Bảo tồn những cây cổ thụ quý trên 50 năm
UBND quận Hoàn Kiếm vừa có văn bản báo cáo UBND TP Hà Nội xem xét cho phép chặt hạ và dịch chuyển một số cây xanh trong đất dự án đầu tư cải tạo vườn hoa Lý Thái Tổ.
Quận Hoàn Kiếm cho biết theo phương án thiết kế cải tạo, nâng cấp vườn hoa Lý Thái Tổ sẽ phải chặt hạ và dịch chuyển 25 cây xanh, do các cây xanh này nằm trên đường dạo và trên hệ thống nhạc nước của dự án.
Theo đó, có 8 cây gồm vàng anh, giáng hương, muồng hoàng yến, đề, lát, sưa đỏ và 2 cây lộc vừng sẽ phải cắt hạ thân và tán để dịch chuyển trong nội bộ vườn hoa. Có 8 cây gồm giáng hương, ngọc lan, 3 cây bằng lăng, 3 cây thàn mát phải cắt hạ thân và tán để dịch chuyển ra khỏi vườn hoa.
Khu vực vườn hoa Lý Thái Tổ có nhiều cây xanh cổ thụ.
Ngoài ra, sẽ phải chặt hạ 9 cây gồm thàn mát, lát, giàu nước, muồng đen, lan tây, giáng hương, liễu và 2 cây lộc vừng do bị sâu mục, kém phát triển. Các cây này sẽ bị chặt hạ, không trồng lại.
TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai lo ngại về việc di dời, chặt bỏ các cây cổ thụ này.
"Nếu xây sân khấu nhạc nước mà phải đánh đổi những hàng cây cổ thụ được trồng từ hơn 50 năm trước thì tôi sẽ chọn hàng cây cổ thụ chứ không chọn nhạc nước. Muốn có nhạc nước hoàn toàn có thể lắp đặt ở không gian mặt hồ Hoàn Kiếm mà không nhất thiết phải đưa vào khu vực sắp giải tỏa làm công viên. Hơn nữa, việc bảo trì hệ thống nhạc nước rất tốn kém. Rất nhiều dự án nhạc nước sau khi khai trương một thời gian trở thành phế liệu. Việc này cần rất cẩn trọng khi đầu tư. Rất mong UBND thành phố cân nhắc thật kỹ để giữ lại cây nhiều nhất có thể", TS Nguyễn Ngọc Huy nói.
TS Huy cho biết, ông đã nhiều lần góp ý về phát triển cây xanh và đều được lắng nghe. Lần này hy vọng UBND thành phố Hà Nội cân nhắc kỹ phương án thiết kế, hoặc đề nghị thiết kế lại để giữ lấy cây xanh. Khi chưa cây nào bị chặt hạ, việc đóng góp ý kiến mang tính xây dựng vẫn luôn rất cần thiết.
TP Hà Nội đang nghiên cứu quy hoạch để mở rộng không gian công cộng khu vực Hồ Gươm, quận Hoàn Kiếm. Cùng với việc nghiên cứu quy hoạch, cải tạo khu vực phía đông Hồ Gươm thành khu quảng trường - công viên đặc biệt như trên, thành phố cũng lập đồ án thiết kế đô thị riêng khu vực bắc Hồ Gươm, nam phố cổ, chủ đạo là quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục. Trong đó tòa nhà "Hàm cá mập" dự kiến được phá bỏ để mở rộng không gian công cộng ở khu vực quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục.
Cây xanh đô thị ở Hà Nội đang phải chịu nhiều áp lực
Theo PGS.TS Đặng Văn Hà, Viện trưởng Viện Kiến trúc cảnh quan và cây xanh đô thị (Trường Đại học Lâm nghiệp) hệ thống cây xanh bóng mát đường phố Hà Nội đa dạng về thành phần, nhiều nhất là các loài như: xà cừ, bằng lăng, lim xẹt… đã chứng minh được sự thích nghi với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng, phát triển tốt, ít sâu bệnh. Tuy nhiên, hệ thống cây xanh ở Hà Nội hiện phải chịu nhiều áp lực do phát triển đô thị, hạ ngầm các công trình, nên diện tích đất dành cho trồng cây bị thu hẹp.
Rễ cây thay vì cắm sâu vào đất, buộc phải phát triển theo chiều ngang, và thường bị chặt đứt trong quá trình cải tạo, chỉnh trang vỉa hè. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến cây xanh đô thị dễ bị đổ gãy khi gặp tác động lớn từ thiên nhiên. PGS.TS Đặng Văn Hà cũng chỉ ra rằng nhiều đô thị hiện nay gặp khó khăn trong việc lựa chọn chủng loại cây phù hợp cho đường phố và công viên.
PGS.TS Đặng Văn Hà cũng cho biết việc quản lý cây xanh hiện nay chủ yếu vẫn dựa trên kinh nghiệm và thiếu sự thống nhất, dẫn đến nhiều bất cập trong công tác chăm sóc và bảo vệ cây. "Ở một số nơi, việc quản lý được giao cho Sở Xây dựng, trong khi ở nơi khác lại thuộc về chính quyền địa phương. Thông thường, sau khi thi công đường sá, họ chỉ đào một cái hố nhỏ để trồng cây. Cây có thể phát triển bình thường trong vài năm đầu, nhưng sau 5-10 năm, các vấn đề bắt đầu xuất hiện do chất lượng cây và kỹ thuật trồng không được đảm bảo. Vì vậy, khi có hiện tượng thời tiết bất thường, nguy cơ rủi ro là rất cao nếu không có sự quản lý toàn diện", PGS.TS Đặng Văn Hà chia sẻ.
Về thiết kế và kỹ thuật trồng cây, PGS.TS Đặng Văn Hà đề xuất cần có sự quản lý thống nhất, đặc biệt là các sở Xây dựng cần có đơn vị chuyên môn với đội ngũ cán bộ chuyên trách, được đào tạo và có chuyên môn sâu về cây xanh. Hiện tại, nhiều địa phương còn thiếu chuyên môn trong quản lý cây xanh và công tác dự báo rủi ro còn yếu.
PGS.TS Đặng Văn Hà cũng lưu ý rằng kỹ thuật trồng cây đô thị tại Việt Nam còn nhiều vấn đề. Các cây trồng thường chưa được ươm tạo đầy đủ trước khi đưa vào đô thị. Trong khi ở các nước phát triển, cây được nuôi dưỡng trong vườn ươm từ 8-10 năm trước khi trồng, tại Việt Nam, cây giống thường mua từ vùng nông thôn hoặc rừng núi và trồng ngay, dẫn đến chất lượng cây trồng không đạt yêu cầu.
