tới vụ thảm sát này”. Đó là lời xin lỗi của cựu Trung úy quân đội Mỹ William Calley, kẻ bị kết tội sát hại 22 dân thường trong vụ thảm sát Mỹ Lai (huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi) năm 1968. Đây là lần đầu tiên, một cựu chiến binh Mỹ trực tiếp tham gia thảm sát Mỹ Lai công khai xin lỗi người dân Việt Nam vì những tội ác mà họ đã gây ra cách đây 41 năm. Dù muộn mằn nhưng lời xin lỗi này chính là sự thức tỉnh lương tri.
 Bức ảnh làm cả thế giới bàng hoàng về vụ thảm sát ở Mỹ Lai. |
Sự kiện cựu chiến binh William Calley lên tiếng xin lỗi người dân Việt Nam về những tội ác mà cựu chiến binh này cùng quân đội Mỹ gây ra cách đây hơn 40 năm khiến dư luận có những phản ứng khác nhau. Trong bài viết nhan đề Vụ thảm sát Mỹ Lai: Cựu chiến binh Mỹ xin lỗi sau hơn 40 năm chiến tranh Việt Nam, báo điện tử Anh Telegraph.uk nhận định dù William Calley đã xin lỗi, nhưng hậu quả cuộc chiến tranh Việt Nam chưa chấm dứt. Nỗi đau của thân nhân các nạn nhân vô tội vẫn còn đó, và cuộc chiến ở Việt Nam vẫn là nỗi ám ảnh của nhiều cựu chiến binh Mỹ.
Điều mà dư luận quan tâm là tại sao cựu chiến binh William Calley lại lên tiếng sau chừng ấy năm im lặng? Và những tiết lộ đầu tiên ấy đã hé lộ sự thật đến mức độ nào về sự tàn bạo của cuộc thảm sát Mỹ Lai năm 1968? Những câu hỏi ấy chỉ có thể trả lời bằng thực tế: William Calley đã thực sự hối hận. Nỗi hổ thẹn và cắn rứt lương tâm khi đã cướp đi mạng sống của hàng chục người dân vô tội khiến William Calley buộc phải lên tiếng. Và bởi thế, William Calley đã không ngần ngại phát biểu lời tạ lỗi trước báo chí Mỹ.
Trở lại những ký ức đau thương ngày 16/3/1968, sau một nguồn tin mật báo, binh lính Mỹ đã bất ngờ đột kích và xả súng sát hại 504 dân thường, phần lớn là phụ nữ và trẻ em tại thôn Mỹ Lai, làng Sơn Mỹ, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi. Trước khi bị sát hại dã man, nhiều người trong số họ còn bị cưỡng bức, quấy rối, tra tấn, đánh đập hoặc cắt xẻo các bộ phận trên cơ thể. Dù sau đó, vụ việc đã bị che giấu, nhưng hơn một năm sau đó - tháng 11/1969, nhà báo Seymour Hersh phát hiện sự thật kinh hoàng xảy ra ở Mỹ Lai và William Calley đã bị đưa ra xét xử tại tòa án quân sự. Dù bị kết án tù chung thân, song chỉ sau 3 năm thụ án, William Calley đã được ân xá. Thời điểm ấy, vụ thảm sát Mỹ Lai đã khiến người dân Mỹ không khỏi bàng hoàng, đồng thời thôi thúc phong trào phản chiến phát triển trên toàn nước Mỹ.
 Cựu binh Mỹ William Calley - người đầu tiên xin lỗi người dân Việt Nam. |
Sự kiện cựu chiến binh William Calley thú nhận tội lỗi, xin sự tha thứ từ người dân Việt Nam sau 40 năm cho thấy: Sự thật dù bị chôn lấp, nhưng vẫn cất lên tiếng nói. Đối với William Calley nói riêng và 26 binh lính, sĩ quan Mỹ đã từng tham gia vụ thảm sát Mỹ Lai năm ấy, dù tòa án Mỹ đã không nặng tay với họ, nhưng tòa án lương tri và chính lương tâm họ đã không dung thứ cho những tội ác trên mảnh đất Mỹ Lai. Muộn còn hơn không, lời thú tội của William Calley trước công luận quốc tế sau chừng ấy năm chính là những bằng chứng xác thực nhất tố cáo tội ác của đế quốc Mỹ gây ra đối với người dân Việt Nam.