Giọt nước tràn ly...
Thực ra, người dân cho biết, ngay từ khi Công ty CP Nicotex Thanh Thái đi vào hoạt động năm 1997 - 1998, từ đó cũng là lúc hàng trăm hộ dân nơi đây phải sống trong ô nhiễm bởi mùi hóa chất độc hại bốc lên nồng nặc. Đặc biệt, vào những ngày mù trời, không khí nặng nén xuống khiến người già không chịu nổi, trẻ con ốm quay quắt, nhiều hôm đi ngủ cũng phải bịt khẩu trang...
Trước thực trạng ô nhiễm trầm trọng mà Công ty Nicotex Thanh Thái gây ra, đã không ít lần người dân làm đơn cầu cứu tới xã, huyện nhưng cũng chỉ nhận được câu trả lời "không ảnh hưởng môi trường".
Giọt nước tràn ly bắt nguồn từ ngày 26/8, không thể chịu đựng bị đầu độc hơn nữa, hàng trăm người dân ở hai xã gần nhà máy đã kéo nhau ra đường liên xã ngăn xe Công ty CP Nicotex Thanh Thái lại vì cho rằng công ty này lén chôn một lượng lớn hóa chất bị cấm cùng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) hết hạn xuống đất gây ô nhiễm nguồn nước ngầm. Rồi sau đó, hàng trăm người dân mang theo cuốc, xẻng, xà beng tràn vào khuôn viên của Công ty Nicotex đào bới, phát hiện rất nhiều thùng phuy chứa hóa chất, bao bì, chai lọ được chôn dưới đất từ rất lâu, hoen gỉ, mùi hóa chất xộc lên nồng nặc làm nhiều người có mặt tại hiện trường đau đầu, khó thở. Đến chiều ngày 2/9, người dân đã khai quật ít nhất 9 điểm và tìm thấy khoảng 21 phuy hóa chất có dung tích chứa khoảng 220 lít được chôn dưới lòng đất trong khuôn viên Công ty Nicotex Thanh Thái. Ngày 3/9, người dân tiếp tục phát hiện nhiều điểm chôn hóa chất trong và ngoài khuôn viên công ty này.
 Hàng nghìn gói thuốc trừ sâu được tìm thấy quanh nhà máy. Ảnh: Minh Thành |
Lạ mà quen, quen mà lạ...
Có một điều rất dễ nhận ra là cách xử lý vụng về và chậm chạp của cơ quan chức năng trước và sau khi phát hiện vụ việc. Chỉ đến khi người dân quá bức xúc "nổi dậy" thì cơ quan công an và môi trường mới vào việc, còn trước đó, dường như họ không hề hay biết về những vi phạm mặc dù luôn sử dụng từ "có nghe nói", nhưng "không vấn đề".
Ngay như ông Phạm Quốc Bảo, Chánh văn phòng UBND huyện Cẩm Thủy cũng cho biết, nhiều năm qua, các cuộc họp hay tiếp xúc cử tri nào, người dân cũng có ý kiến về chuyện Công ty Nicotex Thanh Thái gây ô nhiễm nhưng hết huyện lấy mẫu đất, mẫu nước đem đi xét nghiệm, rồi đến nhiều đoàn cán bộ về kiểm tra vẫn cho kết quả "trong phạm vi cho phép".
Thì ra việc không phát hiện vi phạm của công ty này là do một nguyên nhân rất "quen thuộc". Đó là sự hời hợt và cái cách kiểm tra lấy lệ của cơ quan chức năng. Ngay cả khi có thông tin, thì Sở cũng chỉ nghe cho biết, chứ không gấp rút giải quyết triệt để. Trao đổi với báo chí, ông Lưu Trọng Quang - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường Thanh Hóa cho biết, hằng năm Sở đều có các đoàn đến công ty thanh kiểm tra, ít nhất mỗi năm một lần và ông cũng cho biết mới chỉ được địa phương báo cáo là công ty này có ảnh hưởng môi trường chứ không nói việc chôn thuốc sâu. Lạ thật, dân kêu, có đơn chuyển đến, rồi địa phương báo cáo là công ty này làm ảnh hưởng môi trường nhưng lãnh đạo Sở vẫn cho rằng không hay biết việc "chôn thuốc sâu" vì không thấy nói đến... chôn thuốc sâu.
Vẫn còn lắm nỗi lo
Dư luận buộc phải đặt câu hỏi Công ty Nicotex Thanh Thái dường như đã được "bảo kê" nên mới có thể dễ dàng qua mắt cơ quan chức năng với một khối lượng khổng lồ chất độc hại trong nhiều năm như vậy mà không bị phát hiện, thậm chí cả khi người dân "mách" mà cơ quan chức năng địa phương vẫn không hề động tĩnh gì. Người dân mong được thấy việc xử lý trách nhiệm đối với những Cơ quan Cảnh sát môi trường, Sở Tài nguyên Môi trường và Chi cục BVTV địa phương.
Hoàng Lê