Hỏi: Tôi nghe nói nhiều về cây cỏ trói gà. Xin cho biết về cây này cũng như công dụng của nó...
(Trần Thị Minh - Thanh Hóa)
Trả lời: Cỏ trói gà còn có tên là cỏ tỹ gà, cẩm địa là, bèo đất.
Tên khoa học Drosera burmannii Vahl. (Dorseraceae rotundifolia Lour., non L.).
Thuộc họ cây bắt ruồi Droseraceae.
Cỏ trói gà (bèo đất)
Mô tả cây
Cỏ cao 5 - 30cm có 1 - 3 thân không mang lá, nhẵn và gầy, mang hoa ở ngọn. Lá nhiều, mọc thành vành ở gốc dài 12mm, rộng 4mm trên có phủ những lông hạch ở đỉnh, phía dưới có những lông mềm dính với nhau ở phía dưới, không có hạch ở đỉnh. Hoa trắng hoặc hồng, mọc một bên thành chùm hình bọ cạp dài 1 - 6cm, mọc ở đầu thân. Quả nang 5 van có nhiều hạt.
Phân bố thu hái và chế biến
Mọc hoang ở những nơi đất ẩm ở nước ta, nhiều ở vùng Phổ Yên (Thái Nguyên), Vinh (Nghệ An), Thanh Hóa. Còn mọc ở Ấn Độ, Trung Quốc, châu Úc.
Hái toàn cây về rửa sạch đất cát, phơi hay sấy khô mà dùng.
Công dụng và liều dùng
Năm 1958 - 1959, Bệnh viện Vinh dùng làm thuốc chữa ho gà, chữa ho, dưới dạng rựơu thuốc, sirô, thuốc hãm hay thuốc cao.
Cây Drosera rotundifolia l. ở các nước được dùng làm thuốc trấn kinh, chữa ho gà, dùng dưới hình thức cồn 1/5. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 10 giọt. Có thể tăng hơn. Có thể dùng dưới dạng cao (viên 0,05g).
Cây cùng loại
Tại Thanh Hóa có cây cũng gọi là cỏ trói gà hay mồ côi đã được xác định là cây drosera indica L., hay D. finloysonniana Wall, cùng họ. Đây là một loại cỏ nhỏ cao 4 - 40cm thân như sởi chỉ có lông hạch. Lá hình sợi chỉ dài 4 - 10cm rộng 1 - 2mm, lông dài bằng chiều rộng của lá, có nhiều ở đầu lá, khi cong cuốn lại. Hoa trắng hoặc hơi tím hồng mọc thành chùm dài 6 - 20cm tận cùng ở đầu thân. Có lông hạch nhỏ. Quả nang dài 5mm, rộng 4mm, mở theo 3 - 4 van. Hạt rất nhỏ có đường chạy dọc. Mọc khắp ở Việt Nam, có thấy cả ở Ấn Độ, Trung Quốc, Philippines. Có nơi ở Thanh Hóa, ngâm cây này trong 3 phần rượu để chữa chai chân có tác dụng làm mềm và bong các chai đó ra.
(Theo Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam)
của GS. ĐỖ TẤT LỢI
