Bệnh còi xương và loãng xương đều là những bệnh về xương. Nó thường xuất hiện ở trẻ em dưới 3 tuổi, nhiều nhất là dưới 1 tuổi. Bệnh này có thể do nhiều nguyên nhân như thiếu vitamin D, rối loạn chuyển hóa vitamin D, kháng vitamin D.
 |
Ngoài ra nó còn xuất hiện khi loạn dưỡng xương do thận, thiếu sót ở khuôn xương. Các nguyên nhân trên được nảy sinh do thiếu ánh sáng mặt trời, do chế độ dinh dưỡng (ít hoặc không bú sữa mẹ dẫn đến thiếu vitamin D, canxi,...). Biểu hiện trẻ quấy khóc, ngủ không yên, giật mình, nhiều mồ hôi, xương mềm và cong, thóp chậm kín, chậm mọc răng, cột sống vẹo, chậm biết ngồi và chậm biết đi, có dấu hiệu loãng xương. Còi xương có thể dẫn đến loãng xương nhưng loãng xương thì do những nguyên nhân khác dẫn đến chứ không chỉ do còi xương. Còi xương có biến chứng là giảm canxi máu gây ra cơn co giật, ảnh hưởng đến viêm phổi cấp tính... Để chống còi xương, phụ nữ khi mang thai cần tắm nắng. Mẹ cần cho con bú chứ không chỉ nuôi con bằng sữa bột. Trẻ cần được tắm nắng, dinh dưỡng có đủ vitamin D (như uống dầu cá), chứ không phải cần cung cấp canxi hoặc ăn nhiều xương như một số người vẫn có thói quen đó.
Còn loãng xương thì sao? Bệnh lý này thể hiện lượng chất khoáng trong xương thấp. Nó dẫn đến suy giảm cấu trúc của mô xương. Lực của xương bị suy giảm. Xương bị yếu và tăng nguy cơ gãy xương. Như vậy, mật độ và chất lượng của xương được thể hiện bằng lực của xương. Yếu tố này có thể do di truyền, gen, lối sống (hút thuốc lá...), chế độ dinh dưỡng, thay đổi lứa tuổi sinh lý (mãn kinh...). Trong số đó thay đổi hormon là nguy cơ lớn nhất. Nhiều công trình nghiên cứu đã cho thấy nồng độ estrogen nội sinh có vai trò quan trọng trong bệnh loãng xương. Nguy cơ loãng xương của phụ nữ sau mãn kinh cao hơn nhiều so với nam giới cùng tuổi. Loãng xương cũng còn có thể xuất hiện do các thay đổi nội tiết, chuyển hoá ở tuổi dậy thì.
Như vậy, bệnh còi xương và loãng xương cũng như thấp khớp, thoái hóa khớp... được xếp trong nhóm bệnh lý về cơ xương khớp. Các bệnh này hoặc đơn lẻ, hoặc kèm theo đều làm tăng nguy cơ gãy xương. Nguy cơ này làm ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống. Chúng ta cần cập nhật thông tin để dự phòng và điều trị sớm. Việc dùng thuốc ở hai bệnh này hoàn toàn khác nhau. Còi xương cần được điều chỉnh và bổ sung vitamin D. Còn loãng xương cần được điều chỉnh và bổ sung canxi. Hai nguồn bổ sung này (vitamin D và canxi) có thể trực tiếp hoặc gián tiếp (từ các chất dinh dưỡng và các phương pháp trị liệu khác nhau).
DSCKII. Nguyễn Hữu Minh
