Chuyện thu nhập và chi tiêu

Bình quân thu nhập của dân ta còn thấp nhưng báo chí vẫn đăng có những giám  đốc doanh nghiệp Nhà nước thu nhập cả trăm triệu/tháng như ở công ty cấp thoát nước thành phố nọ nhưng nước vẫn ngập dài dài. Đừng tưởng chỉ quan chức mà nhiều công nhân cũng có thu nhập 10 triệu đồng/tháng chẳng phải vì có tay nghề bậc 5 bậc 7 gì mà chỉ  đơn giản là nấu cơm trong công ty có suất cơm hộp giá 63 ngàn đồng. Cơm gì đắt thế? Xin thưa cơm của Công ty suất ăn hàng không Nội Bài bán cho người bán cho người ăn đang “trên giời” thì giá cũng phải “trên giời” kể cũng là “có lý”. Nói vậy là để thấy thu nhập hiện nay nhiều khi không từ giá trị lao động mà nằm ở vị trí người lao động.

Quốc lộ 5 có trạm thu phí Bần trên đường Hà Nội - Hải Phòng. Phí bây giờ là 45 ngàn đồng/lượt và dân quanh vùng đi lại qua trạm chỉ được đi xe máy, còn cụ già đi xe ôm! Vâng, nếu ốm đau, nhức mỏi hoặc muốn đi thăm con cháu, mua bán nhì nhằng gì đó mà phải qua trạm dù đi 1-2 cây số cũng phải chi khoản phí trên nếu muốn ngồi taxi hay xe tư con cháu lái.

Tăng giá để lấy thu bù chi như mấy trạm thu phí QL5 chưa ăn thua gì với EVN. Thỉnh thoảng  dân lại giật mình thon thót khi nghe tin điện tăng giá vì nhà đèn bán điện như thế mua hay không chả ai bắt nhưng đố ai dám không mua. Doanh nghiệp mở két nộp tiền điện và tính vào giá thành  sản phẩm còn người tiêu thụ điện méo mặt móc hầu bao trả tiền điện, lại vét thêm túi áo túi quần, lục trong ngăn kéo xem còn đồng nào để bù vào phần hàng mua do giá điện tăng. May chỉ có mấy ngành độc quyền nếu không chắc chơi kiểu này lương cả tháng không đủ tiền mua những tiện ích tối thiểu của dịch vụ công như điện, nước.

Nghe tin Vinalines có chiếc ụ nổi được mua những 462 tỉ đồng và từ ngày về Việt Nam chiếc ụ này chưa được sử dụng lần nào vừa phát giá bán 34,85 tỉ đồng mà dân cứ ngẩn ngơ. Ngẩn ngơ nhưng vẫn mong nó sớm thành sắt vụn cho xong chứ chưa thành đồng nát sẽ còn tốn thêm tiền “nuôi” nó mà giá thì ngày càng mất! Nước còn nghèo, dân còn khổ mà những công trình kỳ vĩ chưa cần thiết như tượng đài, khi Trung tâm hoành tráng tỉnh thành cứ muốn mọc lên hoặc nhỏ như chuyện bắn pháo hoa cho bà con nghèo đói được ngắm. Xem ra chuyện chi tiêu và thu nhập ở ta còn là câu chuyện dài nhiều tập chưa có hồi kết.

Nhưng vẫn còn hy vọng khi Chính phủ nhiệm kỳ này đã có những động thái rất cụ thể và quyết liệt để giải quyết những bất cập. Đáng lưu ý là chuyện Chính phủ quyết liệt trong vấn đề VSATTP với trách nhiệm người đứng đầu rất rành mạch. Sau sự cố cá chết nhiều vừa qua đã được xử lý như thu mua cá đánh bắt xa bờ trên 20 hải lý để sẻ bớt gánh nặng của ngư dân, đem lại niềm tin cho dân.

Từ những niềm tin này, người dân có thể tin rằng những chính sách mới sẽ xuất hiện để trả lại cho sức lao động những giá trị thật. Chuyện chi tiêu hợp lý, có hiệu quả vốn ngân sách Nhà nước, nhất là chi phí công luôn được người dân quan tâm. Những “phí” của dịch vụ công là cần thiết nhưng phù hợp với mặt bằng thu nhập toàn xã hội, sức gánh của dân. Chống tham nhũng là tất nhiên nhưng chống lãng phí cũng luôn là việc song hành.

Lê Trí