Chuyện cơ động phòng chống dịch bệnh ngày Tết

Ăn Tết cùng dân làng ở "điểm nóng" sốt rét

Một chiều cuối năm, khi vừa hết ánh nắng, BS. Tôn Thất Toàn - Phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa đã cùng một số nhân viên của mình tất tả lên xe băng qua hơn 60km đường quanh co đến với một số thôn làng của huyện miền núi Khánh Vĩnh. Đây là nơi có số ca mắc sốt rét nhiều nhất nước.

Đôi mắt ánh lên bao nỗi niềm, BS. Tôn Thất Toàn sẻ chia với tôi rằng, nơi có sốt rét, sốt xuất huyết phải đến thường xuyên, gần 30 năm gắn bó với công tác phòng chống dịch bệnh, ước muốn lớn của ông là chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho mọi người dân, các loại dịch bệnh bị "đuổi" sạch khỏi các thôn, làng. Ông cũng ước sao, đôi chân của bản thân cũng như các thầy thuốc, nhất là các thành viên Đội cơ động phòng chống dịch bệnh ngày Tết, ngày Lễ (thuộc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa) đừng bao giờ mỏi để xuyên ngày đêm đến những nơi xa xôi, hẻo lánh nhất giúp người dân phòng bệnh.

"Tết Ất Tỵ 2025 cũng như các năm trước, chúng tôi bố trí 2 đội cơ động, mỗi đội gần 10 người thay phiên nhau ứng phó với các tình huống dịch bệnh. Thành phần các đội này đều rất tinh nhuệ bao gồm cán bộ xét nghiệm, bác sĩ chuyên khoa bệnh truyền nhiễm, cán bộ điều tra dịch bệnh... Hai đội cơ động này luôn trong tư thế sẵn sàng, ở đâu có dịch bệnh là lên đường đi ngay. Đây được xem là lực lượng "thiện chiến" đặc biệt, ai cũng được huấn luyện thành thục các kỹ năng chuyên môn và sẵn sàng gác lại niềm vui riêng ngày Tết", BS. Tôn Thất Toàn bộc bạch.

Các thành viên 2 đội cơ động phòng chống dịch bệnh ngày xuân ở Khánh Hòa luôn thường trực trong ý nghĩ lời tự nhủ "hãy luyện đôi chân dẻo dai, đón Tết ở nhà người dân nơi núi rừng hay hải đảo cũng như ở nhà mình". Vài năm gần đây, nơi xuất hiện nhiều ca sốt rét trong ngày Tết ở Khánh Hòa là miền núi Khánh Vĩnh, bác sĩ phải chạy chậm trên dốc đứng hay đi đường mòn luồn vào thôn sâu nên chân dẻo dai là quan trọng.

"Có những ngôi làng, phải đi qua nhiều đoạn đường rừng, chạy qua nương rẫy mới đến được nhưng anh em y tế chúng tôi kiên quyết không nản, mà động viên nhau vượt nhọc nhằn vì phía trước mình là người dân cần tư vấn, cần phát màn tẩm hóa chất để phòng sốt rét...", BS. Toàn nói.

Nhớ như in những ngày xuân đôi chân không nghỉ đi điều tra dịch tễ, hướng dẫn người dân Khánh Vĩnh (Khánh Hòa) phòng bệnh sốt rét, sốt xuất huyết, BS. Hoàng Đức Chuyên thổ lộ, tham gia Đội cơ động phòng chống dịch bệnh ngày Tết, ngày lễ là anh đã xác định thường xuyên ăn Tết cùng thôn làng. Có năm khoảnh khắc giao thừa vừa trôi qua ít phút liền có thông báo từ cấp trên vừa ghi nhận nhiều ca mắc sốt rét ở xã Khánh Phú (Khánh Vĩnh), BS. Chuyên nói vội lời chúc Tết với người thân rồi lên đường ngay.

"Suốt những ngày Tết, chúng tôi luân phiên nhau hướng dẫn cặn kẽ bà con cách phòng bệnh, cách ngủ màn, cách ăn uống hợp vệ sinh và chạy đua với thời gian khống chế bệnh, cố gắng không để có thêm ca bệnh mới. Đồng thời, chúng tôi dặn các già làng, nếu thấy trong làng mình ai có biểu hiện sốt rét như đau đầu, lạnh run, khát nước... hay bất cứ vấn đề sức khỏe nào báo ngay để các bác sĩ tìm đến tận nhà.

Có hôm, thâu đêm Xuân lo xử lý dịch bệnh, chúng tôi ai cũng mệt, hốc mắt trũng sâu nhưng khi nhìn người dân tràn ngập niềm vui thì mệt mỏi đều tan biến. Đặc biệt, một số người dân sát lại gần bác sĩ nói rằng "Bác sĩ ơi, Tết mà không được ở nhà, đến đây giúp chúng tôi chữa bệnh, bày cách tránh cái con muỗi châm nọc truyền bệnh, chúng tôi vui, thương và biết ơn các bác sĩ lắm. Hãy xem nhà dân cũng như nhà mình, ăn Tết cùng chúng tôi". Nghe những lời chân tình này, chúng tôi ai cũng thấy trong lòng hạnh phúc, cảm giác ấm áp như nắng xuân vậy", BS. Hoàng Đức Chuyên tâm tình.

Cũng như nhân viên của mình, BS. Tôn Thất Toàn, Phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa từng ăn Tết ở "điểm nóng" sốt rét xã Khánh Phú (Khánh Vĩnh).

"Lúc các nhân viên y tế Đội cơ động phòng chống dịch bệnh ngày Tết, ngày lễ lên đường, tôi ở nhà lòng cũng bồn chồn không yên. Thế là ngay trong ngày mùng 1 Tết Nguyên đán 2024 tôi đến ngay xã Khánh Phú (Khánh Vĩnh). Thời điểm đó, ca mắc sốt rét ở Khánh Phú đang lan nhanh. Để khống chế bệnh "thần tốc" nhất, tôi cùng các đồng nghiệp và chính quyền địa phương ăn Tết bằng bữa cơm đạm bạc rồi lao vào công việc. Người thì lấy mẫu, người phun hóa chất, người truyền thông các biện pháp để phòng bệnh. Sau đó, chúng tôi còn tăng cường "đổ quân" lên Khánh Phú. Loáng cái, ngày Tết trôi qua, đó cũng là lúc nhiều người dân nâng cao kiến thức phòng bệnh sốt rét, biết dùng màn khi ngủ, nhất là ngủ ở chòi canh rẫy. Đồng thời, nhiều người bớt chủ quan, khi đi rừng về là báo với nhân viên y tế để lấy mẫu xét nghiệm sốt rét. Tất cả điều này như món quà Tết quý giá với y, bác sĩ chúng tôi", BS. Tôn Thất Toàn chia sẻ.

Yêu thương thầy thuốc như người nhà

Từ những ngày giúp dân xử lý dịch bệnh, BS. Tôn Thất Toàn và nhiều thành viên Đội cơ động phòng chống dịch bệnh ngày Tết, ngày lễ đúc rút, cứ mang tất cả lòng yêu thương và dốc hết sức giúp dân thì người dân sẽ quý trọng người thầy thuốc.

Trước thềm Xuân, ngồi bên khung cửa gỗ vừa sơn mới, anh Cao Thành và một số người dân ở Khánh Thượng (Khánh Vĩnh) tâm tình, cái bụng của các bác sĩ cơ động giúp xóm làng "đuổi" bệnh tốt lắm, như ngọn suối trong nơi đầu nguồn. Có thầy thuốc về làng, người dân không hoang mang, lo lắng mà rất an tâm làm theo hướng dẫn. Có ngày Tết, thầy thuốc cũng khoác ba lô đến ăn ở cùng những người dân, bảo vệ sức khỏe cho xóm làng. Các bác sĩ còn giúp từng nhà xóa bỏ các thói quen lạc hậu, ăn uống hợp lý, đón Xuân vui tươi nên ai cũng yêu thương thầy thuốc như người nhà.

Ngước nhìn về phía những cánh rừng, anh Cao Văn Dũng xã Khánh Thượng (Khánh Vĩnh) cũng trải lòng, nhờ các bác sĩ băng đèo, vượt núi đến nhà lấy mẫu xét nghiệm, cho thuốc mà mình thoát khỏi căn bệnh sốt rét. Đồng thời, còn được bác sĩ hướng dẫn cách đi rẫy, ngủ rẫy an toàn nên trong lòng cảm thấy khâm phục bác sĩ vô cùng.

Ở trạng thái sẵn sàng lên đường đến những nơi có dịch bệnh dịp Tết Ất Tỵ 2025 khi được yêu cầu, cử nhân xét nghiệm Trần Văn Thân chia sẻ, tham gia lực lượng cơ động phòng chống dịch bệnh ngày Tết, chúng tôi luôn đặt nhiệm vụ lên hàng đầu. Ai cũng xem việc góp một phần công sức nhỏ của mình để xử lý dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe người dân là niềm vui lớn nhất. Khi đi, dù gấp gáp, chúng tôi vẫn chuẩn bị đầy đủ que lấy mẫu, que ngoáy họng (bệnh cúm), bơm kim tiêm, dụng cụ bảo quản mẫu, cồn, dung dịch sát khuẩn và một số dụng cụ liên quan...

Cũng theo BS. Tôn Thất Toàn, 8 tháng đầu năm 2024, bệnh sốt rét ở Khánh Vĩnh (Khánh Hòa) luôn "nóng" với số ca mắc mới cao nên các y bác sĩ ở địa phương làm việc tối đa công suất với hy vọng khống chế tốt căn bệnh này. Dù đêm tối hay mưa gió khi phát hiện có ca bệnh, chùm ca bệnh ở đâu là đến ngay để tiến hành các bước xử lý và hỗ trợ chăm sóc bệnh nhân. Với tất cả sự nỗ lực của lực lượng y tế và chính quyền địa phương, trong 4 tháng cuối năm 2024, người mắc sốt rét mới ở Khánh Vĩnh giảm mạnh.

Như đôi vai giảm bớt chút nặng nề, BS. Tôn Thất Toàn bộc bạch: "Cứ thấy căn bệnh nào giảm ca mắc, ổ dịch được khoanh vùng, khống chế là trong lòng thầy thuốc bớt bao trăn trở. Có những ổ dịch như sốt xuất huyết, chúng tôi đặt mục tiêu phải xử lý trong 48 tiếng nên rất căng nhưng khi làm được rồi thì cảm thấy bớt đi bao lo âu".

Tuy các tháng cuối năm 2024 và cận Tết Ất Tỵ 2025, sốt rét ở vùng cao Khánh Vĩnh "hạ nhiệt", các bệnh khác như sốt xuất huyết, tay chân miệng... được kiểm soát hiệu quả, nhưng theo BS. Tôn Thất Toàn, tất cả người dân và nhân viên y tế đều không được chủ quan. Đặc biệt, ông vẫn liên tục khuyến cáo đến những người dân nơi có bệnh sốt rét, đây là bệnh do ký sinh trùng Plasmodium gây ra với các triệu chứng đau đầu, sốt, lạnh run, bệnh lây truyền từ người này sang người khác khi những người này bị muỗi Anophen đốt. Khi điều trị đúng cách, người bị sốt rét có thể hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, bệnh sốt rét nặng có thể tiến triển nhanh, gây biến chứng nguy hiểm. Thế nên khi người dân có các triệu chứng bất thường về sức khỏe cần đến cơ sở y tế ngay để được khám, tư vấn, điều trị, nhất là những người hay đi rừng, ngủ lại ở rẫy, đừng để thành sốt rét ác tính.