Chuyên gia tư vấn: Hệ tiêu hóa khỏe quyết định 80% tình trạng miễn dịch ở trẻ

Hệ vi sinh đường ruột và mối quan hệ tới miễn dịch tiêu hóa ở trẻ

Hệ vi sinh vật đường ruột bắt đầu được thiết lập từ khi trẻ được sinh ra, phụ thuộc vào hệ vi sinh của người mẹ, hình thức trẻ được sinh ra và môi trường sinh. Hệ vi sinh này phát triển dần trong vòng hai năm đầu đời, chịu ảnh hưởng của phương thức nuôi dưỡng trẻ. Ngoài 2 tuổi, hệ vi sinh đường ruột ở trẻ em dần dần đa dạng như người lớn.

Trong đường ruột có vi khuẩn có ích và vi khuẩn gây hại. Vi khuẩn có ích sẽ cạnh tranh với vi khuẩn gây hại, bám vào bề mặt của ruột, giúp virus không bám vào niêm mạc đường ruột, giảm nguy cơ mắc bệnh đường tiêu hóa. Giúp niêm mạc đường tiêu hóa phát triển tốt hơn, tiết dịch và enzyme tốt hơn, đảm bảo đường tiêu hóa khỏe mạnh. Nó góp phần tiêu diệt virus, vi khuẩn, giúp hệ tiêu hóa của trẻ khỏe mạnh

Tổng lượng vi khuẩn trong hệ vi sinh vật đường ruột ước tính khoảng 100 nghìn tỷ tương đương gần 1,5kg vi sinh bao gồm cả các vi sinh vật có lợi (lợi khuẩn 85%) và các vi khuẩn gây bệnh (15%).

Hệ vi sinh đường ruột cân bằng giúp trẻ phát triển khỏe mạnh cả thể chất và hệ miễn dịch

PGS.TS Nguyễn Thị Việt Hà - Trưởng khoa tiêu hóa Bệnh viện Nhi Trung Ương cho biết: “Mọi người thường nói 1 hệ tiêu hóa là cấu trúc của đường tiêu hóa đó khỏe mạnh, nhưng vậy thôi chưa đủ. Một cấu trúc đường tiêu hóa khỏe mạnh chưa đủ giúp em bé có 1 sự tăng trưởng bình thường. Chúng ta đều biết 80% tế bào miễn dịch trong cơ thể thì đều nằm trong đường tiêu hóa và có 1 sự tương tác rất rõ rệt và mạnh với các chất tiếp trong đường tiêu hóa mà chúng ta nhận vào, có thể từ đường thức ăn, đường vi khuẩn và bản thân tác động của hệ vi khuẩn chí trên đường ruột.

Nếu em bé có một hệ vi khuẩn chí khỏe mạnh, có 1 đường tiêu hóa bình thường không bệnh lý, em bé được nuôi dưỡng một cách đầy đủ và tăng trưởng khỏe mạnh thì đó được xem như là có 1 hệ tiêu hóa khỏe mạnh.”

Ít ai biết rằng hệ tiêu hóa chính là cơ quan mang trách nhiệm nặng nề là “đào tạo” các tế bào miễn dịch, giúp cơ thể non yếu của bé chống lại tác nhân lây nhiễm một cách hiệu quả. Trên thành ruột có vô số các hạch bạch huyết (còn gọi là mảng Payer) và đây chính là “trung tâm huấn luyện” của hệ miễn dịch, ngăn chặn và tiêu diệt các tác nhân lạ gây bệnh. Ước tính, hệ tiêu hóa chịu trách nhiệm huấn luyện giúp đào tạo 80% tế bào miễn dịch của toàn cơ thể, giúp bảo vệ cơ thể. Bên cạnh đó, không chỉ là cơ quan quan trọng có khả năng giúp cơ thể tăng cường miễn dịch, hệ tiêu hoá còn là cơ quan có mối liên quan mật thiết đến quá trình phát triển trí thông minh của trẻ.

Mặc dù có sự góp mặt của các vi khuẩn gây bệnh song cơ thể vẫn đạt được trạng thái khỏe mạnh chính là nhờ cơ chế điều hòa miễn dịch tại ruột. Các tế bào miễn dịch ở ruột chiếm tổng số 80% các tế bào miễn dịch trong cơ thể người và hệ vi sinh đường ruột đóng một vai trò quan trọng trong việc hoạt hóa các tế bào miễn dịch đó.

PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, Nguyên  Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia tư vấn thêm: Những cháu bé có đường tiêu hóa khỏe mạnh thường ăn ngon miệng, ăn hết khẩu phần thức ăn mà gia đình và cô giáo cung cấp và đi ngoài đều đặn, 1 lần/ngày và phân tốt, không nát, không bị táo bón. Cháu tăng cân, tăng chiều cao đầy đủ theo nhóm tuổi của cháu. VD cháu 1-2 tuổi sau 1 năm có thể tăng 1 - 2,5 kg và tăng chiều cao từ 7-8 cm. Ngoài ra, các cháu ít ốm vặt, vào mùa dịch bệnh cũng ít bị ốm hơn các em bé khác.

Bạn nên xem thêm:

-  Vai trò của men vi sinh trong hỗ trợ đẩy lùi rối loạn tiêu hóa

-  Cách sử dụng men vi sinh cho bé khi đang uống thuốc kháng sinh

Làm thế nào để bé có hệ miễn dịch tiêu hóa khỏe mạnh

Để có 1 đường tiêu hóa khỏe mạnh, 1 hệ miễn dịch khỏe mạnh cho các bé, trước hết là vấn đề dinh dưỡng, dinh dưỡng phải đầy đủ và phù hợp theo lứa tuổi. Chúng ta có những giai đoạn chuyển tiếp từ sữa mẹ sang thức ăn bổ sung, sử dụng sữa công thức, thức ăn bên ngoài phải phù hợp với lứa tuổi của em bé để em bé đủ enzyme trong đường tiêu hóa tiêu hóa những thực phẩm đấy.

Chúng ta phải bổ sung các vi chất, vốn quan trọng cho sự tăng trưởng về mặt cân nặng, chiều cao của các em bé mà bản thân các vi chất đó, đơn cử như kẽm, thúc đẩy hệ miễn dịch của các em phát triển, giúp tăng cường sự phát triển của tế bào biểu mô ruột làm cho các em bé ăn ngon miệng hơn, hấp thu thực phẩm tốt hơn.

Chúng ta nên bổ sung các thực phẩm tự nhiên trong các thực phẩm được lên men theo hình thức tự nhiên như sữa chua, các món muối, men vi sinh... sẽ cung cấp cho các em bé một hệ vi khuẩn chí có lợi, 1 nguồn vi khuẩn chí dồi dào.

Chiếm 85% tổng lượng vi sinh vật tồn tại trong đường ruột. Sự gia tăng các lợi khuẩn được thúc đầy bởi quá trình sinh con tự nhiên (đẻ thường) và quá trình nuôi con bằng sữa mẹ.

- Một số loại vi khuẩn có lợi điển hình như Lactobacilli, Bifidobacteria, Enterococcus faecium, Bacillus clausii…

- Trong số các vi sinh của hệ vi sinh đường ruột, Lactobacilli, Bifidobacteria, Enterococcus faecium  là ba chủng loại vi khuẩn tạo ra hàng rào bảo vệ ruột, thúc đẩy đáp ứng miễn dịch dịch thể thông qua IgA tiết (IgAs). Một số chủng Lactobacilli và Bifidobacteria còn có tác dụng thiết lập sự cân bằng đáp ứng miễn dịch của các tế bào lympho T giúp đỡ, kích thích sản xuất interleukin 10 (IL10) và yếu tố làm biến đổi sự phát triển (transforming growth factor - TGFβ). Cả hai yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong tính trung hòa miễn dịch, vì vậy có tác dụng giảm các bệnh lý dị ứng.

- Những vi khuẩn có lợi này có vai trò tăng cường sức khỏe nhờ có khả năng:

Tổng hợp vitamin.

Hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu.

Ngăn ngừa nhiễm khuẩn.

Tăng cường hệ miễn dịch.

Phụ huynh nên xem thêm video tư vấn: “Tăng cường hệ miễn dịch tiêu hóa ở trẻ hiệu quả” từ 2 chuyên gia:

- PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, Nguyên  Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia

- PGS.TS Nguyễn Thị Việt Hà - Trưởng khoa tiêu hóa Bệnh viện Nhi Trung Ương

Men vi sinh nào tốt cho hệ tiêu hóa và miễn dịch của trẻ

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến nghị: sản phẩm men vi sinh tốt là sản phẩm thoả mãn đầy đủ 5 yếu tố để được:

- Sản phẩm phải chứa vi sinh vật sống. Tổ chức Y tế thế giới chỉ công nhận men vi sinh có tiêu chí này. Điều đó đã được chứng minh bằng nghiên cứu lâm sàng về sự tồn tại của vi khuẩn trong hệ tiêu hóa. (Vì vậy, sữa chua không được xem là một loại men vi sinh đúng nghĩa, do hầu hết đã chết ở dạ dày).

- Sản phẩm chứa lợi khuẩn phải được xác định một cách cụ thể chi, loài, chủng.

- Đảm bảo liều lợi khuẩn cho đến hết hạn sử dụng (tối thiểu 10^8 đơn vị).

- Hiệu quả có lợi cho sức khỏe được chứng minh qua các nghiên cứu lâm sàng trên người.

- Đạt tiêu chuẩn sản xuất và an toàn cho người.

Đặc biệt, cần tăng cường bổ sung thêm kẽm, vì trẻ thiếu kẽm cũng là một trong những nguyên nhân gây biếng ăn, hay bị cảm, dễ bị nhiễm khuẩn ở trẻ.

Lợi khuẩn Bifidobacterium (Bifido) là lợi khuẩn chính yếu của đường ruột, chiếm hơn 90% tổng số lợi khuẩn, cách phòng ngừa rối loạn tiêu hóa, biếng ăn ở trẻ của người Hàn Quốc rất đơn giản và hiệu quả là: tăng cường bổ sung các chủng lợi khuẩn Bifido (bifidum, breve, animal spp) kết hợp cùng nhóm lợi khuẩn Lactobacillus (acidophilus, plantarum), Enterococcus faecium mang lại nhiều lợi ích sức khỏe cho đường ruột của bé mà mẹ nên biết như:

- Cân bằng hệ vi sinh đường ruột: bổ sung vi khuẩn có lợi cho đường ruột, ức chế các vi khuẩn có hại.

- Tiêu diệt vi khuẩn có hại xâm nhập: các lợi khuẩn bổ sung tăng sản xuất ra các kháng thể immunoglobulin A (IgA) là các protein nhận dạng ra và chốn lại các tác nhân ngoại xâm trong cơ thể. Lợi khuẩn được gắn vào thành ruột non, tăng sản sinh ra mucin, một protein được thấy trong nước bọt và các màng nhầy của đường ruột, giúp chống lại ma sát và bào mòn và tạo ra một môi trường không thích hợp cho vi khuẩn có hại. Đồng thời sản sinh ra các chất kháng sinh (enzyme hoặc protein) tiêu diệt vi khuẩn có hại.

- Tăng cường miễn dịch đường ruột: 6 lợi khuẩn còn sinh ra các vitamin vitamin B và chuyển đổi K1 thành vitamin K2. Cơ thể không thể hấp thu K1 mà bắt buộc phải nhờ vào sự chuyển đổi của lợi khuẩn. Ruột già là nơi cư trú chủ yếu của lợi khuẩn Bifido, đây cũng là đoạn cuối cùng của ống tiêu hóa, Bifido ức chế các vi khuẩn gây hại nhờ cơ thế hạ thấp độ pH của môi trường (bằng cách tiết axit lactic và acetic) ruột già, bảo vệ ruột già bao gồm cả phần trực tràng và hậu môn, cải thiện tình trạng sưng tấy và táo bón.

- Hỗ trợ đẩy lùi rối loạn tiêu hóa cho trẻ hiệu quả: vì các lợi khuẩn này có tác dụng làm tăng thời gian dịu bệnh, để đường ruột có thời gian hồi phục các vết sẹo do rối loạn tiêu hóa và tổn thương loét đại tràng để lại, tạo lớp lông nhung dày bảo vệ thành ruột, chống lại các tác nhân gây hại.

Sản phẩm men vi sinh cho bé tiêu biểu được khuyên dùng hiện nay chứa 6 chủng men vi sinh hàng đầu từ Hàn Quốc vì thành phần ngoài các men vi sinh có ích nói trên với số lượng lớn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị các triệu chứng đầy hơi, trướng bụng, rối loạn tiêu hóa, táo bón… còn bổ sung thêm thành phần kẽm thiết yếu giúp hỗ trợ, duy trì nâng cao sức đề kháng, hệ miễn dịch hay nhanh làm lành vết thương...