Coi chừng bệnh giun đũa chó ở người

Bệnh do giun đũa chó xuất hiện khắp mọi nơi không phụ thuộc nông thôn hay thành thị, ngay cả những nước tiên tiến vẫn có khả năng nhiễm và thậm chí nhiễm nhiều.

Mới đây nhất, bệnh giun đũa chó đang có xu hướng tăng nhanh tại tỉnh Khánh Hòa. Theo thống kê của Bệnh viện Nhiệt đới tỉnh Khánh Hòa, trong 6 tháng đầu năm 2017, bệnh viện đã tiếp nhận và điều trị 161 ca mắc bệnh giun đũa chó, tăng hơn 2 lần so với cùng kỳ năm 2016.

Dễ lây nhiễm

Giun đũa chó  ký sinh trong ruột non của chó, gặp ở 80% chó vùng nhiệt đới và 17 - 20% chó ở vùng ôn đới. Giun trưởng thành sống trong ruột non chó con dưới 3 - 6 tháng tuổi; mỗi ngày giun đẻ khoảng 200.000 trứng, trứng giun theo phân chó ra ngoài và có thể sống ở ngoại cảnh nhiều tháng; khi chó lớn hơn, do cơ chế miễn dịch, giun trong ruột sẽ bị đẩy ra ngoài. Nếu chó con nuốt trứng giun, một số ấu trùng lên phổi và phát triển thành giun trưởng thành ở ruột non, một số khác tiếp tục di chuyển trong các cơ quan nội tạng. Khi chó lớn lên và có thai, ấu trùng chui qua lá nhau, nhiễm vào bào thai, hoặc vào tuyến vú gây nhiễm cho chó con khi chúng bú mẹ.

Người nuốt phải trứng thường là trẻ em chơi dưới đất, chơi với chó, hoặc người lớn làm những nghề gần gũi với chó... nhất là trẻ em là đối tượng dễ nhiễm bệnh nhất do thói quen đùa nghịch với đất cát, mà đất cát lại là nơi phát tán trứng giun do đặc tính phóng uế bừa bãi của chó, mèo. Sau khi nuốt trứng vào cơ thể, các ấu trùng giun sẽ được phóng thích, đi xuyên qua thành ruột và theo đường máu di chuyển đến gan, phổi, hệ thần kinh trung ương. Tại đây, các ấu trùng có thể sống sót trong cơ thể người trong nhiều tháng và sau đó bị phản ứng viêm của cơ thể tiêu diệt các ấu trùng di chuyển hoặc khiến chúng ngưng phát triển, nhưng chỉ sau khi các ấu trùng này đã gây tổn thương tại các mô. Bệnh giun đũa chó ở người có thể gây ra 3 hội chứng: u hạt do ấu trùng, ấu trùng di chuyển nội tạng (gặp ở trẻ nhỏ 1-4 tuổi nhiều hơn ở người lớn), ấu trùng di chuyển ở mắt.

Quá trình lây nhiễm bệnh giun đũa chó sang người.

Dấu hiệu nhận biết

Việc gây bệnh của ký sinh trùng Toxocara canis ở người xảy ra ở mọi cơ quan nơi chúng di chuyển đến và ký sinh, có thể gây những tổn thương với những triệu chứng đa dạng và hậu quả khác nhau. Các triệu chứng của bệnh tùy thuộc rất nhiều yếu tố như: nơi định vị cư trú của ký sinh trùng, số lượng ấu trùng, thời gian bị nhiễm cũng như tùy thuộc vào phản ứng miễn dịch với ký sinh trùng của những ký chủ khác nhau...

Ở trẻ em, bệnh khởi phát từ từ. Bệnh nhân sốt nhẹ, thoáng qua; ăn ít, gầy yếu, tiêu chảy, buồn nôn, ói mửa; đau cơ và khớp; ho khạc ra đờm có bạch cầu ái toan, khó thở dạng suyễn, thâm nhiễm phổi; da nổi dát đỏ hoặc mề đay, hồng ban đa dạng, phù quinck; gan to, cứng, bề mặt nhẵn, không đau; đôi khi lách hơi to. Ở người lớn, đôi khi nhiễm không triệu chứng, có lúc sốt nhẹ, mệt, nổi mẩn đỏ, ngứa, khó thở dạng suyễn, có thể giảm thị lực một bên do viêm hạt ở võng mạc hoặc viêm nội nhãn mạn tính.

Nếu ấu trùng di chuyển nội tạng chủ yếu gặp ở trẻ dưới 5 tuổi với các triệu chứng: sốt, gan to và bị hoại tử, lách to, triệu chứng hô hấp giống như hen suyễn. Ngoài ra có thể gặp viêm cơ tim, viêm thận, hệ thần kinh trung ương bị thương tổn với các triệu chứng co giật, triệu chứng tâm thần kinh hay bệnh lý ở não.

Nếu ấu trùng di chuyển ở mắt, gặp ở trẻ từ 5-10 tuổi với triệu chứng giảm thị lực một bên mắt với đôi khi bị lé mắt. Mức độ suy giảm thị lực tùy thuộc vào vùng bị thương tổn (võng mạc, điểm vàng), có thể dẫn đến mù lòa. Ngoài ra, bệnh còn có thể biểu hiện ở khớp, cơ, da, tim hoặc tổn thương thần kinh trung ương do ấu trùng xâm nhiễm vào não, có thể có cơn động kinh hoặc với các triệu chứng kèm theo đặc trưng của cơ quan bị bệnh khác