Bơ vơ góc bể chân trời
Bó thân da ngựa biết vùi vào đâu
Nguyễn Du
(SKDS) - Mùa thu năm ngoái, tôi nhận được điện báo tin nữ giáo sư Mỹ Christine White bị trầm nhược nặng. Tôi bùi ngùi nhớ lại những ngày ở Hawaii cách đây hơn chục năm, tôi được chị bạn nhiệt tình với Việt Nam ấy đón tiếp thật thân thương. Chị đang đấu tranh để buộc Chính phủ Mỹ phải bỏ cấm vận với Việt Nam.
Chị rất xúc động khi đọc bài Văn tế thập loại chúng sinh trong cuốn Văn học Việt Nam (tiếng Anh - Nguyễn Khắc Viện và Hữu Ngọc chủ biên). Qua lời thoại trực tiếp và những bài báo của chị, tôi có thể tóm lược quan điểm của chị như sau:
Sau Chiến tranh thế giới II, có một cuốn tiểu thuyết Nhật nổi tiếng viết về Miến Điện được quay thành phim: Một người lính Mỹ trá hình làm nhà sư Miến Điện (đất nước Myanmar) sau chiến tranh ở lại để chôn lính Nhật chết trận và khói hương cho họ. Có lẽ cũng nên làm một điều như vậy với lính Mỹ tử trận ở Việt Nam.
Với những cựu binh Mỹ, chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam chưa kết thúc, về mặt bệnh lý tâm thần cũng như về mặt tâm lý. Những ký ức chiến tranh ám ảnh đến mức họ không tài nào sống bình an trong hiện tại. Việc tìm kiếm hài cốt Mỹ hiện nay là cố gắng giải quyết vấn đề tâm linh bằng những phương tiện vật chất. Tôi không tin là còn tù binh Mỹ và lính Mỹ mất tích sống ở Việt Nam, nhưng tôi tin chắc là có rất nhiều linh hồn Mỹ đau khổ. Tôi chưa hề tin là có ma cho tới khi tôi quen một số cựu binh Mỹ. Họ bị ám ảnh bởi chiến tranh. Có người từ 20 năm nay không một đêm ngủ yên vì những giấc mơ khủng khiếp.
Trong một phim tài liệu về Mỹ Lai, người ta phỏng vấn một cựu binh Mỹ từng bắn vào phụ nữ và trẻ em. Cuộc phỏng vấn diễn ra trong phòng anh ta, có ảnh con trai nhỏ của anh, bỗng kính khung ảnh tự nứt ra. Sau đó, đứa trẻ chết vì một tai nạn. Anh ta bấn loạn, định tự sát mà không chết. Anh rút ra là buộc phải sống trong đau khổ để chuộc lỗi…
Nhiều cựu binh Mỹ không thể tự tha thứ về những điều họ đã làm ở Việt Nam. Người tự sát đầu tiên, bị ám ảnh vì giết một em bé Việt, ngờ đứa nhỏ mang lựu đạn trong giỏ, đã bắn chú bé. Hoá ra trong giỏ chỉ là con búp bê! Khi biết tôi (Ch. White) ở Việt Nam mới về, một cựu binh hỏi tôi: “Họ có căm thù người Mỹ không?”. Anh ta ngạc nhiên khi tôi đáp là “Không!”.
Anh ta tin là vẫn còn tù binh Mỹ sống ở Việt Nam. Anh ta oán giận Chính phủ Mỹ đã bỏ mặc số phận tù binh. Đã đến lúc những nhà lãnh đạo chính trị phải chấm dứt cái vòng luẩn quẩn hận thù khiến cho mỗi ngày là một địa ngục trên đời đối với các cựu binh Mỹ. Là một dân tộc, chúng ta không thể tha thứ cho chúng ta về những điều đã làm với người Việt Nam! Nhiều người Mỹ sống một thời gian ở Việt Nam tin vào ma quỷ vì chịu ảnh hưởng tín ngưỡng Việt Nam.
Trong cuốn tiểu thuyết Lính tráng, người kể chuyện phàn nàn là tất cả các “ma Mỹ” phải ở xa quê hương. Tôi nghĩ nếu còn có nhiều ma Mỹ ở Việt Nam thì từ hai chục năm nay, họ chỉ được ăn toàn cháo hoa đặt trong chùa vào rằm tháng Bảy, ngày xá tội vong nhân. Cái gì có thể làm dịu những cô hồn đói khát và đau khổ đó? Có thể biện pháp của phong trào Mahikari, nhằm chữa tâm hồn và giải oan là phù hợp? Những người theo phong trào này thắp ngọn nến thiêng liêng ở Trân Châu Cảng để làm dịu nỗi khổ đau của binh sĩ Mỹ chết trận bởi bom đạn Nhật (1941).
Họ tin là khi oan hồn nhận được ánh sáng này thì sẽ rũ bỏ được nỗi đau khổ trần gian (gần như siêu thoát của nhà Phật). Tôi (Ch. White) hỏi một chị người Việt (người Hà Nội đến học ở Đại học Tổng hợp Hawaii) để biết ở Việt Nam đêm rằm tháng Bảy người ta cúng gì? Chị trả lời rất hào hứng: “Người ta làm đồ mã, tất cả mọi thứ cần cho con người đều làm bằng giấy, sau đó đem đốt, lấy tro tung xuống nước cho trôi theo dòng xuống cõi âm. Cúng ban đêm, vì đối với ma, đêm là ngày”.
Tôi hỏi lại chị: Đêm rằm tháng Bảy người Việt Nam có nghĩ đến binh sĩ Mỹ chết ở Việt Nam không? Chị bảo: “Có chứ!Chúng tôi còn nghĩ cả đến binh sĩ Pháp, Nhật…”. Chị còn nói: “Ở các chùa có để cháo và nước cho ma đói. Tôi nghĩ đây là cử chỉ ưu ái nhưng không phải là điều “ma Mỹ” mong ước. Tôi mong tổ chức một thứ lễ giải oan ở Việt Nam như kiểu nhóm Mahikari làm đối với Trân Châu Cảng. Dự lễ giải oan này là những cựu binh sĩ Mỹ có xu hướng tâm linh, những người Thiên Chúa giáo Mỹ chữa bệnh tinh thần, những nhà sư Việt Nam... Tôi cho là điều này phải làm, một người nào đó nên đứng ra làm!”.
Hữu Ngọc
