Hôm nay, 17/12, Viện Huyết học - Truyền máu TW tổ chức Gặp mặt người hiến máu nhóm máu hiếm tiêu biểu năm 2023. Tại chương trình đã có nhiều câu chuyện xúc động từ người hiến máu lẫn người nhận máu được chia sẻ, đã có những cái ôm ấp ám, thật chặt giữa họ và cả lời dặn dò "hãy giữ sức khỏe thật khỏe mạnh"...
Trong danh sách những người hiến máu nhóm máu hiếm tiêu biểu năm 2023 đều có điểm chung là tinh thần luôn phải giữ sức khỏe để "lên đường làm nhiệm vụ" bất cứ lúc nào. Họ coi việc hiến máu, hiến tiểu cầu như là trọng trách, là trách nhiệm, là nhiệm vụ được thực hiện không kể ngày đêm, nên dù bận mấy cũng sẽ cố gắng sắp xếp đến Viện Huyết học – Truyền máu TW khi được gọi.
Vì thế khi người hiến máu đã không ngại đi hàng chục cây số, người bệnh thì đang trông mong từng đơn vị máu hiếm, việc tiếp nhận máu và tiểu cầu nhóm hiếm sẵn sàng diễn ra tại Viện vào tối muộn (ngoài giờ tiếp nhận thường quy), thậm chí 21 – 22h đêm.
Vượt qua sợ hãi ban đầu vì mang dòng máu hiếm, cô gái trẻ 22 lần hiến máu cứu người bệnh
Nguyễn Kiều Trang mang trong mình nhóm máu hiếm nhóm O Rh(D) âm đến nay đã có 22 lần hiến máu cứu người khi cần. Trang kể, mãi đến khi cách đây vài năm - lúc còn là sinh viên Trang có tham gia hiến máu tại hội trại của Trường. Vài tháng sau, bỗng Trang nhận được điện thoại từ Viện Huyết học - Truyền máu TW mong muốn Trang đến viện hiến máu vì có bệnh nhân trùng nhóm máu hiếm với Trang.
"Lúc này em hoang mang lắm, không hiểu vì sao mình mang dòng máu hiếm. Ngay lúc đó em đã khóc vì lo sợ, nhỡ mình bị bệnh gì thì làm sao. Em vội lên mạng tìm kiếm thông tin về máu hiếm và sau khi bình tâm trở lại em đã xin phép gia đình để đi hiến máu. Lúc đó mẹ em cũng lo sợ nên không đồng ý. Tuy nhiên em đã thuyết phục mẹ việc mình làm không ảnh hưởng sức khỏe và còn cần cho người bệnh có nhóm máu hiếm nên mẹ đã đồng ý"- Kiều Trang kể lại.
Sau đó, để gia đình yên tâm, Trang đã nhờ bác họ là bác sĩ đến trò chuyện, 'truyền thông' với bố mẹ về nhóm máu hiếm. Sau đó Trang tham gia câu lạc bộ nhóm máu hiếm phía Bắc. "Đến nay em đã 22 lần hiến máu rồi. Mỗi lần hiến máu lại thấy vui thêm vì máu hiếm của mình đã cứu giúp được người bệnh. Em luôn có ý thức phải giữ gìn sức khỏe để bất cứ khi nào người bệnh cần và mình đủ điều kiện là đi hiến máu ngay khi Viện gọi"- Kiều Trang bày tỏ.
Cô gái trẻ cũng chúc các bệnh nhân mang nhóm máu hiếm đang điều trị tại Viện Huyết học - Truyền máu TW phải luôn lạc quan, luôn cố gắng giữ sức khỏe để vượt qua khó khăn, nhanh khỏe và "bất cứ khi nào người bệnh cần, không chỉ Trang mà những người đang thuộc nhóm máu hiếm phù hợp sẽ sẵn sàng hiến máu...".
Gác lại cuộc vui cùng gia đình, vội đi hiến máu hiếm khi có "cuộc gọi nóng"
Chia sẻ câu chuyện của mình, chị Mai Thị Yến Hoa (36 tuổi, quê Thanh Hóa) cho hay, chị biết mình mang nhóm máu hiếm Rh(D) âm từ năm 2009, cũng từ lúc ấy chị tham gia câu lạc bộ những người hiến máu nhóm máu hiếm phía Bắc.
Chị Hoa chia sẻ khi biết mình mang máu hiếm, cảm thấy mình 'rất đặc biệt' và cũng thấy mình có trách nhiệm chia sẻ điều đặc biệt ấy với những người khác.
"Vào dịp Tết dương lịch năm 2021, khi cả gia đình đang đi du lịch tại Hòa Bình thì nhận được "cuộc gọi nóng" từ Viện Huyết học - Truyền máu TW cho biết cần gấp máu cho người bệnh đang cấp cứu. Mình không nghĩ gì nhiều, lập tức bắt xe về viện để hiến máu. Mọi người trong gia đình cũng động viên, về càng sớm càng tốt. Sau khi hiến máu, mình thở phào nhẹ nhõm, an tâm để quay trở lại chuyến du lịch bên gia đình"- chị Hoa kể lại.
Nhu cầu sử dụng chế phẩm máu nhóm hiếm tăng đột biến
TS.BS Trần Ngọc Quế - giám đốc Trung tâm Máu quốc gia, Viện Huyết học - Truyền máu TW cho hay máu là một loại thuốc đặc biệt mà chưa có phương thuốc nào có thể thay thế.
"Máu đã quan trọng, máu hiếm lại càng quan trọng hơn. Những người nhóm máu hiếm khác với những người hiến máu tình nguyện khác, chỉ khi nào có người trùng khớp mới được kêu gọi"- TS Quế nói.
Theo TS Quế, Hội Truyền máu Quốc tế quy ước một kháng nguyên nhóm máu hay kiểu hình (gọi tắt là nhóm máu) có tần suất xuất hiện dưới 0,1% được gọi là nhóm máu hiếm và dưới 0,01% được gọi là nhóm máu rất hiếm. Tại Việt Nam, một trong những nhóm máu hiếm thường gặp là Rh(D) âm vì chỉ chiếm dưới 0,1% dân số.
Năm 2023, nhu cầu máu và chế phẩm máu cho cấp cứu và điều trị tại các bệnh viện khu vực phía Bắc đều tăng hơn khoảng 10% so với năm trước, chưa kể áp lực phải cung cấp máu cho khu vực Tây Nguyên và Tây Nam Bộ. Trong đó, nhu cầu sử dụng chế phẩm máu nhóm hiếm cũng tăng đột biến. Viện Huyết học – Truyền máu TW đã nhận được dự trù chế phẩm máu trong năm 2023 từ các cơ sở y tế lên đến 668 đơn vị nhóm hiếm (gồm 414 đơn vị khối hồng cầu và 154 đơn vị khối tiểu cầu).
Số lượng này cao gần gấp đôi so với năm 2022 (350 đơn vị nhóm hiếm) và cao chưa từng có so với trước đây. Cao điểm nhất là từ sau Tết Nguyên đán đến giữa tháng 3 năm nay, chỉ trong 2 tháng, Viện Huyết học – Truyền máu TW đã nhận được dự trù đề nghị cung cấp máu và chế phẩm máu nhóm hiếm là 180 đơn vị (bằng một nửa so với cả năm 2022), cả máu và tiểu cầu nhóm hiếm O Rh(D) âm đều cần nhiều hơn.
Để đáp ứng nhu cầu trên, lượng máu nhóm hiếm sẵn có chỉ đáp ứng được 30% nhu cầu này, số còn lại Viện phải huy động, gọi điện mời gọi người hiến máu nhóm hiếm. Đặc biệt, chế phẩm tiểu cầu chỉ có thời hạn bảo quản tối đa 05 ngày, nên Viện cũng không thể dự trữ sẵn mà chỉ huy động khi có dự trù.
Việc hiến tiểu cầu đòi hỏi tiêu chuẩn khắt khe hơn về cân nặng, số lượng tiểu cầu và thời gian hiến cũng lâu hơn (trung bình 70 – 90 phút một lần, trong khi hiến máu chỉ mất khoảng 5 phút). Do đó, việc huy động và đảm bảo được nguồn tiểu cầu nhóm hiếm càng khó khăn hơn. Có những thành viên chỉ vừa đủ thời gian hiến nhắc lại là được mời hiến lần tiếp theo ngay.
Không khuyến khích cộng đồng đăng tải thông tin cần máu hiếm lên mạng xã hội
TS.BS. Trần Ngọc Quế chia sẻ: "Ở nhiều nơi, khi có ca cấp cứu nhóm máu hiếm thì người nhà chủ động đăng tải kêu gọi lên mạng xã hội hoặc gọi điện trực tiếp cho người có nhóm máu hiếm dẫn đến việc bị nhiễu thông tin, thông tin không chính thống được lan truyền".
Có trường hợp thông tin được chia sẻ khi Viện Huyết học – Truyền máu TW đã nhận được dự trù, đã huy động người hiến máu và cung cấp đủ máu xong; nên khiến các thành viên Câu lạc bộ nhóm máu hiếm hiểu lầm là cần thêm. Hoặc bác sĩ chỉ thông báo rằng bệnh nhân có nhóm máu hiếm, có thể sẽ cần đến máu hiếm, thực tế là chưa có chỉ định truyền máu nhưng người nhà đã đăng thông tin kêu gọi hiến máu. Do đó, Viện Huyết học – Truyền máu TW không khuyến khích cộng đồng đăng tải thông tin cần máu hiếm lên mạng xã hội.