Công tác dân số tỉnh Hưng Yên năm 2025: Dấu ấn chuyển trọng tâm sang dân số và phát triển

Để hiểu rõ hơn về những dấu ấn này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Văn Khởi - Chi cục trưởng Chi cục Dân số và Trẻ em tỉnh Hưng Yên.

Làm tốt công tác tham mưu, tạo nền tảng chỉ đạo thống nhất

Phóng viên (PV): Thưa ông, năm 2025 được đánh giá là năm có ý nghĩa đặc biệt đối với công tác dân số của tỉnh. Xin ông cho biết rõ hơn về tầm quan trọng của việc chuyển trọng tâm từ "Kế hoạch hóa gia đình" sang "Dân số và Phát triển" đối với sự phát triển bền vững của Hưng Yên hiện nay?

Ông Phạm Văn Khởi: Năm 2025 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với công tác dân số tỉnh Hưng Yên trong bối cảnh toàn hệ thống chính trị tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII và Kết luận số 149-KL/TW của Bộ Chính trị về công tác dân số trong tình hình mới.

Nếu trước đây chúng ta chỉ tập trung vào việc giảm sinh, thì nay, "Dân số và Phát triển" đòi hỏi cái nhìn toàn diện hơn. Trên tinh thần đó, công tác dân số của tỉnh được triển khai đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm; từng bước chuyển trọng tâm từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển, góp phần giải quyết toàn diện các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố và chất lượng dân số, đóng góp thiết thực vào phát triển kinh tế - xã hội bền vững của địa phương.

PV: Để tạo được sự thống nhất trong chỉ đạo xuyên suốt hệ thống chính trị, Chi cục đã có những tham mưu đột phá nào, đặc biệt là việc cụ thể hóa chủ trương lớn của Trung ương vào thực tiễn?

Ông Phạm Văn Khởi: Chi cục Dân số và Trẻ em tỉnh đã chủ động tham mưu Sở Y tế trình Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành nhiều văn bản quan trọng nhằm cụ thể hóa các chủ trương lớn của Trung ương về công tác dân số. Nổi bật là Kế hoạch số 56/KH-UBND ngày 11/9/2025 thực hiện Quyết định số 1745/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về triển khai Kết luận số 149-KL/TW của Bộ Chính trị. Đây là cơ sở pháp lý để các cấp, các ngành thống nhất nhận thức rằng: Công tác dân số là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài. Đồng thời, việc kiện toàn Ban Chỉ đạo công tác Dân số và Trẻ em tỉnh đã giúp nâng cao hiệu lực điều phối liên ngành, đảm bảo các chương trình, đề án được triển khai xuyên suốt từ tỉnh đến cơ sở.

Tăng cường chăm sóc sức khoẻ, nâng cao chất lượng sống cho người dân

PV: Một trong những kết quả đạt được trong năm 2025 của công tác dân số Hưng Yên là tỷ số giới tính khi sinh đạt 118,2 bé trai/100 bé gái và hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch. Ông đánh giá thế nào về kết quả này trong việc kiểm soát mất cân bằng giới tính tại địa phương?

Ông Phạm Văn Khởi: Con số 118,2 bé trai/100 bé gái dù vẫn còn cao hơn mức cân bằng tự nhiên nhưng đã giảm so với cùng kỳ và đạt kế hoạch đề ra. Đây là tín hiệu đáng mừng. Nó cho thấy sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và sự thay đổi trong tư duy "trọng nam khinh nữ" của người dân. Chúng tôi đã kiểm soát chặt chẽ hơn các hành vi lựa chọn giới tính thai nhi và đẩy mạnh tuyên truyền về bình đẳng giới, giúp người dân nhận thức rõ hơn về thực trạng và sự cần thiết của việc giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh hơn trong thời gian tới.

PV: Các chỉ số về sàng lọc trước sinh (86,1%) và sàng lọc sơ sinh (73,2%) đều vượt kế hoạch. Những con số này phản ánh kết quả triển khai các chương trình nâng cao chất lượng dân số của tỉnh như thế nào, thưa ông?

Ông Phạm Văn Khởi: Những chỉ số này khẳng định người dân đã quan tâm hơn đến sức khỏe giống nòi. Bên cạnh đó, việc có hơn 143 nghìn người mới sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại và 92% người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ cho thấy chúng ta đang chăm sóc tốt cho sức khoẻ của người dân.

Bên cạnh đó, chương trình điều chỉnh mức sinh tiếp tục được triển khai có trọng tâm, tốc độ tăng dân số tự nhiên được kiểm soát ở mức 0,67% để bảo đảm các dịch vụ xã hội không bị quá tải, đồng thời nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Biến lợi thế dân số thành động lực

PV: Cùng với những kết quả đạt được, công tác dân số Hưng Yên đang phải đối mặt với những khó khăn thách thức nào, thưa ông?

Ông Phạm Văn Khởi: Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác dân số của tỉnh vẫn đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Sự quan tâm và mức độ vào cuộc của một số cấp ủy, chính quyền cơ sở đối với công tác dân số còn chưa thật sự đồng đều, ảnh hưởng nhất định đến việc tổ chức triển khai đồng bộ các nhiệm vụ tại địa phương, cũng như việc lồng ghép nội dung dân số vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội còn hạn chế. Đội ngũ cán bộ dân số cơ sở thiếu và chưa ổn định; chế độ, chính sách đối với cộng tác viên còn thấp.

Quy mô dân số lớn, mật độ dân cư cao và phân bố không đồng đều giữa các khu vực đô thị, nông thôn, ven biển và khu công nghiệp tạo áp lực lớn đối với công tác quản lý dân số, tổ chức cung cấp dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an sinh xã hội. Quá trình dịch chuyển dân cư, gia tăng dân số cơ học, cùng với sự khác biệt về mức sinh, cơ cấu dân số, giới tính khi sinh giữa các vùng sau hợp nhất đặt ra nhiều yêu cầu mới đối với công tác dân số và phát triển.

Đáng chú ý, tỷ số giới tính khi sinh vẫn ở mức cao, trong khi tư tưởng trọng nam hơn nữ còn tồn tại; tốc độ già hóa dân số diễn ra nhanh, tạo áp lực lớn đối với hệ thống an sinh xã hội và phát triển nguồn nhân lực trong bối cảnh nguồn lực đầu tư cho công tác dân số còn hạn chế.

PV: Một trong những giải pháp then chốt để vượt qua thách thức là công tác truyền thông. Ông có nhắc đến truyền thông là "động lực" tạo chuyển biến. Vậy trong năm qua, nội dung truyền thông của tỉnh đã đổi mới ra sao để thay đổi nhận thức, hành vi của người dân về các vấn đề mới như già hóa dân số hay mức sinh hợp lý?

Ông Phạm Văn Khởi: Truyền thông hiện nay không còn là những khẩu hiệu khô cứng. Công tác truyền thông tiếp tục giữ vai trò then chốt trong việc tạo đồng thuận xã hội và thay đổi hành vi của người dân. Nội dung truyền thông tập trung làm rõ quan điểm chuyển trọng tâm từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển, hướng tới các vấn đề cốt lõi như điều chỉnh mức sinh hợp lý, kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số và thích ứng với già hóa dân số.

Trong năm 2025, Chi cục Dân số và Trẻ em đã tổ chức 18 hội nghị truyền thông về điều chỉnh mức sinh; hơn 40 hội nghị truyền thông về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh tại các xã có nguy cơ cao; 38 hội nghị truyền thông về sàng lọc trước sinh và sơ sinh. Truyền thông chăm sóc sức khỏe người cao tuổi được đẩy mạnh với 72 hội nghị thu hút hơn 5.700 lượt người tham dự. Công tác phối hợp với các Trung tâm Y tế được tăng cường thông qua việc triển khai cung cấp dịch vụ Dân số/SKSS/KHHGĐ và hàng trăm buổi nói chuyện chuyên đề, tư vấn trực tiếp phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng địa phương…

PV: Từ những nền tảng và kết quả của năm 2025, định hướng trọng tâm của công tác dân số tỉnh Hưng Yên trong những năm tiếp theo sẽ tập trung vào những trọng tâm nào thưa ông?

Ông Phạm Văn Khởi: Chúng tôi sẽ tiếp tục kiên trì mục tiêu "Dân số và Phát triển". Trọng tâm sẽ là: Thứ nhất, duy trì mức sinh thay thế vững chắc; Thứ hai, đẩy mạnh hơn nữa chất lượng dịch vụ y tế dân số; Và thứ ba, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý dữ liệu dân cư. Mục tiêu cuối cùng là biến lợi thế dân số thành động lực kinh tế, đảm bảo mọi người dân Hưng Yên đều được hưởng thụ thành quả của sự phát triển.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!

Hà Anh