Cỏ mần trầu - thuốc lương huyết, thanh nhiệt giải độc

SKĐS - Cỏ mần trầu còn gọi cỏ vườn trầu, màn trầu, màng trầu, thanh tâm thảo, cỏ chỉ tía, ngưu cân thảo. Tên khoa học: Eleusine indica (L.) Gaerth.f., họ lúa (Poaceae). Bộ phận dùng làm thuốc là toàn cây, dạng tươi hay khô. Phần trên mặt đất có chứa dẫn chất của sitosterol và palmitoyl; cành và lá tươi có flavonoid.

Theo Đông y, mần trầu vị ngọt hơi đắng, tính bình, có tác dụng lương huyết, thanh nhiệt giải độc, mát gan, lợi tiểu, làm ra mồ hôi. Mần trầu là cây thuốc dân gian chữa tăng huyết áp, lao phổi, ho khan, sốt âm ỉ về chiều, tiểu tiện vàng và ít; phụ nữ có thai có hỏa nhiệt gây táo bón, buồn phiền, động thai, nhức đầu nôn mửa và tức ngực. Ngoài ra, còn trị mụn nhọt và các chứng nhiệt độc, trẻ em tưa lưỡi. Ở Malaysia, nước ép cỏ mần trầu dùng cho phụ nữ sau khi đẻ để làm sản dịch nhanh hết. Ở Trung Quốc, sử dụng mần trầu phòng chứng viêm não truyền nhiễm, thống phong, viêm gan vàng da, viêm thận, niệu đạo, viêm ruột, lỵ...

Liều dùng 16-20g khô hoặc 40-100g tươi, dạng thuốc sắc hay hoàn, thường dùng phối hợp với các vị khác. Sau đây là một số bài thuốc có mần trầu:

Chữa tăng huyết áp: dùng cây tươi 500g, rửa sạch, giã nát, thêm 1 lít nước đun sôi để nguội. Lọc qua vải và vắt lấy nước cốt, thêm ít đường cho đủ ngọt. Uống 2 lần, sáng và chiều.

Phòng viêm màng não truyền nhiễm: cỏ mần trầu 30g sắc uống trong ngày. Uống liền 3 ngày, nghỉ 10 ngày, sau đó lại uống tiếp 3 ngày nữa.

Chữa viêm da, vàng da: cỏ mần trầu tươi 60g, rễ cây tổ kén đực (một loài cây dó) 30g. Sắc uống.

Chữa thấp nhiệt, hoàng đản: cỏ mần trầu tươi 60g, sơn chi ma 30g. Sắc uống.

Chữa viêm tinh hoàn: cỏ mần trầu 60g, cùi vải 10 cái. Sắc uống.

Chữa cảm, sốt nóng, người mẩn đỏ, tiểu tiện vàng ít: cỏ mần trầu 16g, cỏ tranh 16g. Sắc uống.

Chữa sốt cao co giật, hôn mê: cỏ mần trầu 120g. Sắc với 600ml nước, còn 400ml, thêm ít muối, cho uống nhiều lần trong 12giờ.

Mần trầu trong toa thuốc căn bản: cỏ tranh 8g, rau má 8g, cỏ mực 8g, cam thảo đất 8g, ké đầu ngựa 8g, mần trầu 8g, gừng tươi 2g, củ sả 4g, vỏ quýt 4g. Trong đơn, mần trầu có tác dụng giải độc, an thai, thanh nhiệt.


TS. Nguyễn Đức Quang
Ý kiến của bạn