Cúm mùa dễ lây cho trẻ, mối nguy cha mẹ cần biết

Vì sao trẻ nhỏ có nguy cơ cao mắc cúm?

Bác sĩ Trần Huỳnh Tấn, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết, cúm mùa là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra, chủ yếu là các chủng cúm A và B. Bệnh có xu hướng gia tăng cao hơn vào mùa mưa, lạnh. Gần đây, các nước đều ghi nhận số ca mắc cúm tăng mạnh. Như Nhật Bản đã công bố tình trạng dịch cúm trên toàn quốc, Hong Kong báo cáo ca tử vong đầu tiên ở trẻ do cúm B, Thái Lan có hơn 700.000 ca mắc cúm và 61 ca tử vong chủ yếu là trẻ nhỏ và người già. Tại Việt Nam, các bệnh viện cũng tiếp nhận trẻ khám bệnh hô hấp, trong đó có cúm gia tăng. Như Bệnh viện Nhi đồng 1 (TPHCM) tiếp nhận nhiều ca mắc cúm dưới 5 tuổi, một số trường hợp bị viêm phổi nặng phải nhập viện điều trị.

Bác sĩ Tấn cho biết, cúm rất dễ lây lan qua đường hô hấp khi người khỏe mạnh hít phải dịch tiết từ đường mũi họng của người bệnh. Hơn nữa, virus cúm sau khi phát tán vào không khí có thể tồn tại trên bề mặt cứng như sàn nhà, tay nắm cửa, đồ chơi tới 48 giờ, từ đó lây nhiễm gián tiếp cho người khác. Người bệnh có thể lây nhiễm virus cúm trước khi có các biểu hiện ho, sốt khoảng 1 ngày khiến chính bản thân họ cũng không biết nên rất khó kiểm soát nguồn lây.

Trong gia đình, trẻ nhỏ chủ yếu ở nhà nhưng hoàn toàn có thể lây nhiễm bệnh từ những người thân khi hôn, nựng, chăm sóc trẻ. Bên cạnh đó, với thói quen hay cho tay lên mắt, mũi, miệng, trẻ dễ dàng bị lây bệnh khi tiếp xúc sàn nhà, bàn ghế, đồ chơi, giường chiếu bám virus.

"Nguồn lây cúm trong gia đình cho trẻ có thể đến từ cha mẹ, ông bà và các trẻ lớn. Đây là nhóm thường ra ngoài, tiếp xúc nhiều người nên nguy cơ mắc bệnh cúm cao", bác sĩ Tấn cảnh báo.

Trẻ có nguy cơ biến chứng nghiêm trọng chỉ vì cúm

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 1 tỷ trường hợp mắc cúm, 3 - 5 triệu trường hợp nặng, gây tử vong cho khoảng 290.000 - 650.000 người. 99% số ca tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi do nhiễm trùng đường hô hấp dưới liên quan đến cúm xảy ra tại các nước đang phát triển. CDC Mỹ thống kê, khoảng 80% trẻ em nước này tử vong liên quan đến cúm không được tiêm chủng đầy đủ.

Bác sĩ Tấn cho biết, cúm gây ra các triệu chứng sốt cao hơn 39 độ C, ho nhiều, viêm họng, đau đầu, đau nhức toàn thân, mệt mỏi, sổ mũi hoặc nghẹt mũi… Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi rất dễ mắc cúm nếu tiếp xúc mầm bệnh. Hơn nữa, khi mắc bệnh, các triệu chứng ở trẻ thường kéo dài hơn so với bình thường. Trẻ càng nhỏ, dấu hiệu trở nặng càng khó nhận biết, dẫn đến chậm trễ điều trị. Lý do là sau khi xâm nhập vào mũi họng, do hệ miễn dịch và hô hấp của trẻ còn non yếu, virus cúm dễ dàng nhân lên, tấn công các cơ quan. Trẻ có thể gặp các biến chứng như viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm phổi, viêm cơ tim, viêm não, suy hô hấp… thậm chí tử vong.

Bên cạnh đó, trẻ mắc cúm còn có nguy cơ bội nhiễm, đồng nhiễm với nhiều tác nhân đang lưu hành khác như vi khuẩn phế cầu, virus sởi, virus sốt xuất huyết… Theo nghiên cứu, bội nhiễm virus cúm và phế cầu khuẩn tăng nguy cơ tử vong lên gấp 8 lần. Hay vào tháng 2, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ ghi nhận bé trai 7 tháng tuổi suy hô hấp cấp tiến triển, viêm phổi nặng do biến chứng cúm A.

Vắc xin giúp giảm gánh nặng bệnh tật và chi phí

Bác sĩ Tấn cho biết, hiện Việt Nam đã có vắc xin phòng các chủng cúm A (H1N1, H3N2) và B phổ biến cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Vắc xin cúm dạng bất hoạt nên có tính an toàn cao với trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hoặc người suy giảm miễn dịch. Trong đó, vắc xin tiểu đơn vị chỉ chứa kháng nguyên bề mặt virus với tính sinh miễn dịch tốt và ít gây phản ứng phụ sau tiêm như sốt, đau tại vị trí tiêm…

Vắc xin có lịch tiêm đơn giản, trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi chưa từng tiêm cúm, lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau tối thiểu một tháng, sau đó tiêm nhắc 1 mũi định kỳ hàng năm. Người từ 9 tuổi trở lên tiêm một mũi cơ bản và nhắc lại 1 mũi hàng năm.

Bên cạnh đó, để truyền kháng thể thụ động bảo vệ trẻ những tháng đầu đời khi chưa đủ tuổi tiêm vắc xin, mẹ bầu nên tiêm vắc xin vào bất cứ giai đoạn nào của thai kỳ, tốt nhất từ tháng thứ 4 trở đi.

Bác sĩ Tấn cho biết, tiêm vắc xin cúm mùa và tiêm nhắc đều đặn hằng năm có thể làm giảm đến 60% các bệnh liên quan đến cúm, 90% tỷ lệ nhập viện và khoảng 70-80% tỷ lệ bị tử vong do cúm.

Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, trẻ được tiêm phòng cúm đầy đủ có nguy cơ nhập viện chăm sóc đặc biệt khoa nhi do liên quan đến cúm thấp hơn 74% so với trẻ chưa được tiêm ngừa.

Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên cho trẻ tiêm đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh khác để bảo vệ trẻ tối ưu. Đồng thời bổ sung dinh dưỡng phù hợp lứa tuổi, khuyến khích trẻ tăng các hoạt động ngoài trời để phát triển toàn diện.

Hoàng Ân