Chuyện đẫm nước mắt của cô gái khuyết tật bị xâm hại tình dục, phải sinh con ở… chuồng bò

Tại hội thảo “Công lý cho nạn nhân bạo lực tình dục – Tiếng nói người trong cuộc” diễn ra sáng nay 7/12 nhằm hưởng ứng Ngày Thế giới xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ, nhiều nạn nhân của bạo lực tình dục vẫn hết sức ám ảnh câu chuyện đau lòng xảy ra đối với họ nhưng họ đã dũng cảm lên tiếng với mong muốn xoá bỏ bạo lực với phụ nữ và trẻ em gái.

10 phụ nữ khuyết tật thì 4 người bị xâm hại

Bà Nguyễn Lan Anh - Trung tâm hành động vì sự phát triển cộng đồng chia sẻ câu chuyện đau lòng về một cô gái khuyết tật bị xâm hại tình dục, hậu quả để lại là vết thương lòng, là cái thai không hề mong muốn và cuối cùng cô phải sinh con ở... chuồng bò.

Vị đại diện này cho biết: “Trong một lần tôi phỏng vấn mẹ của cô gái đó, có một câu hỏi mà tôi vô cùng ám ảnh là “tôi mất đi rồi, ai sẽ làm mẹ, làm bà cho mẹ con nó”. Đó là một câu chuyện vô cùng luẩn quẩn và bế tắc, bạn gái đó có hoàn cảnh vô cùng khó khăn và giờ đây phải sống trong nhà bảo trợ xã hội”.

Theo đánh giá của các chuyên gia, thực trạng đau lòng nhức nhối hiện nay là có nhiều người khuyết tật bị xâm hại tình dục và chưa tìm ra được hướng giải quyết triệt để. Khảo sát của Trung tâm hành động vì sự phát triển cộng đồng cho thấy, cứ 10 phụ nữ khuyết tật thì 4 người trở thành nạn nhân của kẻ dâm ô. Và tỉ lệ này cao hơn ở những người bị khuyết tật nặng.

Đó là chưa kể các trường hợp bị hành vi bạo lực tình dục lặp đi lặp lại nhiều lần, bao gồm cả hành vi bắt ép quan hệ tình dục mà họ không dám nói với ai.

Nhiều nạn nhân bị bạo lực tình dục nhưng không dám lên tiếng vì rào cản về văn hóa, định kiến xã hội và khoảng trống chính sách. Ảnh minh hoạ.

Điều đáng nói là những nhận thức về người khuyết tật bị bạo lực tình dục chưa được quan tâm và nhìn nhận đúng đắn. Xã hội mới chỉ nhận diện các hành vi bạo lực tình dục khi các hành vi mang tính cướng ép rõ ràng và liên quan đến chuyện tình dục có yếu tố giao cấu hoặc ép buộc giao cấu. Đối với các hành vi mang tính lời nói, không trực tiếp nói đến việc ép buộc giao cấu thì người tham gia không nhận diện những hành vi này là bạo lực tình dục.

Đặc biệt, có không ít người chưa rõ nguy cơ bạo lực bạo lực tình dục hoàn toàn có thể bị gây ra bởi một người quen, người thân, người chồng.

Im lặng hay lên tiếng?

Tại hội thảo, một “nhân chứng sống” ngay tại Hà Nội cũng đã nhớ lại câu chuyện bản thân cô bị bạo lực tình dục, cưỡng hiếp trong nhà vệ sinh của trường học. Tuy nhiên cũng giống như nhiều trường hợp bị xâm hại khác, cô không dám lên tiếng, không dám kể cho ai biết vì xấu hổ và vì không biết liệu mình có được bảo vệ an toàn hay không, có tìm được công lý không hay vụ việc lại rơi vào dĩ vãng?

Theo bà Nguyễn Vân Anh - Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Khoa học về Giới – Gia đình – Phụ nữ và Vị thành niên (CSAGA), việc tồn tại những rào cản về văn hóa, định kiến xã hội và khoảng trống chính sách khiến phụ nữ và trẻ em gái tiếp tục đối diện với các nguy cơ không an toàn. Các hình thức bạo lực với phụ nữ và trẻ em gái vẫn tiếp tục gia tăng và chưa được xem xét giải quyết một cách đầy đủ. Đặc biệt, các hành vi bạo lực tình dục như quấy rối tình dục nơi công cộng, quấy rối tình dục nơi làm việc, bạo lực tình dục giữa các cặp đôi vẫn chưa được can thiệp và hỗ trợ kịp thời.

Bạo lực và sự sợ hãi bị bạo lực xảy ra ở mọi loại hình nơi làm việc và với hầu hết những người lao động tình dục. Đường phố là nơi làm việc mà người bán dâm dễ bị bạo lực nhất và phụ nữ là nhóm dễ có khả năng bị bạo lực nhất. Điều đáng nói, hầu hết nạn nhân bạo lực tình dục thường im lặng chịu đựng. Những người bị xâm hại không thể chia sẻ với ai, ngay cả người trong gia đình.

“Trước đây, ở TP.HCM, có một bạn gái bị câm điếc bẩm sinh bị hiếp dâm 2 lần. Bé ở với bà đã 80 tuổi. Hai bà cháu lên phường tố cáo nhưng bà già cả, cháu không thể nói nên người ta không nghe. Đến lần thứ 2, bà cháu tố cáo lên quận và được giải quyết. Thế nhưng, do bé gái giao tiếp bằng ngôn ngữ ký hiệu nên thông tin cực kỳ hạn chế, bên cơ quan chức năng không thể tìm được bên thứ 3 nào có thể chuyển đổi thông tin chuẩn xác nhất để có thể tìm kẻ hiếp dâm”- đại diện Trung tâm hành động vì sự phát triển cộng đồng chia sẻ.

Với những vụ việc này, việc tìm kiếm người đồng hành vô cùng khó khăn. Sự kỳ thị, đàm tiếu, phê phán, đánh giá sa lệch có thể khiến nạn nhân e ngại, chùn bước.

Công lý nào cho nạn nhân bạo lực tình dục?

Theo Luật sư Lê Ngọc Luân, nhiều vụ việc bạo hành tình dục buộc khép lại vì hồ sơ không đủ chứng cứ. Những vụ việc này thường ít nhân chứng, công cụ phạm tội ít, thủ đoạn đơn giản… nên công tác thu thập chứng cứ rất khó khăn. Người yếu thế không biết thu thập chứng cứ còn pháp luật thiếu hẳn quy định các chứng cứ về hậu quả tâm lý.

Một cuộc xâm hại tình dục chỉ xảy ra vài phút, vụ nghiêm trọng lắm cũng không quá vài ngày. Nhưng để đưa sự việc đến ánh sáng công lý phải mất vài tháng, vài năm mới hên xui có được một chút le lói của công lý.

"Những vụ án được đưa ra ánh sáng, phần lớn lại đến từ mạng xã hội"- vị luật sư nói.

Theo ý kiến luật sư, những người bị xâm hại thường là người yếu thế và họ không dám phản kháng mạnh mẽ. Trong khi đó, hệ thống pháp luật thiếu và yếu nghiêm trọng về vấn đề này. Các khái niệm cơ bản như “giao cấu”, “quấy rối tình dục” không được định nghĩa là khó khăn gốc của mảng hệ thống pháp luật này. Bộ luật hình sự quy định về cuộc bạo lực nghiêm trọng (hiếp dâm, khiêu dâm, dâm ô) còn hàng trăm loại hành vi tấn công tình dục khác không được quy định. Mảng vi phạm lớn cần xử lý hành chính gần như không có quy định. Chế tài chỉ có xử phạt hành chính có ý nghĩa tượng trưng chứ chế tài không thực sự thoả đáng....

Qua cuộc trao đổi này, các chuyên gia mong muốn tạo tạo ra diễn đàn đối thoại giữa các bên liên quan về khoảng trống trong luật pháp, chính sách và thực tiễn về tiếp cận công lý cho nạn nhân bạo lực tình dục cũng như chia sẻ sáng kiến truyền thông trực tuyến trong nâng cao nhận thức cộng đồng “Phòng chống quấy rối tình dục nơi làm việc”.