Ngộ độc sâu ban miêu- nguy cơ tử vong cao
Thời gian gần đây, tại một số địa phương xuất hiện hiện tượng thương lái thu mua bọ cánh cứng hay còn gọi là sâu đậu, bọ ban miêu với giá cao từ 1 - 2 triệu đồng/kg. Trước việc bán sâu được tiền, không ít người bỏ công săn lùng trong đó có cả trẻ em mà bất chấp nguy hại do sâu ban miêu có thể gây ra cho sức khoẻ. Đã có một số trường hợp bị mẩn ngứa, nóng rát quanh miệng và cổ nên phải nhập viện điều trị...
Một trường hợp bị mẩn ngứa, nóng rát quanh miệng và cổ khi đi bắt sâu ban miêu Ảnh Báo NNVN
Trao đổi với phóng viên báo chí ngày 26/8, ThS.BS Nguyễn Trung Nguyên- Phụ trách Trung tâm chống độc - Bệnh viện Bạch Mai cho biết, Trung tâm từng tiếp nhận bệnh nhân cấp cứu vì đau bụng rát miệng họng, nôn ra máu, thiểu niệu suy thận do ăn bọ cánh màu vàng đen thường có ở cây ngô, cây đậu. Sâu ban miêu và bọ xít thường rất dễ bị nhầm lẫn. Ăn phải sâu ban miêu cực độc. Thậm chí chỉ tiếp xúc da, qua đường hô hấp cũng gây ngộ độc.
Đó là trường hợp hai chị em ruột ở Thanh Hoá khi bắt được bọ cánh ở cây ngô đã rang lên ăn, chỉ sau ăn khoảng 20 – 30 phút xuất hiện đau rát cổ họng, đau bụng, nôn mửa, nôn ra dịch máu, đại tiện phân lỏng.
Một trường hợp khác ở Hoà Bình, khi bắt được số lượng lớn bọ xít có vằn đỏ ở trên cây đã cùng bạn ăn nhậu. Chỉ sau 30 phút ăn loài bọ này, bệnh nhân thấy nóng rát vùng cổ buồn nôn và nôn, đi ngoài phân sệt, kèm theo đau cơ nhiều.
“Qua khai thác người nhà bệnh nhân về hình dạng con bọ xít, cùng với các biểu hiện ngộ độc rất giống với ngộ độc độc tố của sâu ban miêu. Ngộ độc sâu ban miêu là ngộ độc gặp không nhiều nhưng rất nặng nề”- BS Nguyên cảnh báo.
Theo đó, hầu hết bệnh nhân tiếp xúc qua đường tiêu hoá bị tổn thương đa tạng, suy đa tạng, tỉ lệ tử vong đến hơn 50%. Các bệnh nhân ngộ độc sâu ban miêu thường bị tổn thương đa cơ quan, tụt huyết áp, suy hô hấp. Xét nghiệm máu cho thấy trong máu bị nhiễm axit nặng, tổn thương cơ và suy thận, suy gan.
Độc tố của sâu ban miêu là gì?
ThS. BS Nguyễn Trung Nguyên khuyến cáo người dân tuyệt đối không ăn sâu ban miêu vì nó rất dễ nhầm lẫn với các loại bọ xít khác như bọ xít nhãn, bọ xít lúa mà người dân vẫn bắt để ăn
Các chuyên gia cho biết, độc tố của sâu ban miêu là cantharidin. Cantharidin không có trong các bộ phận cứng, bộ phận tiêu hóa của sâu ban miêu mà chủ yếu ở trong máu và các bộ phận sinh dục. Cantharidin có tinh thể hình phiến không có màu, không mùi, trung tính, tan trong nước, tan trong axeton, ête nguội, tinh dầu thông đun sôi, axit axetic nóng và axit focmic.
Độc tố của sâu ban miêu rất độc, gây huỷ hoại protein. “Khi vào cơ thể, qua đường tiêu hoá sẽ gây tình trạng ngộ độc nặng nhất, gây tổn thương dạ dày ruột, đau bụng nôn mửa, chảy máu đường tiêu hoá, hoại tử ruột, tổn thương tất cả cơ quan cơ thể, thận, gan, máu”- BS Nguyên cho biết.
Còn nếu tiếp xúc đường da (dùng tay bắt trực tiếp số lượng lớn), đường hô hấp (mở bao đựng sâu ra hít phải) cũng gây tình trạng dị ứng trầm trọng, nhất là những người da mỏng, có vị trí vết thương, tiếp xúc nhiều với sâu ban miêu; hơi độc khiến mắt cay, bỏng rát.
Cũng theo BS Nguyễn Trung Nguyên, độc tố của sâu ban miêu có thể tiết ra (giống kiến ba khoang), nếu tay cầm và quyệt vào mắt, rụi mắt sẽ gây bỏng rát, tổn thương giác mạc.
Tuyệt đối không ăn sâu ban miêu
Sâu ban miêu có tên khoa học là Cantharis vesicatoria còn gọi là manh trùng, ban manh, ban mao. Thực chất là nhiều thứ sâu có cánh cứng, màu xanh lục biếc, dài khoảng 15 - 20mm, ngang 4 - 6mm. Có đầu hình tim, có rãnh dọc ở giữa, râu đen hình sợi. Thân có 11 đốt, giữa đầu và thân có một chỗ thắt lại. Phía trên 2 cánh màu đen có các chấm màu vàng hoặc màu đỏ nhạt; hoặc thân màu vàng với các điểm hay các dải ngang màu đen.
Sâu ban miêu (bên trái) và bọ xít thường rất dễ bị nhầm lẫn. Không chỉ ăn mà qua tiếp xúc trực tiếp như bắt bằng tay, qua đường hô hấp, sâu ban miêu cũng gây ngộ độc. Ảnh BSCC
BS Nguyên cảnh báo người dân không nên đi bắt sâu độc để phòng ngộ độc, tuyệt đối không ăn sâu ban miêu vì nó rất dễ nhầm lẫn với các loại bọ xít khác như bọ xít nhãn, bọ xít lúa mà người dân vẫn bắt để ăn.
Theo BS Nguyên, bọ xít có nhiều loài, trong đó cũng nhiều loài có thể có chất độc. Thông tin y học về độc tính của các loài sâu, bọ xít hiện nay còn ít. Do đó có rất ít loài sâu, bọ xít được khoa học chứng minh là an toàn để ăn. Độc tố của sâu ban miêu cũng không bị phân huỷ ở nhiệt độ nấu ăn thông thường.
“Vì thế, tuyệt đối không nên ăn sâu ban miêu, kể cả dạng thuốc có sâu ban miêu vì cực độc. Nếu bà con đi bắt sâu cần đeo kính, khẩu trang, đeo găng, mặc quần áo dài. Tránh hạn chế tiếp xúc da với sâu ban miêu, kể cả qua đường hơi thở. Nếu tiếp xúc với sâu ban miêu bị chất độc gây bỏng rát, đỏ rộp da, mắt cần rửa da bằng nước, rửa mắt liên tục bằng nước sạch, chớp mắt liên tục rồi đến cơ sở y tế kiểm tra”- BS Nguyên khuyến cáo.
