Chuyên gia tư vấn cách phòng chống và đẩy lùi loạn khuẩn tiêu hóa ở trẻ

Hệ tiêu hóa có vai trò cực kỳ quan trọng trong cơ thể bé. Nó “gánh vác” việc chuyển hóa thức ăn thành chất dinh dưỡng, tăng cường sức đề kháng và thải độc.

Vì thế, một khi hệ tiêu hóa “sập nguồn”, bé sẽ không thể hấp thụ chất dinh dưỡng, sức đề kháng giảm, khả năng thải độc cũng giảm. Hệ quả tất yếu là bé suy dinh dưỡng, nhiều bệnh tật. Các triệu chứng bên ngoài có thể là chán ăn, đau bụng, nôn ói, tiêu chảy, đi ngoài phân lỏng, cảm sốt. Chắc chắn là chỉ cần bé gặp một vấn đề trong số này thôi cũng đủ khiến mẹ xót xa mất ăn mất ngủ.

Nguy cơ mắc loạn khuẩn tiêu hóa ở trẻ ngày càng cao

Loạn khuẩn đường ruột là tình trạng rất phổ biến ở trẻ em, trong đó hệ lợi khuẩn và hại khuẩn trong ruột bị mất cân bằng. Thông thường, trong đường ruột của con người luôn có một hệ vi sinh vật đa dạng sống cộng sinh với khoảng 500 - 1.000 loài khác nhau, trong đó có đến 85% là lợi khuẩn và 15% là vi khuẩn có hại.

Nếu tỷ lệ này luôn được duy trì như vậy, đường ruột sẽ ở trạng thái cân bằng ổn định, quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra hiệu quả, bao gồm cả hấp thụ chất dinh dưỡng, thải trừ các thành phần độc hại, kìm hãm và vô hiệu hóa vi khuẩn gây bệnh đường ruột.

PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, Nguyên  Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia khẳng định: Trong đường ruột có vi khuẩn có ích và vi khuẩn gây hại. Vi khuẩn có ích sẽ cạnh tranh với vi khuẩn gây hại, bám vào bề mặt của ruột, giúp virus không bám vào niêm mạc đường ruột, giảm nguy cơ mắc bệnh đường tiêu hóa. Giúp niêm mạc đường tiêu hóa phát triển tốt hơn, tiết dịch và enzyme tốt hơn, đảm bảo đường tiêu hóa khỏe mạnh. Nó góp phần tiêu diệt virus, vi khuẩn, giúp hệ tiêu hóa của trẻ khỏe mạnh.

Ngược lại, nếu tỷ lệ giữa lợi khuẩn và hại khuẩn bị phá vỡ, thường gặp là lượng lợi khuẩn giảm xuống, hại khuẩn khi đó sẽ có dịp sinh sôi nảy nở, gây ra tình trạng nhiễm khuẩn đường ruột với những triệu chứng rất thường gặp ở trẻ em như đi ngoài phân lỏng, phân sống, có thể có lẫn chất nhầy hoặc một ít máu, đôi lúc kèm theo cảm giác đầy bụng và có biểu hiện sốt nhẹ. Trong một số trường hợp trẻ bị loạn khuẩn đường ruột nghiêm trọng, không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể bị mất nước trầm trọng, rối loạn điện giải, dẫn đến kiệt sức và suy dinh dưỡng kéo dài.

Loạn khuẩn đường ruột gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ

Loạn khuẩn đường ruột thường bắt nguồn từ nguyên nhân sau khi trẻ dùng kháng sinh liều cao và kéo dài để điều trị các bệnh viêm họng, viêm amidan, viêm phổi... vô tình khiến cho các vi khuẩn có lợi chết đi, ảnh hưởng đến cân bằng lợi khuẩn và hại khuẩn trong đường ruột.

Tình trạng suy dinh dưỡng, chế độ ăn uống không hợp lý, thay đổi thời tiết cũng là điều kiện thuận lợi gây ra nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ nhỏ.

Nguyên nhân gây ra rối loạn tiêu hóa là loạn khuẩn đường ruột, bắt nguồn từ việc sức đề kháng của trẻ nhỏ còn non kém, hệ vi khuẩn có lợi chưa đủ sức để ngăn chặn những vi khuẩn có hại xâm nhập từ đường ăn uống hay hô hấp từ bên ngoài.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), cứ mỗi 500 triệu trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thì có đến 30% liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp do rối loạn tiêu hóa. Tình trạng này khiến trẻ chậm tăng cân, bị suy dinh dưỡng thể nhẹ cân và lâu dài hơn có thể dẫn tới suy dinh dưỡng thể thấp còi.

Trẻ bị rối loạn tiêu hóa sẽ hấp thu kém, dẫn đến bị suy dinh dưỡng và cơ thể vô tình sẽ hình thành nên cơ chế từ chối ăn để không phải nạp thêm thực phẩm vào hệ dạ dày ruột. Rối loạn tiêu hóa gây ra tình trạng thiếu chất (chất đạm, vitamin và khoáng chất thiết yếu) sẽ càng khiến trẻ biếng ăn, tạo thành vòng bệnh lý luẩn quẩn qua lại giữa rối loạn tiêu hóa - suy dinh dưỡng - biếng ăn - suy dinh dưỡng.

Hệ tiêu hóa bị rối loạn cũng dẫn tới giảm tỷ lệ lợi khuẩn trong ruột, trẻ bị giảm sức đề kháng, dễ mắc các bệnh nguy hiểm như bệnh tả, lỵ, viêm đại tràng mạn tính... Đặc biệt, khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa nặng biểu hiện tiêu chảy kéo dài sẽ gây ra suy nhược, suy thận, hôn mê, thậm chí đe dọa đến tính mạng, nguy cơ tử vong nếu trẻ không được xử lý bù nước và chất điện giải kịp thời.

PGS.TS Nguyễn Thị Việt Hà - Trưởng khoa tiêu hóa Bệnh viện Nhi Trung Ương cho biết: “Một cấu trúc đường tiêu hóa khỏe mạnh chưa đủ giúp em bé có 1 sự tăng trưởng bình thường. Chúng ta đều biết 80% tế bào miễn dịch trong cơ thể thì đều nằm trong đường tiêu hóa và có 1 sự tương tác rất rõ rệt và mạnh với các chất tiếp trong đường tiêu hóa mà chúng ta nhận vào, có thể từ đường thức ăn, đường vi khuẩn và bản thân tác động của hệ vi khuẩn chí trên đường ruột.

Với tình trạng rối loạn tiêu hóa, chuyên gia tư vấn thêm: “Chúng ta muốn trẻ có 1 đường tiêu hóa khỏe mạnh, để bé không bị rối loạn tiêu hóa, tức là khi đó chức năng đường tiêu hóa đó phải tốt, các men tiêu hóa phải đầy đủ, đặc biệt hệ vi khuẩn trong đường tiêu hóa phải khỏe mạnh”

Phụ huynh nên xem thêm video tư vấn: “Tăng cường hệ miễn dịch tiêu hóa ở trẻ hiệu quả” từ 2 chuyên gia trong video dưới đấy:

- PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, Nguyên  Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia

- PGS.TS Nguyễn Thị Việt Hà - Trưởng khoa tiêu hóa Bệnh viện Nhi Trung Ương

Men vi sinh nào tốt cho hệ tiêu hóa và miễn dịch của trẻ

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến nghị: sản phẩm men vi sinh tốt là sản phẩm thoả mãn đầy đủ 5 yếu tố để được:

- Sản phẩm phải chứa vi sinh vật sống. Tổ chức Y tế thế giới chỉ công nhận men vi sinh có tiêu chí này. Điều đó đã được chứng minh bằng nghiên cứu lâm sàng về sự tồn tại của vi khuẩn trong hệ tiêu hóa. (Vì vậy, sữa chua không được xem là một loại men vi sinh đúng nghĩa, do hầu hết đã chết ở dạ dày).

- Sản phẩm chứa lợi khuẩn phải được xác định một cách cụ thể chi, loài, chủng.

- Đảm bảo liều lợi khuẩn cho đến hết hạn sử dụng (tối thiểu 10^8 đơn vị).

- Hiệu quả có lợi cho sức khỏe được chứng minh qua các nghiên cứu lâm sàng trên người.

- Đạt tiêu chuẩn sản xuất và an toàn cho người.

Đặc biệt, cần tăng cường bổ sung thêm kẽm, vì trẻ thiếu kẽm cũng là một trong những nguyên nhân gây biếng ăn, hay bị cảm, dễ bị nhiễm khuẩn ở trẻ.

Lợi khuẩn Bifidobacterium (Bifido) là lợi khuẩn chính yếu của đường ruột, chiếm hơn 90% tổng số lợi khuẩn, cách phòng ngừa rối loạn tiêu hóa, biếng ăn ở trẻ của người Hàn Quốc rất đơn giản và hiệu quả là: tăng cường bổ sung các chủng lợi khuẩn Bifido (bifidum, breve, animal spp) kết hợp cùng nhóm lợi khuẩn Lactobacillus (acidophilus, plantarum), Enterococcus faecium mang lại nhiều lợi ích sức khỏe cho đường ruột của bé mà mẹ nên biết như:

- Cân bằng hệ vi sinh đường ruột: bổ sung vi khuẩn có lợi cho đường ruột, ức chế các vi khuẩn có hại.

- Tiêu diệt vi khuẩn có hại xâm nhập: các lợi khuẩn bổ sung tăng sản xuất ra các kháng thể immunoglobulin A (IgA) là các protein nhận dạng ra và chốn lại các tác nhân ngoại xâm trong cơ thể. Lợi khuẩn được gắn vào thành ruột non, tăng sản sinh ra mucin, một protein được thấy trong nước bọt và các màng nhầy của đường ruột, giúp chống lại ma sát và bào mòn và tạo ra một môi trường không thích hợp cho vi khuẩn có hại. Đồng thời sản sinh ra các chất kháng sinh (enzyme hoặc protein) tiêu diệt vi khuẩn có hại.

- Tăng cường miễn dịch đường ruột: 6 lợi khuẩn còn sinh ra các vitamin vitamin B và chuyển đổi K1 thành vitamin K2. Cơ thể không thể hấp thu K1 mà bắt buộc phải nhờ vào sự chuyển đổi của lợi khuẩn. Ruột già là nơi cư trú chủ yếu của lợi khuẩn Bifido, đây cũng là đoạn cuối cùng của ống tiêu hóa, Bifido ức chế các vi khuẩn gây hại nhờ cơ thế hạ thấp độ pH của môi trường (bằng cách tiết axit lactic và acetic) ruột già, bảo vệ ruột già bao gồm cả phần trực tràng và hậu môn, cải thiện tình trạng sưng tấy và táo bón.

- Hỗ trợ đẩy lùi rối loạn tiêu hóa cho trẻ hiệu quả: vì các lợi khuẩn này có tác dụng làm tăng thời gian dịu bệnh, để đường ruột có thời gian hồi phục các vết sẹo do rối loạn tiêu hóa và tổn thương loét đại tràng để lại, tạo lớp lông nhung dày bảo vệ thành ruột, chống lại các tác nhân gây hại.

Sản phẩm men vi sinh cho bé tiêu biểu được khuyên dùng hiện nay chứa 6 chủng men vi sinh hàng đầu từ Hàn Quốc vì thành phần ngoài các men vi sinh có ích nói trên với số lượng lớn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị các triệu chứng đầy hơi, trướng bụng, rối loạn tiêu hóa, táo bón… còn bổ sung thêm thành phần kẽm thiết yếu giúp hỗ trợ, duy trì nâng cao sức đề kháng, hệ miễn dịch hay nhanh làm lành vết thương...