VAR, trong trạng thái vận hành lý tưởng, sẽ là sự kết hợp tuyệt vời của con người và máy móc trong việc tạo ra một cuộc chơi vừa công bằng, vừa không mất đi vẻ đẹp vốn có.
Công nghệ hỗ trợ trọng tài bằng video có tên đầy đủ là Video Assistant Referee, gọi tắt là VAR. Công nghệ VAR được Hiệp hội Bóng đá quốc tế (IFAB) thông qua vào năm 2016 và được thử nghiệm lần đầu vào tháng 8/2016 trong một trận đấu bóng đá ở giải nhà nghề Mỹ. World Cup 2018 là giải đấu lớn đầu tiên được áp dụng công nghệ VAR để hỗ trợ cho các trọng tài. Tuy nhiên, FIFA cho biết VAR chỉ được sử dụng để “sửa lại các quyết định sai có thể làm ảnh hưởng đến trận đấu”. Các tình huống này bao gồm những lỗi phát sinh trong tình huống ghi bàn, các quyết định thổi phạt đền, quyết định rút thẻ đỏ trực tiếp...
Bóng đá thế giới sẽ phải thích nghi dần với công nghệ VAR.
Trọng tài có thể tự xem lại các tình huống thông qua màn hình TV bên đường biên hoặc dựa vào sự hỗ trợ từ phía tổ trợ lý trọng tài. Tuy vậy, quyết định cuối cùng về tình huống vẫn dựa trên phán quyết của trọng tài chính. Công nghệ VAR được FIFA áp dụng tại World Cup 2018 để hạn chế tối đa những tình huống gây tranh cãi và các quyết định sai lầm của tổ trọng tài. Trước đó, đã có nhiều tình huống tương tự xảy ra dẫn đến sự thay đổi kết quả của các trận đấu. Tại kỳ World Cup năm nay, VAR đã cho thấy sức ảnh hưởng của mình khi đóng góp vào một loạt các quyết định quan trọng trong trận Bồ Đào Nha - Tây Ban Nha, Pháp - Úc và mới đây nhất là trận Thụy Điển gặp Hàn Quốc.
Hệ thống VAR được đặt biệt lập. Tuy vậy, nó có khả năng truy cập vào tất cả các camera được đặt khắp sân. Hệ thống này sẽ đưa ra thông báo tới trọng tài trong trường hợp phát hiện ra lỗi.
Có 3 kịch bản chính thường được sử dụng VAR. Trọng tài trên sân nhận tín hiệu từ trọng tài video thông qua một chiếc tai nghe. Sau đó, ông sẽ ra hiệu tạm dừng trận đấu và cho các cầu thủ biết rằng có một quyết định đang được xem xét. Nếu nhận định tình huống không có lỗi, trọng tài sẽ cho phép trận đấu được tiếp tục. Trường hợp sử dụng VAR: Lúc này, trọng tài chính sẽ ra hiệu bằng cách vẽ một hình chữ nhật. Các trọng tài video sẽ đánh giá lại tình huống rồi gửi tới trọng tài chính, người sẽ ra quyết định cuối cùng. Ở trường hợp này, trọng tài video gợi ý trọng tài chính xem lại tình huống bằng một màn hình đặt sát sân bóng. Trọng tài chính sẽ ra dấu hình chữ nhật trước khi đưa ra quyết định của mình. Trường hợp nào, trọng tài chính cũng phải liên tục đưa ra các quyết định. Trọng tài không thể để trận đấu diễn ra trong lúc chờ sự trợ giúp từ VAR. Trước đó, trọng tài phải chờ bóng đến một vị trí trung lập trước khi ra tín hiệu VAR để xem lại tình huống ban đầu.
Khoảnh khắc trọng tài Andres Cunha dừng trận đấu giữa Pháp và Australia ở phút 55 là một dấu ấn lịch sử của bóng đá thế giới. Ông Cunha chạy ra phía ngoài đường biên và quay trở lại với hai ngón tay giơ ra phía trước, vẽ thành một khung hình chữ nhật. Đó là lần đầu tiên một vị vua áo đen ở World Cup “bẻ còi” với sự trợ giúp của trợ lý trọng tài video (VAR). Sau hơn hai năm thử nghiệm, World Cup 2018 sẽ là giải đấu quyết định VAR có phải là một cuộc cách mạng thành công hay sẽ “chết yểu” như luật Bàn thắng vàng. “Mục tiêu của chúng tôi là loại bỏ những sai lầm mười mươi, những sai lầm mà người ta nhớ mãi đến nhiều năm sau. Bóng đá đòi hỏi điều đó”, ông Massimo Busacca, Trưởng ban Trọng tài FIFA nói về hệ thống hỗ trợ trọng tài bằng các trợ lý phân tích băng hình kỹ thuật.
Ý tưởng của FIFA là rất rõ ràng. VAR đóng vai trò cố vấn, xác nhận tính đúng sai trong các quyết định quan trọng của trọng tài chính liên quan đến bàn thắng, phạt đền, thẻ đỏ và giúp người cầm còi sửa sai trong vòng chưa đến một phút. Sự ra đời của VAR chấm dứt những tranh cãi về các quyết định của trọng tài. Tuy nhiên, bất cứ sự đổi mới nào cũng gây ra những phản ứng trái chiều trong thời gian đầu. VAR không phải ngoại lệ, nhất là khi phương pháp này tác động đến những quyết định quan trọng của trọng tài ở một giải đấu tầm cỡ như World Cup. Một dấu hỏi lớn xuất hiện khi ứng dụng VAR là liệu các trọng tài có phụ thuộc vào băng hình kỹ thuật hay không và nếu đã có VAR thì trọng tài cần xuất hiện trên sân làm gì. VAR không phủ định quyền lực của những vị vua áo đen mà chỉ giúp họ kiểm chứng các quyết định hệ trọng, nhưng chỉ trong trường hợp chính họ cảm thấy cần thiết. Các trọng tài vẫn điều khiển trận đấu bằng con mắt và cái đầu của chính mình. Không ai có quyền nghi ngờ các quyết định của vị vua áo đen, trừ chính họ.
Những người phản đối cho rằng VAR gây ra những khoảng dừng làm gián đoạn trận đấu, đánh tụt cảm xúc của người xem cũng như các cầu thủ. Sẽ cần thêm một thời gian để người hâm mộ quen với sự xuất hiện của VAR và FIFA đang nỗ lực để thúc đẩy điều đó. Biểu hiện rõ nhất là việc giờ đây trọng tài sẽ có thêm một động tác ra hiệu mới, trong khi bảng điện tử cũng hiện thông báo về việc xem lại băng hình kỹ thuật.
