Tết đến, xuân về là dịp tất cả mọi người gặp gỡ, quây quần bên nhau, nên chắc chắn sẽ không thể thiếu các buổi tiệc tùng, ăn uống. Với truyền thống món ăn ngày Tết ở Việt Nam phải nhiều thịt, nhiều đồ dầu mỡ, lượng calories cao, ít rau củ… khiến chế độ dinh dưỡng trong những bữa ăn ngày Tết bị thiếu cân bằng.
Ngoài ra, việc sử dụng những loại đồ uống như nước ngọt có ga, hay đồ uống có cồn như rượu, bia thường xuyên khiến cho những bệnh nhân mắc đái tháo đường không tránh khỏi những lo ngại.
Vậy làm thế nào để người bệnh đái tháo đường có thể vui vẻ đón Xuân mà không còn phải đau đáu nỗi lo sợ bị ảnh hưởng tới sức khỏe? Dưới đây là những lưu ý của TS. BS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, về 4 điều bệnh nhân đái tháo đường cần tránh trong dịp Tết.
Những người mắc đái tháo đường cần được theo dõi thường xuyên. Ảnh minh họa.
1. Người bệnh đái tháo đường cần tránh uống nhiều rượu
Theo TS. BS Nguyễn Quang Bảy, các bác sĩ đã phải tiếp nhận khá nhiều người bệnh đái tháo đường nhập viện cấp cứu trong những ngày Tết vì lý do uống rượu. Các loại rượu mạnh gây ức chế gan sản xuất glucose nên những người bệnh đái tháo đường uống nhiều rượu có nguy cơ cao bị hạ đường huyết nặng.
Cũng có nhiều trường hợp uống rượu say, quên uống thuốc đái tháo đường, trong khi lại ăn nhiều nên bị đường huyết quá cao; Hay mải uống rượu mà quên ăn khiến hạ đường huyết; Uống các loại rượu ngâm với động vật, rễ cây lạ gây ngộ độc, thậm chí suy thận cấp....
Vì vậy, bác sĩ khuyến cáo, người bệnh đái tháo đường chỉ nên uống 1-2 ly rượu vang khi ăn cơm Tết, cần biết từ chối khi bị mời/ép uống rượu, nhất là những loại rượu lạ.
2. Người bệnh đái tháo đường cần tránh uống nhiều nước ngọt
Nhiều người bệnh, nhất là trẻ em, trẻ vị thành niên thường rất thích uống nước ngọt. Ngày thường họ bị cấm đoán hoặc nhắc nhở thường xuyên nhưng những ngày Tết thì nhà ai cũng có vài chai hoặc lon nước ngọt, và vì tâm lý thoải mái hoặc nể khách nên sẽ uống khá nhiều nước ngọt, hậu quả là đường huyết tăng rất cao và rất nhanh.
Trong những trường hợp này, có thể chuẩn bị sẵn một số chai nước ngọt dành riêng cho người bị đái tháo đường, hoặc sử dụng các loại đường không làm tăng đường huyết khi uống cà phê hay ăn chè.
3. Người bệnh đái tháo đường cần tránh để bị ốm
Ngày Tết cổ truyền là dịp để mọi người gặp mặt, vui chơi nhưng dự báo thời tiết ngày Tết thường khá lạnh ở miền Bắc và khá nóng ở miền Nam.
TS. BS Nguyễn Quang Bảy cho rằng, người bệnh đái tháo đường, nhất là những người kiểm soát đường huyết kém hoặc đã có nhiều biến chứng, thường có sức đề kháng giảm nên rất dễ bị các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp, rối loạn tiêu hóa..., đáng ngại nhất hiện nay là COVID-19. Vì vậy họ cần lưu ý ăn mặc đủ ấm, tránh để bị cảm lạnh.
Những người đi lễ chùa hay đi du lịch nên tránh những chỗ quá đông người, cần uống đủ nước, và nhớ kiểm tra bàn chân thường xuyên. Bởi với người bình thường thì cảm sốt hay ỉa chảy hay vết loét nhỏ ở chân là không đáng ngại nhưng với người bệnh đái tháo đường thì họ sẽ rất dễ bị nhiễm khuẩn nặng, loét chân lan rộng... đe dọa tính mạng hoặc phải nhập viện.
4. Người bệnh đái tháo đường cần tránh để bị hạ đường huyết
Trưởng khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, hạ đường huyết (nồng độ glucose trong máu thấp < 4,0 mmol/L) là biến chứng khá phổ biến ở người bệnh đái tháo đường, chủ yếu do nguyên nhân ăn ít, ăn chậm hay bỏ ăn hoặc vận động quá sức.
Đường huyết thấp dẫn đến hôn mê và làm nặng thêm các biến chứng tim mạch, thần kinh... nên nó là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến người bệnh đái tháo đường phải nhập viện cấp cứu trong dịp Tết. Tuy nhiên đây là biến chứng hoàn toàn có thể phòng ngừa được và nếu người bệnh đái tháo đường tuân thủ tốt những lời khuyên trên đây về chế độ ăn uống và dùng thuốc thì họ sẽ tránh được biến chứng này.
"Cách phòng ngừa sớm là nên thả lỏng mục tiêu đường huyết trong những ngày Tết, không nên để đường huyết xuống dưới 5,6 mmol/L, nhất là ở những người lớn tuổi, người bị đái tháo đường đã lâu hoặc đã có nhiều biến chứng. Quan trọng nhất là khi đi chơi, đi lễ hay đi du lịch thì người bệnh đái tháo đường nên thông báo cho 1-2 người bạn thân biết là mình bị đái tháo đường và luôn mang theo kẹo, bánh ngọt để ăn ngay khi đường huyết xuống thấp hoặc khi có các biểu hiện của hạ đường huyết như đói, run chân tay, hồi hộp đánh trống ngực....", chuyên gia khuyến cáo.
Đái tháo đường là bệnh rối loạn chuyển hóa không đồng nhất, có đặc điểm tăng glucose huyết do khiếm khuyết về tiết insulin, về tác động của insulin hoặc cả hai. Tăng glucose mạn tính trong thời gian dài gây nên những rối loạn chuyển hóa carbohydrate, protide, lipide, gây tổn thương ở nhiều cơ quan khác nhau, đặc biệt ở tim và mạch máu, thận, mắt, thần kinh.
Phân loại đái tháo đường gồm:
- Đái tháo đường type 1 (do phá hủy tế bào beta tụy, dẫn đến thiếu insulin tuyệt đối).
- Đái tháo đường type 2 (do giảm chức năng của tế bào beta tụy tiến triển trên nền tảng đề kháng insulin).
- Đái tháo đường thai kỳ (là đái tháo đường được chẩn đoán trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối của thai kỳ và không có bằng chứng về ĐTĐ type 1, type 2 trước đó).
- Đái tháo đường do các nguyên nhân khác, như: Đái tháo đường sơ sinh hoặc đái tháo đường do sử dụng thuốc và hóa chất như sử dụng glucocorticoid, điều trị HIV/AIDS hoặc sau cấy ghép mô....
Những người bệnh đái tháo đường có nguy cơ cao phát triển một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Mức đường huyết trong máu cao lâu dài có thể dẫn đến các bệnh nghiêm trọng ảnh hưởng đến tim, mạch máu, mắt, thận, thần kinh và răng. Ngoài ra, những người đái tháo đường cũng có nguy cơ cao mắc các bệnh nhiễm khuẩn....
Duy trì mức đường máu, huyết áp và cholesterol bình thường hoặc gần bình thường có thể giúp trì hoãn hoặc ngăn ngừa các biến chứng của đái tháo đường. Do đó những người mắc đái tháo đường cần được theo dõi thường xuyên.
