Hiện nay, người ta biết tới 28 loại collagen khác nhau nhưng chỉ có 5 loại hay gặp trong cơ thể: Loại I có ở trong da, gân, mạch máu, gan, thận, tim và trong xương. Loại II trong sụn, loại III trong hệ lưới. Loại IV trong màng đáy của lớp biểu mô. Loại V trong nhau thai. Trong 5 loại này thì ứng dụng quan trọng nhất là collagen loại I.
Có phải là nhân tố của cái đẹp
Collagen có vô vàn ứng dụng, trong lĩnh vực thẩm mỹ, phẫu thuật tạo hình, công nghiệp chế tạo các vật liệu sinh học như màng che phủ và bảo vệ vết thương, màng nuôi cấy tế bào, màng nền cho các sản phẩm sinh học công nghệ cao. Trong cơ thể, collagen không chỉ để làm đẹp mà còn để chằng giữ như vai trò của các dây chằng, để vận động gân, cơ, khớp và như một bộ phận giảm xóc hữu hiệu mà nếu không có nó chắc cột sống của chúng ta gãy vỡ từ lâu. Không chỉ có vậy, nó còn là một thứ vật liệu sinh học hoàn hảo cho việc cấu trúc và giữ hình thù các cơ quan.
Về cấu trúc sinh học thẩm mỹ, collagen là thành phần quan trọng nằm trong trung bì. Nó cùng với chất căn bản trong lớp này tạo nên một khối “thạch sinh học” hoàn hảo giữ vị trí cho các thành phần phụ của da như lông, tuyến mồ hôi, mạch máu nằm đúng theo một trật tự. Nó cũng là điểm tựa để lớp da trên cùng (thượng bì) bám chắc và “nổi” lên được trông đẹp hơn. Nó còn là thành phần giữ lại nước cho da, làm cho da ẩm và vì thế da trông trẻ, khỏe và đẹp.
Nếu không có lớp mỡ thì da không thể được đầy nhưng nếu không có collagen thì da không thể được khỏe. Da sẽ bị nhão, chảy, chùng, xệ và nhiều thứ khác liên quan đến lão hóa và sự xấu đi của tuổi thanh xuân. Da khô, da nhăn, da chảy xệ, da chùng xuống, các vết chân chim ở khóe miệng, khóe mắt đều liên quan đến sự thiếu hụt hay gãy vỡ collagen mà ra. Khác với elastin, collagen đóng vai trò quan trọng hơn rất nhiều lần phân tử này tạo nên một ưu thế gần như tuyệt đối trong công nghiệp làm đẹp.
Do đó, sẽ không quá khi nói rằng collagen là nhân tố làm đẹp cho làn da và là yếu tố quyết định tới diện mạo thanh xuân.
Và sự định đoạt chiến thắng
Trong cuộc chiến đấu với thời gian và tuổi tác, giữ lại vẻ trẻ trung thực ra chính là cuộc chiến đấu giữ lại collagen. Ở lửa tuổi trung niên, người ta thực hiện bằng cách giảm tốc độ phá hủy collagen. Vì lúc này cơ thể chúng ta còn rất nhiều collagen và tốc độ tổng hợp của chúng vẫn còn tương đối cao nên chúng ta không bị thiếu. Còn ở lứa tuổi “ngả bóng” thì các biện pháp giữ gìn khó tạo được hiệu quả tốt đẹp. Người ta phải dùng thêm các liệu pháp bổ trợ khác như tiêm collagen dưới da, tiêm mỡ làm đầy, lột da mặt, tạo ẩm, chống co cơ dưới da, dùng hormon hay phẫu thuật thẩm mỹ… Những biện pháp này tạo được hiệu ứng trẻ nhanh đến siêu tốc. Chỉ trong 1 hoặc 2 giờ đồng hồ là bạn sẽ được khuôn mặt trẻ ra như ý. Tốc độ trẻ đến chính bạn cũng không thể ngờ. Bạn có thể trẻ ra đến 2 tuổi, 5 tuổi, 7 tuổi hoặc hơn tùy thuộc mức độ tái tạo đến đâu. Tuy nhiên, dù thế nào thì nó cũng chỉ là biện pháp bổ trợ mà thôi. Vì người ta đều thấy các biện pháp can thiệp chỉ giữ gìn được 6 tháng đến 1 năm. Không thể có một đáp án vĩnh viễn.
Đừng bỏ qua vai trò của glycin và vitamin C. Glycin là một axit amin vô cùng cần thiết. Nó chính là axit amin kết nối trong collagen và tạo sự ổn định cho đại phân tử này. Những thực phẩm giàu glycin là thịt sẫm màu. Lẽ tất nhiên, ăn cái gì nhiều quá cũng không có lợi. Bạn nên duy trì tuần 3-4 lần ăn loại thịt này là ổn.
Thêm vào đó, vitamin C đóng một vai trò quan trọng. Ở đây không chỉ có vai trò chống ôxy hóa mà vitamin C còn là cơ chất để tổng hợp nên bộ khung của collagen. Vitamin C tạo nên hydroxyprolin, vì thế không thể không tăng cường vitamin C cho da. Bạn có thể ăn vitamin C, uống vitamin C, đắp các loại dung dịch hoặc hoa quả giàu vitamin C. Tất cả chúng đều có lợi.
Đó là những điều cốt lõi. Tất nhiên, để có làn da đẹp, bạn còn cần rất nhiều thứ khác như nước, chất béo, tế bào biểu mô, máu tuần hoàn... Thế cho nên bạn cũng không được quên chế độ dinh dưỡng cân bằng.
BS. Nguyễn Thị Phương Anh