Sự gián đoạn liệu pháp kháng retrovirus kéo dài 6 tháng có thể làm cho số ca tử vong do AIDS tăng trở lại bằng năm 2008, với hơn 950.000 ca tử vong do AIDS được báo cáo trong khu vực và tiếp tục sẽ có những ca tử vong vì sự gián đoạn với số lượng lớn trong ít nhất 5 năm nữa, với tỷ lệ vượt quá trung bình hàng năm là 40% trong nửa thập kỷ tới. Ngoài ra, sự gián đoạn dịch vụ HIV cũng có thể tác động đến tỷ lệ mới mắc HIV trong năm tới.
Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới cho biết, đối với HIV, một số nước đã có những nỗ lực quan trọng, ví dụ đảm bảo rằng người bệnh có thể nhận được các gói lớn thuốc điều trị và các vật phẩm quan trọng khác, bao gồm bộ test tại nhà, từ điểm cung cấp thuốc. Điều này làm giảm áp lực lên hệ thống dịch vụ y tế và nhân viên y tế. Chúng ta cũng cần phải đảm bảo nguồn cung toàn cầu về bộ xét nghiệm và thuốc điều trị để tiếp tục cung ứng tới các quốc gia cần viện trợ.
Ở châu Phi cận Sahara, ước tính 25,7 triệu người đang sống chung với HIV và 16,4 triệu người (64%) đang điều trị bằng thuốc kháng virus vào năm 2018. Những người này hiện có nguy cơ bị gián đoạn điều trị vì dịch vụ HIV bị đóng cửa hoặc không thể cung cấp liệu pháp kháng virus vì sự gián đoạn đối với chuỗi cung ứng hoặc vì các dịch vụ đơn giản trở nên quá tải do nhu cầu cạnh tranh để hỗ trợ đáp ứng COVID-19.
Winnie Byanyima, giám đốc điều hành UNAIDS, cho biết: Không thể lấy lý do đại dịch COVID-19 để chuyển dòng đầu tư ra khỏi các chiến dịch phòng ngừa HIV. Chúng ta phải đối mặt với nguy cơ là, các thành tựu khó khăn lắm mới đạt được trong nỗ lực phòng chống AIDS toàn cầu sẽ bị hủy bỏ để chống dịch COVID-19. Tuy nhiên, quyền sức khỏe của con người đồng nghĩa với việc chúng ta không được hy sinh một bệnh để chữa một bệnh khác.
Khi tuân thủ điều trị, tải lượng virus HIV của một người sẽ giảm xuống mức không thể phát hiện, giữ cho người đó khỏe mạnh và ngăn ngừa sự lây truyền của virus. Khi không dùng thuốc kháng virus thường xuyên sẽ làm cho tải lượng virus tăng lên, ảnh hưởng đến sức khỏe của người nhiễm HIV, cuối cùng có thể dẫn đến tử vong. Ngay cả những gián đoạn tương đối ngắn trong điều trị cũng có thể có tác động tiêu cực đáng kể đến sức khỏe và khả năng lây truyền HIV của một người.
Nghiên cứu này tập hợp năm nhóm người điều hành sử dụng các mô hình toán học khác nhau để phân tích tác động của các sự gián đoạn khác nhau có thể xảy ra đối với các dịch vụ xét nghiệm, phòng ngừa và điều trị HIV do COVID-19 gây ra.
Mỗi mô hình đã xem xét tác động tiềm tàng của sự gián đoạn điều trị trong ba tháng hoặc sáu tháng đối với tỷ lệ tử vong do AIDS và tỷ lệ nhiễm HIV ở châu Phi cận Sahara. Trong kịch bản gián đoạn kéo dài sáu tháng, ước tính số ca tử vong liên quan đến AIDS trong một năm dao động từ 471.000 đến 673.000, làm cho thế giới có thể bỏ lỡ mục tiêu toàn cầu năm 2020 là ít hơn 500.000 ca tử vong liên quan đến AIDS trên toàn thế giới.
Sự gián đoạn ngắn hơn trong ba tháng sẽ thấy tác động giảm nhưng vẫn còn đáng kể đối với các trường hợp tử vong do HIV. Việc gián đoạn cung cấp liệu pháp kháng virus nhiều hơn sẽ ảnh hưởng đến việc tuân thủ điều trị, dẫn đến sự lan truyền của kháng thuốc HIV, và dẫn đến hậu quả lâu dài cho thành công điều trị trong tương lai.
Các dịch vụ bị gián đoạn cũng có thể đảo ngược lợi ích đạt được trong việc ngăn ngừa lây truyền HIV từ mẹ sang con. Kể từ năm 2010, tỷ lệ nhiễm HIV mới ở trẻ em ở châu Phi cận Sahara đã giảm 43%, từ 250.000 trong năm 2010 xuống còn 140.000 vào năm 2018, do mức độ bao phủ cao của các dịch vụ HIV cho các bà mẹ và trẻ em trong khu vực. Việc cắt giảm các dịch vụ này của COVID-19 trong sáu tháng có thể thấy các ca nhiễm HIV ở trẻ em mới gia tăng mạnh mẽ, tới 37% ở Mozambique, 78% ở Malawi, 78% ở Zimbabwe và 104% ở Uganda.
Các tác động đáng kể khác của đại dịch COVID-19 đối với ứng phó với AIDS ở châu Phi cận Sahara có thể dẫn đến tử vong thêm bao gồm: Giảm chất lượng chăm sóc lâm sàng do các cơ sở y tế trở nên quá tải và đình chỉ xét nghiệm tải lượng virus, giảm tư vấn tuân thủ điều trị và chuyển đổi chế độ thuốc.
Mỗi mô hình cũng xem xét mức độ gián đoạn đối với các dịch vụ dự phòng, bao gồm đình chỉ cắt bao quy đầu ở nam giới tự nguyện, gián đoạn khả năng sử dụng bao cao su và đình chỉ xét nghiệm HIV, sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ nhiễm HIV trong khu vực.
Nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết phải nỗ lực khẩn cấp để đảm bảo tính liên tục của các dịch vụ phòng ngừa và điều trị HIV nhằm tránh các trường hợp tử vong liên quan đến HIV quá mức và ngăn ngừa sự gia tăng tỷ lệ nhiễm HIV trong đại dịch COVID-19.
Điều quan trọng đối với các quốc gia là ưu tiên bảo vệ chuỗi cung ứng và đảm bảo rằng những người đang điều trị có thể tiếp tục điều trị, bao gồm bằng cách áp dụng hoặc củng cố các chính sách như điều trị bằng thuốc kháng virus nhiều tháng để giảm yêu cầu tiếp cận các cơ sở chăm sóc sức khỏe, giảm gánh nặng cho các hệ thống chăm sóc sức khỏe quá tải.
