Cúm dễ gây biến chứng nặng ở các nhóm nguy cơ cao
Theo các chuyên gia, bất kỳ ai cũng có thể mắc cúm mùa, kể cả người khỏe mạnh chưa từng có tiền sử bệnh mãn tính. Tuy nhiên, các biến chứng nghiêm trọng do cúm mùa gây ra dễ xảy ra hơn và nghiêm trọng hơn ở một số nhóm đối tượng như trẻ nhỏ, người già, phụ nữ có thai và người mắc bệnh mãn tính (có bệnh nền).
Cụ thể, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi thường dễ gặp biến chứng do hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ, cơ thể còn yếu ớt nên khó chống lại sự xâm nhập của virus. Người già trên 65 tuổi do quá trình lão hóa nên hệ miễn dịch suy giảm, đồng thời thường mắc các bệnh nền nên dễ bị biến chứng nặng.
Các đối tượng mắc bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường, hen suyễn, bệnh thận mãn tính cũng có nguy cơ cao. Ngoài ra, người bị suy giảm miễn dịch như bệnh nhân dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc phụ nữ mang thai cũng là nhóm dễ bị biến chứng nặng do cúm.
Phụ nữ mang thai cũng là đối tượng cần đặc biệt chú ý, tránh mắc cúm bởi có thể ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ.
Để phòng chống dịch cúm và các biến chứng do cúm mùa theo khuyến cáo của WHO cần tiêm vắc xin cúm mùa hàng năm nhằm tạo lá chắn miễn dịch cho cơ thể.
PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài, Viện trưởng Viện Tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, cúm mùa có thể làm nặng thêm các triệu chứng ở bệnh nhân suy tim và làm tăng nguy cơ các biến chứng tim mạch không chỉ ở người bệnh nền mà còn ở cả người khỏe mạnh.
Cúm có thể gây sốt, mất nước và tăng nhu cầu oxy khi nhiễm cúm, khiến tim phải làm việc nhiều hơn, dễ dẫn đến suy tim cấp mất bù ở bệnh nhân suy tim, tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim ở bệnh nhân tim mạch.
Thêm vào đó, bệnh nhân tăng huyết áp hoặc suy tim thường đang dùng thuốc giãn mạch và lợi tiểu. Khi bị cúm, bệnh nhân có thể bị mất nước và giãn mạch do sốt. Vì vậy khi mắc cúm, cần tham vấn ý kiến bác sĩ tim mạch ngay để điều chỉnh thuốc kịp thời.
Cúm mùa cũng có thể làm tăng nguy cơ các biến chứng tim mạch ở cả người khỏe mạnh và bệnh nhân có bệnh lý nền tim mạch. Một số trường hợp, cúm có thể dẫn đến viêm cơ tim cấp, gây rối loạn nhịp tim cấp, suy tim cấp tiến triển nhanh. Các biến chứng này sẽ càng nguy hiểm hơn nếu bệnh nhân có bệnh tim mạch mạn tính.
Chuyên gia khuyến cáo gì để chủ động phòng cúm, bảo vệ sức khoẻ?
Bệnh cúm có thể diễn tiến viêm phổi sau khoảng 7-10 ngày kể từ khi khởi phát triệu chứng cúm. Nếu có biểu hiện sốt kéo dài, mệt mỏi, yếu cơ, khó thở, đau ngực dữ dội hoặc đau nhói, nhịp tim nhanh, môi và móng tay màu xanh... người bệnh cần đi khám sớm.
Để phòng chống dịch cúm và các biến chứng do cúm mùa theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cần tiêm vắc xin cúm mùa hàng năm nhằm tạo lá chắn miễn dịch cho cơ thể. Vệ sinh cá nhân đặc biệt, rửa tay và che chắn khi ho hoặc hắt xì hơi, chú ý kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm trong phòng phù hợp.
Bên cạnh đó, cần kiểm soát bệnh nền tốt. Người béo phì, tiểu đường, hen suyễn, phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), bệnh tim cần kiểm soát bệnh nền. Do nhóm này có nguy cơ diễn tiến viêm phổi sau khi mắc cúm cao hơn so với người bình thường.
Với tiêm vắc xin theo BS Nguyễn Thị An, bệnh cúm mùa thường lành tính nhưng trong một số trường hợp có thể tiến triển nặng với các triệu chứng như sốt cao, khó thở, phù phổi do suy tim, thậm chí có thể gây tử vong.
Với câu hỏi vì sao cần tiêm vắc xin cúm mùa mỗi lần trong năm, theo các bác sĩ An, cúm mùa do virus cúm (thường là 4 chủng từ H1N1, H3N2 và 2 chủng nhóm B) gây ra và lan truyền trong cộng đồng với khả năng biến đổi kháng nguyên liên tục (chúng ta sẽ thường xuyên tiếp xúc với virus cúm mới) nhưng theo quy luật nhất định về di truyền. Vì mỗi năm, chủng virus cúm lưu hành khác nhau nên chúng ta cần tiêm nhắc vắc xin cúm mùa hàng năm (1 lần trong năm).
WHO từ lâu thiết lập các trạm quan trắc virus cúm mùa trên khắp thế giới (có cả ở Việt Nam) để phân lập, xác đinh virus cúm mùa lưu hành ở các khu vực (các vùng địa lý, khí hậu, Bắc bán cầu và Nam bán cầu…).
Từ đó dự đoán, xác định chủng virus cúm sẽ xuất hiện vào mùa Đông Xuân khu vực Bắc bán cầu (từ tháng 10 đến hết tháng 4 năm sau) và vào mùa Đông xuân khu vực Nam bán cầu (từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm).
Từ việc xác lập được khả năng chủng virus cúm nào sẽ hoành hành ở đâu (Bắc và Nam bán cầu), WHO sẽ đưa ra các hướng dẫn về chủng virus cúm để sản xuất vắc xin phòng cúm mùa cho các nhà sản xuất vắc xin tuân theo và cung cấp cho thị trường theo thời gian tốt nhất (Bắc bán cầu là vào tầm tháng 8-9, còn Nam bán cầu là vào tháng 4-5 hàng năm).
Đó là lý do tại sao chúng ta sống ở Việt Nam lại cần tiêm vắc xin cúm mùa mỗi năm 1 lần và vào thời điểm trước khi mùa bệnh cúm bắt đầu cũng như cần tiêm đúng vắc xin theo mùa đã được khuyến cáo.
