Nơi ở của đồng bào Chứt nằm tại bản Cha Lo, xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình. Bản mới nằm đối diện với khu Di tích lịch sử Cổng Trời, trên tuyến Quốc lộ 12A, cách Cửa khẩu Quốc tế Cha Lo khoảng 8km.
Trên địa bàn huyện Minh Hoá, Quảng Bình hiện nay có 3.227 hộ đồng bào dân tộc thiểu số, với 13.587 nhân khẩu (gồm các dân tộc Bru - Vân Kiều, Chứt, Thổ, Mường, Thái, Tày, Khmer, Nùng, Mông, Pa Cô, Ê Đê), chiếm 23,3% dân số toàn huyện, chủ yếu sinh sống tập trung ở 43 thôn, bản của 04 xã biên giới (Dân Hóa, Trọng Hóa, Hóa Sơn, Thượng Hóa) và 03 xã vùng cao (Hóa Hợp, Hóa Tiến, Hóa Phú)…
Trên lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội, các cấp, huyện đã tập trung triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, trọng tâm là thực hiện 10 dự án của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi năm 2022.
Trong năm 2022, tổng diện tích trồng trọt của 4 xã biên giới đã thực hiện 1.011,7 ha, với tổng sản lượng 4397,33 tấn (đạt 195,7% so với kế hoạch); tổng đàn gia súc vùng đồng bào các dân tộc thiểu số năm 2022 đạt 30.657 con. Công tác phát triển rừng được các ngành chức năng và các địa phương quan tâm, tích cực triển khai thực hiện (diện tích rừng trồng 3.421,8 ha; diện tích trồng mới tập trung 206,1 ha; diện tích chăm sóc 1.420 ha; đã khai thác được 1.3411 m3).
Năm 2021, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 được triển khai thực hiện trên phạm vi toàn quốc. Vùng đồng bào Chứt ở Quảng Bình sinh sống có thêm nhiều công trình được đầu tư xây dựng. Bên cạnh đó, triển khai nội dung tại Dự án 1 cũng đã giúp nhiều hộ đồng bào Chứt có điều kiện được sống trong những ngôi nhà "3 cứng" khang trang.
Xin giới thiệu chùm ảnh về nơi sinh sống hiện nay của các hộ gia đình bản Cha Lo, xã Dân Hóa, Minh Hóa, Quảng Bình:
Khu tái định cư của bản người đồng bào Chứt nằm trên ngọn đồi ở đỉnh Giăng Màn. Bà con ai cũng vui mừng khi được sống trong những căn nhà khang trang, an toàn. Khu tái định cư này hoàn thành đưa vào sử dụng cuối năm 2021, là nơi ở mới của 34 hộ gia đình đồng bào từ bản cũ có nguy cơ sạt lở nghiêm trọng.
Ông Hồ Thông, Bí thư Chi bộ bản Cha Lo cho biết, ở bản Cha Lo cũ có 39 hộ, đa số là đồng bào Chứt, sống định cư ở km 137, bên Quốc lộ 12A đã hơn 20 năm nay. Từ năm 2019 ở cả 2 quả đồi phía trên bản xuất hiện 2 vết nứt dài từ 30-40m. Tháng 10/2020, mưa lớn kéo dài, nguy cơ sạt lở rất cao, 34 hộ với 132 nhân khẩu ở bản Cha Lo phải di dời, chia ra ở ghép với bà con ở các bản Bãi Dinh và Ka Ai của xã Dân Hóa.
Ông Nguyễn Bắc Việt, Chủ tịch UBND huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình cho biết, nhận thấy tình hình sạt lở ở bản Cha Lo cũ nghiêm trọng, đe dọa đến cuộc sống, tính mạng của người dân. Ngay sau trận lũ lịch sử năm 2020, huyện Minh Hóa đã khảo sát và chọn khoảnh đất ở quả đồi rộng gần 5ha, nằm đối diện với Di tích lịch sử Cổng Trời, trên tuyến Quốc lộ 12A để xây dựng khu tái định cư mới cho người dân bản Cha Lo.
Khu tái định cư bản Cha Lo được quy hoạch rộng 4,7ha, bao gồm diện tích làm nhà ở cho 34 hộ gia đình và công trình đường giao thông.
Bà Cao Thị Trực (SN 1971, trú bản Cha Lo, xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa) cho biết: "Trước đây, nhà của mình được làm bằng gỗ tạp, xung quanh che bằng tre nứa, cây rừng, thiếu chắc chắn. Bản cũ có nguy cơ sạt lở đè xuống nhà nên rất lo lắng, không an tâm chút nào. Khi được cán bộ, chính quyền hỗ trợ di dời đến nơi ở mới này, có nhà mới đẹp, kiên cố, ấm áp, chúng tôi vui lắm".
Khu tái định cư có đường nội thôn đổ bê tông, hệ thống điện lưới đến tận từng nhà.
Bể chứa nước lớn được đầu tư xây dựng là nơi cung cấp nguồn nước sạch cho cả bản.
Những đứa trẻ người Chứt vui đùa quanh bản sau thời gian học ở trường.
Hiện, UBND xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa đang lên phương án đầu tư, xây dựng điểm trường học và nhà văn hóa cộng đồng tại khu tái định cư bản Cha Lo. Riêng việc bố trí quỹ đất vườn và đất sản xuất cho bản Cha Lo là vấn đề rất khó, bởi quỹ đất của địa phương ở gần đó không còn…
Video: Khu tái định cư của bản người Chứt trên đỉnh “Cổng trời” vùng biên viễn.
