Cơn gió lạ

Những ca khúc mang đậm tính nhân văn đang phát huy hiệu ứng

Ca từ nhảm nhí, giai điệu dễ dãi, nội dung chỉ loanh quanh chuyện tình yêu bi lụy, não nề như Da nâu, Nàng Kiều lỡ bước, Nói dối… cứ nối nhau ra đời khiến giới chuyên môn bức xúc. Đã có lúc, dư luận tỏ ra vô cùng quan ngại cho việc ca khúc Việt Nam đang đi vào ngõ cụt.

Nhưng may mắn thay, vẫn có một bộ phận sáng tác trẻ - tuy số lượng không nhiều đang chung tay tạo nên một dòng chảy âm thầm, tiềm ẩn sức lan tỏa mạnh mẽ. Những ca khúc lấy cảm hứng từ các vấn đề xã hội mà họ sáng tác đều mang nhịp đập nhiệt huyết và xuất phát từ những xúc cảm sâu thẳm nơi trái tim người nghệ sĩ.

Unlimited ghi dấu ấn với ca khúc Mộ gió.

Nhiều ca khúc lấy cảm hứng từ những vấn đề tưởng chừng khô khan nhưng đã hấp dẫn đông đảo khán giả. Không ít sáng tác được xếp vào hàng "top hit" như Đứa bé (nhạc sĩ Minh Khang), Giấc mơ màu xanh (nhạc sĩ Lê Quang), Hát cho hành tinh xanh, Hòa nhịp con tim (nhạc sĩ Huy Tuấn), Xinh tươi Việt Nam (nhạc sĩ Nguyễn Hồng Thuận), Mộ gió (Viết Thanh), Nhật ký của mẹ (nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung), Hà Nội trà đá vỉa hè (sáng tác và biểu diễn: Đinh Mạnh Ninh)...

Những thông điệp xã hội đậm tính nhân văn được chuyển tải mềm mại thông qua những ca từ - khúc thức âm nhạc trong sáng đã tạo ra những hiệu ứng tích cực trong nhận thức cũng như cảm nhận nghệ thuật của khán giả. Đứa bé nhận sự cộng hưởng của 200 nghệ sĩ cùng hòa giọng trong một đĩa DVD để quyên tiền trợ giúp các mái ấm cho những mảnh đời tuổi thơ bất hạnh. Giấc mơ màu xanh chia sẻ những mất mát, thiệt thòi của những bé thơ đang phải gánh chịu di chứng chiến tranh. Hát cho hành tinh xanh hưởng ứng chiến dịch Giờ Trái đất kêu gọi tiết kiệm điện năng. Nhịp tim lại hướng tới số phận những đứa trẻ thiếu may mắn khi phải sống chung với tật bệnh, kêu gọi những tấm lòng hảo tâm trong xã hội cùng chung tay hỗ trợ. Và Hòa nhịp con tim nhằm hưởng ứng Tháng hành động quốc gia phòng chống AIDS. Mộ gió dùng thể loại rock chuyển tải khúc tưởng niệm những nạn nhân của cơn bão Chan-chu...

Trên màn ảnh nhỏ, Bài hát Việt là sân chơi hiếm hoi đón nhận và tôn vinh mọi thể nghiệm táo bạo của các nhạc sĩ trẻ. Trào lưu tìm những vấn đề nóng, những thực trạng gây nhức nhối của đời sống xã hội hôm nay đã khiến dòng ca khúc ở mảng đề tài này chiếm phần lớn trong liên tiếp nhiều liveshow và nhận được sự đón nhận nồng nhiệt của người xem. Qua mỗi chương trình phát sóng trực tiếp, khán giả có thể bắt gặp nỗi xót xa sau luỹ tre làng ở Làng tôi bây giờ, những bi kịch gia đình đang lẩn khuất đâu đó trong Ngôi nhà lạc lõng (Toàn Thắng), nỗi đau của bệnh nhân mang trong mình căn bệnh thế kỷ ở Đắng (nhóm Prophecy), nỗi đau sau thảm hoạ động đất Nhật Bản với Đêm trắng (Nguyễn Anh Vũ), cảnh báo về những ranh giới cần vượt qua trong cuộc sống ở Đen và trắng (Minh Thụy)...

Không chỉ trên sân khấu hoành tráng, nhiều nghệ sĩ trẻ cũng đã hướng sáng tác của mình vào những chủ đề nghiêm túc với mong muốn nâng cao nhận thức cũng như thẩm mỹ cho người nghe. Màu xanh được cả hai giọng ca Lý Hải và Trúc Diễm - Baby J cùng chọn thể hiện. Phan Đình Tùng hài hước, Liêu Anh Tuấn bực bội với vấn nạn tắc đường trong SOS kẹt xe và 5PM. Trịnh Thăng Bình cùng ca sĩ Thu Minh chung tay nói không với thuốc lá ở No Smoking. Gương mặt đình đám Nguyễn Hải Phong theo đuổi hẳn một dự án âm nhạc electronic - dance với những ca từ trực diện, không cầu kỳ hoa mỹ nhưng luôn khiến công chúng ám ảnh trong Lột xác, Con ma, Góc tối, Cậu ấm, Triệu phú...

Nhạc sĩ Quỳnh Hợp đã từng đặt chân tới nhiều địa danh biển đảo quê hương, đặc biệt là đã một lần đến với Trường Sa. Sau chuyến đi, chị đã có hàng loạt ca khúc được công chúng yêu thích như Tổ quốc nhìn từ biển, Đảo chìm, Đảo bão, Kỷ niệm Trường Sa... Ca khúc sáng tác về Trường Sa rất nhiều, nhưng có lẽ Quỳnh Hợp là tác giả duy nhất chọn những hình thức thể hiện rất hiện đại, trẻ trung như hiphop, rap, rock..., được dàn dựng với nhiều hình thức, trong đó có cả hợp xướng. Theo chị, đó là cách hướng tới, tiếp cận đối tượng khán giả trẻ, khơi dậy lòng yêu nước và nhiệt huyết với Tổ quốc trong họ, để từ đó thể hiện trách nhiệm của văn nghệ sĩ cùng người dân hướng về biển Đông.

Ca khúc xã hội cần quy trình quảng bá hiệu quả

Thế nhưng, ngoại trừ những sáng tác đi thẳng được vào trái tim công chúng và có được sức sống lâu bền như vừa kể trên, không ít ca khúc ở mảng vấn đề xã hội thường phải chịu sự thờ ơ, ghẻ lạnh của khá đông người trẻ - lớp khán giả chiếm tỷ lệ lớn nhất của thị trường nhạc Việt hôm nay.