Bị coi thường
Đã là một người tham gia vào công việc nội trợ, dù người đó là người vợ hay người chồng, điều thường nhật người ta mong muốn đó là bữa cơm ngon và dễ ăn. Vì thế, tiêu chí lựa chọn gạo để nấu bao giờ cũng phải trắng và thơm. Đó là điều đương nhiên. Tương tự như thế, việc đánh giá độ sang trọng của một nhà hàng, độ chất lượng, đắt đỏ của một buổi phục vụ cơm tiệc cũng là độ trắng của bát cơm đem ra. Cơm càng trắng thì bữa cơm tiệc càng được coi là thịnh soạn. Điều đó không sai.
Thực tế, gần như tất cả chúng ta khi đi lựa gạo để nấu cơm đều chọn gạo trắng, trong. Hạt gạo phải dài, thanh và có đủ sự sạch sẽ để nấu cơm. Đó là một tiêu chuẩn lựa chọn. Nếu một cô gái nào hoặc một cô dâu mới về nhà chồng mà sơ ý vo gạo chỉ lướt qua, không làm trắng, sạch tinh hạt gạo, dễ bị cho là thiếu cẩn thận, sơ ý và không khéo tay. Thế nên, chọn gạo phải trắng, vo gạo phải sạch gần như là luật bất định của cuộc sống.
Khi ăn cơm, ai cũng muốn cơm dẻo, thơm và dễ ăn. Muốn vậy, hạt gạo phải đủ dẻo mềm mà không nát, đủ trắng mà không đen, đủ thơm mà không nhạt, đủ dính mà không bết. Làm được điều ấy được coi là kỳ tài. Và một trong các phương cách đó là cố xay gạo cho kỹ, kỹ đến chừng hạt gạo phải thật sạch, thật trắng mới thôi.
Như thế là xay gạo thì phải xay trắng, lựa gạo thì phải lựa gạo tinh, vo gạo thì phải vo cho kỳ cùng, tất cả mọi sự thể ở trên đều chung nhau một điểm: cự tuyệt đến cùng cực mọi lớp cám bám vào bề mặt gạo. Bởi ai cũng cho rằng đó chỉ là đồ cho “lợn” ăn, để lại cũng chẳng để làm gì. Lớp vỏ cám chỉ làm cho cơm cứng, rắn, thô, ráp, lạt mà thôi.
Nhưng giá trị hơn vàng
Những sự khinh mạt kia tưởng là vô lý mà hóa ra lại có lý, thấy có lý tưởng đúng mà lại chẳng đúng hết. Chúng tôi sẽ bày ra đây tất cả sự thể có lý, vô lý, chưa đúng và đã đúng ấy ra đây.
Với dòng suy nghĩ đại chúng, đại thể thì đúng là trân trọng vỏ cám là điều vô lý thật. Không có gì lạ khi người ta lại coi khinh nó. Sự thực khoa học cũng cho thấy phần nào của tính rẻ mạt của cám gạo trên thị trường. Bởi suy cho cùng, nó vừa không đem lại giá trị dinh dưỡng gì nhiều cho con người vừa làm cản trở vị của bát cơm ăn. Xét về giá trị dinh dưỡng, ý tôi muốn đề cập là phần năng lượng mà nó mang lại, vỏ cám đúng là không có “cửa” để xếp chung với hạt gạo. Nó mang đến cho bạn một giá trị năng lượng thấp, thấp đến mức có thể bỏ đi không ăn cũng được. Cụ thể, ăn 100g gạo tẻ giã (còn nhiều cám) cũng giống như ăn 100g gạo tẻ máy (làm sạch cám), chúng ta cũng chỉ thu được 344kcal. Tức là việc có mặt thêm lớp cám không làm thay đổi đủ lớn mức giá trị năng lượng. Bạn không no thêm hoặc không được béo lên như mong muốn. Chắc có lẽ vì thế mà nó rẻ như cho?! (Không ngạc nhiên). Chẳng những thế, nó còn làm ráp thêm bát cơm ăn, ăn cơm như thể có thêm rơm vậy. Nó gây ra một cảm giác muốn thôi không ăn nữa.
Ấy thế nhưng, đằng sau của sự thể vô giá trị ấy lại là một nguyên cớ đẹp đẽ. Phân nửa của sự đen đúa, lạt lẽo lại lấp lánh những giá trị tinh túy, không phải là giá trị năng lượng, mà là các giá trị sinh học phi dinh dưỡng. Tôi gọi nó là các giá trị vàng, có lẽ quý hơn cả vàng. Vì những lợi ích sinh học ấy, vàng cũng không thể sinh ra. Và lớp vỏ cám được tôi dành tặng tên gọi lớp “áo vàng” bởi những bí mật sinh tồn đáng quý dưới đây.
Bí mật 1: tăng nhiều vi chất quý
Mặc dù chúng cùng cho ra 1 giá trị năng lượng tương đương nhau là 344kcal nhưng ăn 344kcal đó có sự khác biệt giữa gạo giã và gạo máy, có sự khác biệt giữa còn cám và không còn cám. Nếu bạn chịu khó ăn lớp gạo còn cám, bạn sẽ thu được nhiều chất xơ hơn (gần gấp đôi so với tẻ máy, đạt 0,7g%), nhiều magie, mangan, đồng hơn (gấp khoảng 1,5 lần, lần lượt đạt các giá trị 52mg%, 1.500mg%, 360mg%). Những vi chất tự nhiên này tốt hơn nhiều lần vi chất do các viên thuốc bổ mang lại vì nó dễ hấp thu, hấp thu tới tận tế bào và nội tại trong tế bào sống của bạn.
Bí mật 2: Khỏi lo tăng đường máu
Đường máu có nguồn gốc chủ yếu từ các chất bột đường ngoại sinh đi vào cơ thể. Cơm gạo đi vào đường ruột sẽ được tiêu hóa để thành các phân tử đường. Do khả năng điều tiết kém nên những người bệnh đái tháo đường bị tăng đường máu sau ăn. Nguyên nhân là do lượng cơm gạo vào đường ruột quá nhiều, chúng bị phân hủy liên tục và đưa lượng đường ồ ạt vào máu. Ồ ạt tới mức tăng đường huyết. Thường người mắc bệnh đái tháo đường týp 2 ngại nhất vấn đề tăng đường máu sau bữa ăn.
Nếu có vậy, bạn khỏi lo vấn đề đỉnh đường máu sau ăn nữa. Bởi cám gạo có tác dụng làm kìm hãm chu trình này. Nó có 2 tác dụng: giảm đỉnh của đường máu sau ăn (hạ thấp giá trị đường máu sau ăn) và triệt tiêu khả năng tăng đường máu sau bữa tiệc.
Bí mật chính là do vỏ cám tạo ra. Vỏ cám có tác dụng bao bọc hạt gạo. Khi nấu chín, chúng tạo một lớp màng khó phân hủy. Các men tiêu hóa khó ngấm được vào sâu trong và vì thế chúng trở lên khó bị phân hủy hơn. Hiệu quả tạo ra là đường máu bị ngăn chặn không đi vào ồ ạt được. Cơm gạo sẽ được phân hủy rất từ từ và đường máu của bạn cũng chỉ được phép từ từ tăng lên. Ngoài tác dụng trên, vỏ cám gạo còn chứa nhiều xơ cứng. Xơ này làm giảm tốc độ hấp thu của đường từ ruột vào máu. Lúc này, khả năng đường máu vọt đỉnh bị triệt tiêu. Bạn khỏi lo đường máu đạt đỉnh cao chót vót nữa nhé.
Bí mật 3: Kích thích ăn ngon
Nói nghe có vẻ hơi mâu thuẫn, cám gạo làm cơm cứng khó ăn, vậy kích thích ăn ngon sao đây? Nhưng sự thể thì không mâu thuẫn chút nào. Bạn có thể chưa thích vị của nó vì nó không ngon. Nhưng tác dụng tiêu hóa và kích thích ăn ngon thì đến được ở... sau bữa ăn, tức là tác dụng đến vào lúc sau.
Lý do thứ nhất là cám gạo nhiều xơ. Bạn muốn nuốt được khối xơ nhẹ đó bạn phải nhai. Nhai kỹ làm tiết ra nước bọt nhiều. Bạn sẽ có cơ hội tiêu hóa thực phẩm khác như thịt, rau, củ, quả ngay sau bữa ăn. Lý do thứ hai, cám gạo có hằng vô số các vitamin có lợi cho tiêu hóa như thiamine, riboflavin, niacin, pantothenic acid, pyridoxine, biotin và folate. Nhưng dưỡng chất này kích thích chu trình chuyển hóa đường ở gan, “tiêu hóa” ở tế bào nên bạn sẽ thấy bụng nhanh tiêu sau đó. B1 vẫn là vitamin vàng giúp ăn ngon và tiêu hóa thức ăn nhé.
Bí mật 4: Chống béo phì
Nếu nói về công cuộc chống béo phì thì đúng là cám gạo có tác dụng. Tác dụng thật. Trong cám gạo có một ít chất béo nhưng tuyệt là nó không hề có một chút cholesterol, có thể gọi là thực phẩm không cholesterol cũng được. Vì thế, bạn khỏi lo béo phì, mạch vành, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu hoặc đại loại là tất cả những gì mà béo phì gây ra. Đã không có cholesterol thì thôi cám gạo lại còn đầy xơ. Nhưng xơ này thu hút chất béo trong thực phẩm khá tốt nên chúng có tác dụng cản trở ruột hấp thu từ lòng ruột vào trong máu. Chúng chưa kịp được hấp thu đã bị đường ruột đẩy ra ngoài. Thế là ta khỏe re.
Bí mật 5: Ngừa ung thư
Một trong những công dụng mà chúng tôi gọi là “vàng bốn số 9” nhất của cám gạo đó là ngừa ung thư. Công dụng này nghe có vẻ hơi phóng đại nhưng thực là nó có lý do bên trong. Nhiều người có vẻ chưa tin vì một thứ mà người ta vẫn hay vứt đi và đáng cho “lợn” ăn mà ngừa được ung thư thì hơi hoang mang. Nhưng có lẽ bạn sẽ phải suy nghĩ trước các bằng chứngdưới đây.
Bằng chứng thứ nhất, người ta thấy cám gạo có chứa rất nhiều chất thuộc nhóm phenol. Đây là các nhóm chất “vàng thau” trong công cuộc chống oxy hóa bởi nó sẽ khử hết gốc tự do trong máu của bạn. Một trong các cơ chế gây ung thư hiện nay đang được bàn cãi nhiều, chưa ngã ngũ, là gốc tự do quá nhiều, gây ra đột biến gen tế bào, dẫn tới ung thư. Như thế là khử được gốc tự do thì ngừa được ung thư. Vì cám gạo có nhiều chất khử gốc tự do nên rõ là cám gạo sẽ ngừa được ung thư chuẩn như hai năm rõ mười. Theo các phân tích dinh dưỡng, trong hạt gạo toàn phần (gồm phần gạo trắng và phần cám), người ta đo được một lượng hỗn hợp các chất phenol thì chỉ tính riêng cho cám đã chiếm 80% khối lượng các chất phenol trong đó. Chứa nhiều vậy bảo sao ngừa được ung thư. Người ta ví von cám gạo tốt như quả nho đen, nho xanh vậy, chũng có nhiều hợp chất phenol.
Bằng chứng thứ hai, trong cám gạo có 2 axít amin rất thú vị là methionine and cystine. Chúng tôi nói thú vị vì đây là 2 tiền chất tổng hợp ra glutathion nội sinh. Một chai glutathion “xịn” ở ngoài thị trường dùng cho bệnh nhân ung thư có giá lên đến gần 1 triệu đồng. Nhưng trong cám gạo lại có sẵn 2 axít amin này để tổng hợp nên glutathion. Glutathion có tác dụng khử gốc tự do mạnh bất diệt. Nó sẽ quyét sạch gốc tự do ra khỏi cơ thể bạn. Nó đương nhiên là ngừa được ung thư rõ.
Bằng chứng thứ ba, trong cám gạo có khá nhiều xơ. Xơ nhiều thì tống đẩy phân ra nhanh. Phân ra nhanh thì bề mặt đại tràng hạn chế tiếp xúc với chất độc. Nên nguy cơ ung thư đại tràng cũng được cắt giảm.
Với 3 bằng chứng sống động như thế, khả năng ngừa ung thư của cám gạo là đáng ghi nhận.
Bí mật 6: Chống táo bón
Một người bị táo bón kinh niên có thể rất hoảng sợ mỗi lần đi cầu. Gần như nó là một cực hình. Đau, rát, tê, buốt, thậm chí còn nhỏ máu. Bạn đừng để táo bón đến thành cực hình như thế nhé. Hãy chịu khó giữ lại một chút cám gạo, bạn sẽ thấy đi cầu thành ra rất sảng khoái. Nó có tác dụng chống táo bón cho bạn.
Đó là vì trong cám gạo có một lượng khá xơ. Xơ này không thể bị tiêu hóa bởi dịch ruột. Vì thế, cám gạo có tác dụng làm to phân ra, to về mặt thể tích, số lượng, tức là to cơ học. To ra thì kích thích mạnh vào thụ cảm thể buồn đi cầu. Và bạn sẽ đi cầu khi phân chưa kịp đóng bánh thành táo bón. Thêm nữa, xơ trong cám gạo lại hấp thu nước. Kiểu gì nó cũng giữ lại một số phần tử nước bám vào các nhóm chức hóa học trong xơ. Nước giữ lại thì phân mềm, phân mềm thì sẽ không còn cứng và vì thế, bạn sẽ không bị táo. Bởi vậy mới nói nếu bạn chẳng may bị táo thật thì tại sao bạn không thử xem!
Bí mật 7: Chậm lão hóa
Cám gạo không là một thực phẩm chức năng làm đẹp nhưng nó cũng có tác dụng níu giữ tuổi thanh xuân lại cho bạn, dù ít hay nhiều. Tác dụng này có thể không thể hiện rõ được ở một số người nhưng nếu bạn chịu khó sử dụng nó, bạn có thể thu lợi.
Chúng tôi nói cám gạo có thể làm giảm tốc độ lão hóa bởi 2 lý do. Thứ nhất, cám gạo có nhiều chất khử gốc tự do. Gốc tự do là chất gây phá vỡ cấu trúc collagen dưới da, làm hệ thống đệm đỡ này bị nhanh xuống cấp. Vì thế da của bạn nhanh chùng, nhão, xệ. Các chất khử gốc tự do trong cám gạo đối kháng lại với quá trình này nên cám gạo có tác dụng làm chậm lão hóa. Thứ hai, cám gạo có chứa một hoạt chất rất đáng quý là phytosterol thực vật. Chất này có tác dụng tương tự như hoóc-môn estrogen của phụ nữ, chỉ khác là có nguồn gốc thực vật mà thôi. Hiệu quả nhất của chất này là làm mềm da, mịn da, chống lão hóa, chống nám. Sự kết hợp hoàn hảo của 2 cơ chế trên đã khiến cho cám gạo có thể là trợ thủ đắc lực cho da của bạn và làm chậm lại tốc độ lão hóa trên làn da thanh xuân tươi trẻ.
Lời kết: với những tác dụng được phân tích khoa học ở trên, cám gạo là thực phẩm xứng đáng quý chứ không là thực phẩm đáng bỏ đi. Chúng ta có thể xem xét lại việc cố gắng vo gạo cho thật trắng, xát gạo cho thật trong. Nên nâng niu lớp cám gạo hay còn gọi là lớp “áo vàng” của gạo, theo cách gọi của chúng tôi.
