Giảm tỷ lệ lưu hành và phát hiện bệnh phong ở cộng đồng

Phát biểu tại hội nghị, PGS.TS Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế đánh giá cao công tác phòng chống phong của 63 tỉnh thành trên cả nước đã thực hiện tốt kế hoạch triển khai Loại trừ bệnh phong tại tuyến huyện (theo Thông tư 17/2013/TT-BYT ngày 06/06/2013 của Bộ Y tế), chỉ đạo từ chăm sóc tàn tật cho bệnh nhân phong đến phục hồi chức năng về thân thể, kinh tế, giáo dục cho bệnh nhân phong và thực hiện rộng khắp các công tác tuyên truyền loại trừ các định kiến xã hội, giảm kỳ thị về bệnh phong và duy trì mạng lưới thành quả của chương trình để tiến đến mục tiêu cuối cùng là "Thanh toán hoàn toàn bệnh Phong ở Việt Nam".

Mở rộng hơn nữa, Dự án phòng chống bệnh phong của Việt Nam đã hợp tác với Hội chống phong Thuỵ Sĩ và Tổ chức Y tế thế giới để cùng chung tay đưa ra nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân phong như xây nhà cho bệnh nhân nghèo, đào tạo nghề cho bệnh nhân phong và con em họ...

PGS.TS Lương Ngọc Khuê cho biết, người bệnh phong không còn bị kỳ thị và đã được chung sống bình thường trong cộng đồng. Công tác phòng chống phong của Việt Nam được Tổ chức Y tế thế giới đánh giá cao.

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Thường - Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương, trước đây bệnh phong được coi là bệnh nan y, khó cứu chữa, nhưng sau này có thuốc đơn hóa trị liệu, đa hóa trị liệu... nhiều bệnh nhân phong đã  được chữa trị kịp thời, chống lây nhiễm trong cộng đồng. Đây là thành công trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam.

“Hiện nay tất cả các bệnh nhân phong được điều trị bằng đa hóa trị liệu đủ liều, đủ thời gian quy định, điều trị tại nhà và miễn phí hoàn toàn. Trường hợp có biến chứng có thể điều trị nội trú tại các cơ sở y tế. Nếu phát hiện sớm thì chỉ sau 6 tháng đến một năm điều trị là có thể khỏi bệnh hoàn toàn, không để lại di chứng”- PGS. TS Nguyễn Văn Thường nhấn mạnh.

PGS.TS Nguyễn Văn Thường chia sẻ về công tác phòng chống phong tại Việt Nam.

Đánh giá kết quả của hoạt động phòng chống phong trong những năm qua, các chuyên gia nhấn mạnh, hoạt động phòng chống phong của Việt Nam đã bước sang một thời kỳ mới, tỷ lệ lưu hành và tỷ lệ phát hiện bệnh phong ở cộng đồng đều giảm (từ năm  2016-2020, tỷ lệ lưu hành bệnh phong trên toàn quốc giảm từ 0,02/10.000 dân xuống còn 0,01/10.000 dân; tỷ lệ phát hiện giảm còn 0,2/100.000 dân).

Các hình thức khám phát hiện bệnh phong vẫn được triển khai tại các tỉnh như khám tiếp xúc, khám cụm dân cư, khám thông qua hình ảnh, khám lồng ghép vào các chuyên khoa khác, người bệnh tự đến cơ sở y tế (khám thụ động)… người mắc bệnh phong được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tư vấn tự chăm sóc tàn tật, được hỗ trợ kinh tế, nghề nghiệp...

Các thuốc điều trị bệnh phong vẫn được đảm bảo cung cấp miễn phí, kịp thời và đầy đủ. Công tác phòng chống tàn tật cho người bệnh phong vẫn được tiến hành dưới nhiều hình thức: phát hiện điều trị tốt cơn phản ứng phong, tư vấn tự chăm sóc tàn tật, cấp các dụng cụ trợ giúp: giày, chân giả... điều trị loét ổ gà, phẫu thuật, phục hồi chức năng cho người bệnh phong bị tàn tật….

Việc tuyên truyền, các loại hình truyền thông về bệnh và chống kỳ thị bệnh phong được triển khai đa dạng, dưới nhiều hình thức giúp người dân nhận thức đúng về bệnh phong, giảm trừ các định kiến xã hội. Bên cạnh đó, việc phục hồi kinh tế xã hội cho người bệnh phong cũng được chú trọng như hỗ trợ nhà cho bệnh nhân nghèo, đào tạo nghề cho bệnh nhân phong và người nhà, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho bệnh nhân phong, tăng phụ cấp cho bệnh nhân tại các khu điều trị phong…

Hoạt động phòng chống phong ở các tỉnh được sự quan tâm, chỉ đạo của Sở/ban/ngành đoàn thể cũng đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Nhiều tỉnh đã công nhận loại trừ phong tuyến huyện theo thông tư 17/2013/TT-BYT ngày 06/06/2013 của Bộ Y tế.

Lãnh đạo BV Da liễu Trung ương tặng quà Tết cho bệnh nhân phong ở Cẩm Thủy, Thanh Hóa.

Vẫn còn nhiều thách thức mới

Cũng theo Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương, vẫn còn những khó khăn, thách thức trong công cuộc phòng chống bệnh phong hiện nay ở Dự án phòng chống phong nói chung, các đơn vị Da liễu tuyến tỉnh và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tuyến tỉnh nói riêng đó là mạng lưới tổ chức chưa thống nhất; các tỉnh miền núi, Tây Nguyên, vùng sâu vùng xa còn gặp nhiều khó khăn, cán bộ Y tế thiếu, kiêm nhiệm, thuyên chuyển công tác.

Ở nhiều tỉnh tuy đã được kiểm tra công nhận loại trừ bệnh phong nhưng vẫn xuất hiện bệnh nhân mới; nguồn lực, vật lực cho công tác phòng chống phong bị giảm, thành kiến bệnh phong vẫn còn trong cộng đồng, tỷ lệ tàn tật độ 2 ở bệnh nhân phong mới phát hiện có xu hướng gia tăng.

"Bệnh phong hiện tại vẫn còn tuy số ca ít đi nhưng xu hướng đa kháng thuốc tăng lên, nếu chương trình chống phong dừng lại thì rất khó duy trì được mạng lưới chống phong. Không những thế, các thuốc chống phong từ trước đến nay đều được WHO cấp miễn phí hoàn toàn cũng sẽ phải dừng lại và sợ rằng, bệnh nhân phong đa kháng thuốc lây lan ra cộng đồng khiến việc điều trị rất khó khăn, những người dị hình tàn tật không có nơi nương tựa và không được chăm sóc.... Đây thực sự là vấn đề lớn của cả nước ta và thế giới"- PGS.TS Nguyễn Văn Thường chia sẻ.

Tại Hội nghị, các đại biểu cũng đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện mục tiêu cuối cùng đó là thanh toán hoàn toàn bệnh phong: duy trì và kiện toàn mạng lưới từ trung ương đến địa phương; tăng cường năng lực quản lý chương trình của cán bộ chống phong tuyến tỉnh/thành, tiếp tục đề nghị là Chương trình mục tiêu Y tế để duy trì kết quả bền vững, duy trì mạng lưới chống phong, đa dạng hóa công tác truyền thông, chống kỳ thị, tránh được nguy cơ bệnh phong quay trở lại (kinh nghiệm ở một số nước trong khu vực).

Các cá nhân, đơn vị hoàn thành tốt chức năng nhiệm vụ gắn với công tác phòng chống bệnh phong cũng  được nhận khen thưởng trong dịp này.

Để đảm bảo công tác phòng chống dịch bệnh trong bối cảnh dịch COVID-19 vẫn đang diễn ra, các đại biểu tham dự hội nghị được yêu cầu tuân thủ chặt chẽ các quy định trong phòng chống dịch COVID-19 như: khai báo y tế online trước khi đến hội nghị hoặc khai tờ khai y tế, được đo nhiệt độ, sát khuẩn tay và đeo khẩu trang trong suốt thời gian hội nghị diễn ra. Ban tổ chức cũng bố trí các điểm đặt lọ sát khuẩn tay nhanh và khẩu trang trong khuôn viên hội nghị.