Cua đồng là món ăn giản dị và mộc mạc trong ngày hè... Thịt cua đồng chứa nhiều protid, Ca, P, Fe, vitamin B1, B2, B6 và PP; ngoài ra có melatonin. Mai cua còn có chất chitin. Đặc biệt cua đồng chứa nhiều canxi, giúp xương cứng cáp và phát triển nên thích hợp với cả người lớn trẻ em.
Theo Đông y, cua đồng vị mặn tanh, tính hàn, hơi độc. Có tác dụng tán kết, hoạt huyết, hàn gân xương. Trị nhiệt tà trong lồng ngực, thông được kinh mạch, giải độc thức ăn, mạnh gân xương, ích khí lực, tống các vật kết đọng trong người, phá ứ huyết do vấp ngã hoặc chấn thương, sốt rét. Xin giới thiệu một số món ăn bài thuốc từ cua đồng.
Trị còi xương trẻ em: cua đồng 100g rửa sạch, bỏ yếm, mai chân và càng, để ráo, rang nhỏ lửa đến khô và vàng. Xay giã nhỏ mịn, rây lấy bột mịn. Mỗi ngày dùng 1 - 2 thìa nhỏ bột (5 - 10g) pha với bột gạo, đun chín.
Giải nhiệt mùa hè, trị lở ngứa: cua đồng 200g, rau đay 100g, mồng tơi 100g, mướp hương 1 - 2 quả. Cua đồng bỏ yếm và mai, giữ lại gạch cua, rửa sạch giã nát, lọc lấy nước, cho mắm muối vừa ăn; rau đay, mồng tơi rửa sạch cắt đoạn; mướp gọt bỏ vỏ, rửa sạch, thái miếng. Đun nước cua với gạch đến sôi, gạt phần gạch nổi sang một bên; cho mướp và rau vào, đun đến khi mướp chín là được.
Chữa vết thương tai nạn đụng giập, đau nhức: cua đồng 2 - 5 con, rửa sạch, giã nát, hòa thêm 1 chén rượu, đun sôi, gạn nước uống, bã đắp vào chỗ đau.
Chữa tâm trạng bồn chồn, kém ăn ít ngủ: cua đồng 200g, khoai sọ 60g, rau rút 1 mớ. Cua đồng bỏ yếm và mai, rửa sạch giã nát, lọc lấy nước, cho mắm muối vừa ăn; khoai sọ cạo bỏ vỏ, rửa sạch bổ miếng vừa ăn, rau rút lấy phần lá, cọng non, bỏ rễ và bấc, ngắt đoạn, rửa sạch. Cho khoai vào nước cua, nấu đến khi khoai chín nhừ, cho rau rút vào, đun vừa chín là được. Ăn trong ngày; dùng liền 2 - 3 ngày.
Chữa viêm thận cấp: cua đồng 200 - 250g, vỏ rễ dâu tươi 50 - 100g. Cua đồng bỏ yếm và mai, rửa sạch; vỏ rễ dâu rửa sạch thái đoạn; tất cả giã nát, lọc lấy nước, đun sôi để uống trong ngày.
Lưu ý: Không dùng loại cua dưới bụng có lông, đầu lưng có chấm sao, chân có khoang. Không được uống nước cua chưa chín (sống).
Lương y Thảo Nguyên
