Ngày 16 tháng 7 năm 1844, bảy năm sau khi nhà thơ Nga Aleksandr Pushkin qua đời, bà vợ góa của ông Natalya Goncharova đã lên xe hoa lần thứ hai. Chồng bà là Trung tướng Pyotr Petrovich Lanskoy – họ sống với nhau 19 năm hạnh phúc cho tới lúc Natalya Goncharova mất năm 1863.
Là con gái của một thương gia, Natalya Goncharova gặp người chồng đầu tiên của mình năm 16 tuổi, lúc ông đã là một nhà thơ nổi tiếng, hơn bà 13 tuổi. Pushkin ngỏ lời cầu hôn gần như ngay lập tức, thế nhưng do mâu thuẫn với bà mẹ vợ tương lai và thiếu tiền nên mãi 3 năm sau, Goncharova và Pushkin mới làm lễ cưới. Họ sống với nhau chưa đầy 6 năm - cái chết bi thảm của nhà thơ trong cuộc đấu súng đã biến Natalya Goncharova thành góa phụ với 4 đứa con nhỏ.
Các nhà nghiên cứu tác phẩm và tiểu sử Pushkin cho đến nay vẫn chưa có sự đánh giá thống nhất về người vợ duy nhất của ông. Nhiều người coi bà là một phụ nữ nông cạn, không hiểu biết gì về thơ ca, chỉ thích khiêu vũ và các cuộc chiêu đãi trong giới thượng lưu, có tin đồn bà là nhân tình của Hoàng đế Nikolai I, thậm chí suýt trở thành đồng lõa với gia đình d’Anthes (kẻ đã bắn chết Pushkin), tất nhiên là người gián tiếp có lỗi trong cái chết của “mặt trời thi ca Nga”.
Pushkin và Goncharova
Tuy nhiên, những bức thư của Pushkin và Goncharova được con gái bà công bố sau khi bà qua đời đã làm thay đổi quan niệm của nhiều người về Natalya Goncharova - hiện nay, các nhà nghiên cứu văn học và tiểu sử Pushkin thiên về ý kiến cho rằng Goncharova cũng là nạn nhân của cái xã hội đương thời đầy rẫy sự hận thù và vu khống, đã làm hoen ố cuộc sống của Pushkin và Goncharova, những con người lấy nhau vì tình yêu chứ không vì vụ lợi.
Trước lúc mất, Pushkin nói với vợ: “Em hãy chuyển về quê sống, để tang anh 2 năm, sau đó thì lấy chồng...”. Thay cho 2 năm, thời gian để tang kéo dài 7 năm. Ban đầu, Natalya Goncharova không thể ở lại thủ đô, vì thế, bà đã mang con về sống ở điền trang gia đình với mẹ và anh trai 2 năm. Năm 1839, bà trở lại Petersburg và vẫn tiếp tục sống ẩn dật, chỉ đến năm 1843, bà mới quay trở lại xã hội thượng lưu. Một năm sau, năm 1844, anh trai bà - Sergey giới thiệu bà với đồng nghiệp của mình, Pyotr Lanskoy. Sắc đẹp của Natalya Goncharova đã chinh phục trái tim người đàn ông độc thân 45 tuổi, vào thời điểm đó đã kịp quý mến các con của bà, nửa năm sau khi gặp nhau, ông ngỏ lời cầu hôn bà.
Cuộc hôn nhân của Natalya Goncharova với Lanskoy, cũng như với Pushkin, không phải vì tiền, mặc dù điều kiện kinh tế của cả hai người cũng không mấy dễ chịu. Tuy nhiên, vẫn có những người đàm tiếu về mối quan hệ của bà với Hoàng đế Nga: dường như nhờ mối quan hệ này nên sau khi kết hôn, Lanskoy được thăng quan tiến chức. Đám cưới được tổ chức vào ngày 16 tháng 7 ở Strelna: để xin giấy phép kết hôn, chỉ huy trung đoàn cận vệ Lanskoy phải báo cáo với tư lệnh quân đoàn cận vệ, đến lượt mình, ông này đã chuyển yêu cầu tới Nikolai I. Hoàng đế có nhã ý đến dự tiệc cưới nhưng Natalya Goncharova quyết định tổ chức đơn giản, chỉ mời những người thân thiết nhất.
Bạn bè của Pushkin, trong đó có Pletnyov và Vyazemsky, thừa nhận Pyotr Lanskoy là một người tốt, đối xử tử tế với Goncharova và các con bà. Quả thật, Lanskoy coi các con của Pushkin: Grigory, Aleksandr, Maria và Natalya như người ruột thịt. Điều này cho phép Goncharova từ chối sự đỡ đầu đặc biệt của một số người đối với các con bà sau khi Pushkin qua đời.
Trong cuộc hôn nhân với Lanskoy, Natalya Goncharova còn sinh thêm 3 người con gái: Aleksandra, Elizaveta và Sophia. Cả 7 người con của họ đều được học hành tử tế: các con trai đều trở thành quân nhân, các con gái lấy chồng đàng hoàng, họ sống với nhau rất hòa thuận.
“Những lời nói rỗng tuếch không thể thay thế một tình yêu như tình yêu của anh. Ơn Chúa, em cảm nhận được tình cảm đó và trân trọng nó. Em không còn ở vào cái tuổi dễ bị chóng mặt bởi thành công. Có thể nghĩ rằng em đã sống 37 năm hoài phí. Ở tuổi này, người phụ nữ đã tích lũy được kinh nghiệm sống và em có thể đánh giá được một cách đích thực những lời nói của mình. Tất cả chỉ là hào nhoáng ngoài tình yêu đối với Chúa và em muốn bổ sung thêm, tình yêu của em đối với anh...”, Natalya viết như vậy cho Pyotr Lanskoy. Lúc gặp nhau, họ không còn trẻ nữa theo thước đo của thời bấy giờ, vì vậy, thay cho sự đam mê bồng bột, trong gia đình họ ngự trị tình yêu và sự tôn trọng lẫn nhau.
Vào những năm cuối đời, Natalya Goncharova thường bị ốm – sự lo lắng, phiền muộn khiến sức khỏe bà suy sụp. Bà ra nước ngoài điều trị, nhưng không có kết quả. Bà qua đời vào tháng 11 năm 1863, do bị viêm phổi, trong vòng tay của chồng, các con, những người thân và bè bạn. Mấy tuần sau, nhà sử học và nghiên cứu văn học Pyotr Bartenev đã viết trên một tờ báo Petersburg: “Ngày 26 tháng 11 năm nay, Natalya Goncharova-Lanskaya, bà góa phụ của Pushkin, đã qua đời, thọ 52 tuổi. Tên tuổi bà sẽ còn được nhắc tới trong hồi ức của chúng ta và trong chính lịch sử văn học Nga. Cuộc đời bà mãi mãi gắn liền với nhà thơ số một của chúng ta. Trong phút lâm chung, ông vẫn quan tâm tới sự bình an của bà. Pushkin qua đời để bảo vệ danh dự của bà. Cầu cho linh hồn bà siêu thoát”.
Pyotr Lanskoy sống lâu hơn vợ 14 năm, trong thời gian đó, ông tiếp tục quan tâm tới con cái, cả chung lẫn riêng. Pyotr Lanskoy qua đời ngày 6 tháng 5 năm 1877, ông được an táng bên cạnh vợ tại tu viện Aleksandro-Nevskaya.
Trần Hậu (Theo aif.ru)
