Theo PGS.TS Nguyễn Hoàng Anh, Giám đốc Trung tâm Quốc gia về thông tin thuốc và theo dõi phản ứng có hại của thuốc, Đại học Dược Hà Nội có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh đang rất lo ngại hiện nay, tuy nhiên có thể tổng kết ở những nguyên nhân chính đó là, dùng quá nhiều kháng sinh kể cả cho những trường hợp không cần thiết. Tỷ trọng dùng kháng sinh ở Việt Nam là tương đối lớn. Theo thống kê tỷ lệ dùng thuốc kháng sinh ở các bệnh viện ở nước ta cao hơn khoảng gấp 3 lần thậm chí cao gấp 10 lần so với bệnh viện cùng cấp, cùng số lượng giường bệnh so với các nước đang phát triển.
Nguyên nhân thứ 2 là đã dùng nhiều kháng sinh và dùng không hợp lý. Điều này có cả ở cộng đồng và ngoài cộng đồng cùng với sự không hợp lý của cán bộ y tế từ liều dùng, sự phối hợp kháng sinh, thời gian dùng… Khi sử dụng không hợp lý dẫn đến sự kháng kháng sinh xảy ra ngày càng nhiều.
PGS. Hoàng Anh cũng cho biết thêm, điểm tồn tại lớn nhất lớn nhất trong sử dụng kháng sinh hiện nay là sử dụng trong trường hợp chưa có biểu hiện của nhiễm khuẩn. Chúng ta lẫn lộn giữa nhiễm vi rút và nhiễm vi khuẩn, vì thế chúng ta mắc sai lầm là chúng ta điều trị bao vây hơn là điều trị theo đúng mục tiêu.
Thứ ba nữa là đã dùng rồi, nếu phải dùng điều trị quyết liệt có nhiễm khuẩn thực sự thì chúng ta lại e ngại liều dùng về mặt tác dụng phụ tức là e ngại con có uống nhiều kháng sinh quá hay không ,nên liều chúng ta tự gia giảm. Ví dụ bác sĩ cho uống 3 lần/ngày chúng ta chỉ cho uống 2 lần sáng tối và bỏ luôn liều ở giữa, khi các cháu đỡ một chút chúng ta lại tự cắt kháng sinh sớm. Vì thế, tồn tại hiện này là chúng ta có dùng kháng sinh nhưng tại sao hiệu quả lại không được như mình mong muốn và tình trạng vi khuẩn kháng thuốc ngày càng cao “đơn giản vì chúng ta đã tôi luyện vi khuẩn trong một môi trường không đúng cách chúng ta dùng nó không đúng cách”. PGS Hoàng Anh nói.
PGS.TS Nguyễn Hoàng Anh, Giám đốc Trung tâm Quốc gia về thông tin thuốc và theo dõi phản ứng có hại của thuốc, Đại học Dược Hà Nội
Theo đó, PGS. Hoàng Anh đưa ra 4 nguyên tắc lựa chọn sử dụng kháng sinh với 4Đ . Nguyên tắc này được thế giới áp dụng và cả áp dụng cho Việt Nam.
Thứ 1, Đúng đầu tiên là đúng thuốc: Chúng ta trả lời câu hỏi, tình trạng bệnh này với biểu hiện như thế cháu có dùng kháng sinh không, nếu dùng thì dùng cái gì có cần phối hợp các kháng sinh hay không, lựa chọn cái nào bây giờ vì có nhiều kháng sinh có thể lựa chọn được. Nhưng chọn đúng không đơn giản, chọn đúng phải dựa trên kháng sinh đánh đúng vào vi khuẩn gây bệnh mình muốn hướng tới và nó xâm nhập vào vị trí nhiễm trùng.
Thứ 2: Đúng liều, rất quan trọng vì nếu kháng sinh chọn đúng nhưng không đủ liều dùng nó không có ý nghĩa với vi khuẩn, không tiêu diệt được vi khuẩn ngược lại tôi luyện cho vi khuẩn được sống trong môi trường kháng sinh nó lại tích lũy cho vi khuẩn những gen đề kháng kháng sinh
Thứ 3: Đủ thời gian cũng rât quan trọng, đủ thời gian là đủ một liệu trình điều trị, ở cộng đồng rất khó thuyết phục bố mẹ thực hiện đầy đủ liều bác sĩ cho khi các triệu chứng của con mình đã đỡ, nếu chúng ta trị ngắn quá , quá dài đều gây hại, phải đủ thời gian quy định.
Thứ 4 chữ Đúng cuối cùng là theo dõi đúng cách, trong quá trình điều trị kháng sinh chúng ta bác sĩ phải đánh giá cẩn thận, bố mẹ cũng phải theo dõi cẩn thận để chúng ta quyết định xem chúng ta có cần chỉnh phác đồ, xem có tác dụng phụ gì hay không để điều chỉnh. Vì vậy, theo tôi nguyên tắc sử dụng kháng sinh hiện nay ghép vào 4 chữ Đúng.
