Ghi nhận nhiều ca sốt xuất huyết nặng
Điều này tạo áp lực lên hệ thống y tế khu vực và đặt ra yêu cầu cảnh giác cao độ đối với toàn bộ người dân trước tâm lý chủ quan cho rằng sốt xuất huyết là bệnh quen thuộc và không đáng lo ngại.
Thông tin trên do các chuyên gia cung cấp tại tọa đàm sức khỏe cộng đồng với chủ đề: Đồng bằng sông Cửu Long cảnh báo nhiều ca sốt xuất huyết nặng vừa diễn ra tại Cần Thơ do Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ (CDC Cần Thơ) phối hợp cùng Công ty TNHH Dược phẩm Takeda Việt Nam tổ chức.
Tại TP Cần Thơ (mới), tích lũy từ đầu năm đến ngày 22/10, đã ghi nhận 3.472 ca mắc sốt xuất huyết. Đồng Tháp và Vĩnh Long cũng ghi nhận số ca mắc tăng hơn 80-130% so với năm trước, nhiều tuần vượt ngưỡng cảnh báo dịch.
Tại Bệnh viện Nhi đồng TP Cần Thơ, bệnh viện tuyến cuối chuyên khoa nhi ở khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long, trong 6 tháng đầu năm 2025 đã điều trị nội trú 554 ca sốt xuất huyết, tăng 51%, trong đó sốt xuất huyết dengue nặng tăng 34% so với cùng kỳ năm 2024.
BSCKII Huỳnh Minh Trúc – Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ nhấn mạnh số ca sốt xuất huyết nặng năm 2025 đang gia tăng không chỉ trẻ em mà còn ở người lớn, cho thấy virus vẫn lưu hành mạnh mẽ trong cộng đồng. Trẻ em khi mắc sốt xuất huyết do thành mạch yếu nên dễ sốc hơn.
"Biến chứng nặng gây tử vong là sốc vào khoảng 20-25%, thường xảy ra vào ngày 4 và 5 của bệnh. Sốt xuất huyết ở người lớn có một số khác biệt với trẻ em, tuy ít diễn tiến đến biến chứng sốc hơn nhưng xảy ra sớm hơn và kéo dài hơn so với trẻ em, với các biểu hiện xuất huyết thường nhiều hơn, nhất là xuất huyết tiêu hóa nếu có thường rất nặng nề dễ dẫn đến tử vong"- BS Trúc nói.
Biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh chóng, gia tăng giao thương trong nước đã thúc đẩy sự lây lan và phát triển của mầm bệnh. Đặc biệt, với khí hậu nóng ẩm, lượng mưa cao tạo ổ nước đọng, khiến Đồng bằng sông Cửu Long là môi trường lý tưởng để muỗi vằn – véc tơ truyền bệnh sốt xuất huyết – phát triển quanh năm.
Hơn nữa, tập quán sinh hoạt đặc thù của người dân khu vực, như việc trữ nước trong lu, khạp, can nhựa, hay các vật dụng chứa nước trong nhà đã vô tình tạo điều kiện cho muỗi vằn có nơi sinh sản ngay trong từng hộ gia đình.
Sự kết hợp của những yếu tố tự nhiên, tập quán và diễn biến thời tiết bất lợi như mưa lớn trên diện rộng, đã khiến Đồng bằng sông Cửu Long trở thành điểm nóng ưu tiên trong công tác phòng chống dịch.
BS.CKII. Huỳnh Minh Trúc – Giám đốc CDC TP Cần Thơ thông tin về tình hình bệnh sốt xuất huyết tại Cần Thơ.
Nguy cơ lớn từ lầm tưởng nhỏ khi mắc sốt xuất huyết
Theo các chuyên gia y tế bất kỳ ai khỏe mạnh cũng có thể mắc bệnh và chuyển biến nặng. Bệnh có thể dẫn đến sốc, cô đặc máu, và suy đa tạng (như tổn thương gan nặng/suy gan, thận, tim, phổi, não), cùng với các biểu hiện xuất huyết (như xuất huyết nội tạng, chảy máu mũi, nôn ra máu).
Đặc biệt cần lưu ý đến các đối tượng trẻ nhũ nhi, người lớn tuổi, người có bệnh nền (béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh gan, bệnh tim, bệnh thận) và người sống một mình hoặc xa cơ sở y tế, những người này được khuyến cáo nhập viện để theo dõi.
Bên cạnh đó, sốt xuất huyết còn để lại hậu quả lâu dài, theo nghiên cứu ghi nhận có tới hơn 50% người mắc bệnh có triệu chứng bệnh tới 2 năm sau khi nhiễm bệnh, bao gồm mệt mỏi, rụng tóc, mờ mắt, và giảm tập trung...
Ngoài gánh nặng bệnh tật, gánh nặng chi phí điều trị điều trị và chăm sóc cũng đáng kể. Người bệnh phải tái khám và làm xét nghiệm hằng ngày nhằm phát hiện kịp thời các biến chứng nguy hiểm. Nếu gặp sốt xuất huyết nặng, chi phí để cứu sống chỉ một ca bệnh nặng có thể lên đến 120 triệu – 720 triệu đồng/ca.
Ở vai trò chuyên gia điều trị, BSCKII Nguyễn Minh Tiến – Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng TP HCM cảnh báo về sự chủ quan của người dân bởi các bác sĩ thường gặp không ít ca bệnh đến viện muộn do chủ quan chỉ nghĩ là cảm cúm thông thường, tự điều trị tại nhà, đến khi có dấu hiệu cảnh báo như đau bụng, nôn nhiều, chảy máu, vật vã, lừ đừ mới nhập viện.
Ở giai đoạn này, bệnh nhân đã có nguy cơ chuyển nặng bao gồm tiểu cầu giảm sâu, có nguy cơ xuất huyết nội tạng, suy đa cơ quan, mọi nỗ lực cấp cứu đều rất mong manh.
"Người dân cần hiểu rõ sốt xuất huyết có thể khiến một người khỏe mạnh rơi vào tình trạng nguy kịch trong chớp mắt"- BS Minh Tiến cho biết.
BSCKII Nguyễn Minh Tiến – Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng TP HCM phát biểu.
Còn BSCKII Huỳnh Thị Kim Yến – Chi Hội trưởng Liên Chi Hội Truyền nhiễm các tỉnh miền Tây; nguyên Trưởng Bộ môn Truyền nhiễm, Giảng viên Trường Đại học Y Dược Cần Thơ nhấn mạnh: Nhiều người thường chủ quan rằng mỗi người chỉ nhiễm sốt xuất huyết 1 lần trong đời là không chính xác.
Người bệnh vẫn có thể mắc sốt xuất huyết trở lại sau khi đã khỏi bệnh và việc tái nhiễm có thể xảy ra lần thứ hai, ba, thậm chí là lần thứ tư trong đời. Nguyên nhân của việc này là do virus gây sốt xuất huyết có đến 4 tuýp huyết thanh khác nhau (DENV-1, 2, 3 và 4).
Đáng chú ý, do cơ chế "tăng cường phụ thuộc kháng thể", lần nhiễm sốt xuất huyết thứ hai có nguy cơ nhiễm sốt xuất huyết có triệu chứng cao gấp 9 lần và nguy cơ nhiễm nặng lên đến gần 23 lần so với lần nhiễm đầu tiên.
Chủ động phòng bệnh tại cộng đồng là tuyến đầu quan trọng nhất
Những dữ liệu và câu chuyện lâm sàng tại tọa đàm cho thấy, chìa khóa để giảm biến chứng chính là phòng bệnh chủ động.
Theo BSCKII. Huỳnh Minh Trúc, việc kiểm soát dịch tại cộng đồng cần được thực hiện đồng bộ: "Chúng ta cần một chiến lược nhiều tầng: Gia đình và cộng đồng chủ động phòng muỗi, loại bỏ nơi sinh sản; đồng thời cùng y tế cơ sở theo dõi sát, phát hiện sớm ca bệnh để kịp thời xử trí. Khi đó, chúng ta mới có thể giảm số ca nặng, số tử vong, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đồng thời giảm áp lực cho hệ thống y tế".
Từ góc độ điều trị, BSCKII Nguyễn Minh Tiến kêu gọi hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu sốt xuất huyết và bệnh diễn tiến nhanh, nguy hiểm khó lường.
"Người dân phải học cách nhận diện sớm các dấu hiệu nghi ngờ bệnh sốt xuất huyết như đau đầu nặng, đau sau hốc mắt, đau cơ, đau khớp, phát ban, sốt cao > 39oC từ 2-7 ngày và các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm như vật vã, mệt lả, đau bụng nhiều, nôn liên tục…
Chỉ cần thấy dấu hiệu này, phải đến cơ sở y tế ngay để được xét nghiệm chẩn đoán và điều trị kịp thời"- BS Tiến nói.
BSCKII Huỳnh Thị Kim Yến nhấn mạnh tính tích hợp trong phòng ngừa: diệt lăng quăng, loại bỏ vật chứa nước, mặc quần áo dài tay, bôi kem chống muỗi, ngủ màn cả ban ngày lẫn đêm. Tiêm chủng cũng là một biện pháp người dân có thể áp dụng để chủ động phòng bệnh.
