Bệnh lây truyền qua đường tình dục ( STIs) sẽ lây nhiễm từ người này sang người khác thông qua các hoạt động tình dục. Rất nhiều căn bệnh STIs có thể được chữa trị bằng các loại kháng sinh nhưng cũng có một số bệnh không thể chữa dứt điểm mà chỉ có thể ngăn ngừa bệnh phát triển nặng hơn.
Những bệnh nào lây truyền qua đường tình dục?
HIV: Khi quan hệ tình dục trong tinh dịch, chất nhờn ở âm đạo sẽ xâm nhập qua niêm mạc và các vết xây xát li ti ở đường sinh dục nữ, bộ phận sinh dục nam... do động tác giao hợp gây ra. Con đường lây nhiễm HIV có chiều hướng sẽ di chuyển từ đường máu qua đường quan hệ tình dục. Nhiều người trẻ nhiễm HIV là do cứ tin tưởng người mình quan hệ nên không mang bao cao su.
Trong lúc giao hợp sẽ tạo ra rất nhiều vết xước nhỏ mà mắt thường không thể nhìn thấy được. HIV có rất nhiều trong tinh dịch và dịch âm đạo sẽ thông qua các vết xước này để xâm nhập vào cơ thể.
Rận mu: rận mu là ký sinh trùng sống ở lỗ chân lông vùng sinh dục, gây ngứa ngáy rất khó chịu và lây qua quan hệ tình dục. Nếu bạn bị rận mu, bạn có thể cạo lông vùng sinh dục để loại bỏ rận. Bạn sẽ ngứa ngáy khó chịu khi lông mọc trở lại. Một cách điều trị đơn giản hơn là bôi thuốc DEP, cũng rất hiệu quả.
Bệnh hạ cam: bệnh này do trực khuẩn Ducrey gây ra. Triệu chứng là những vết loét đau, có mủ ở bên ngoài hoặc bên trong cơ quan sinh dục hoặc ở hậu môn, thường kèm theo nổi hạch ở bẹn. Nếu chỉ bị loét bên trong thì bạn không nhìn thấy vết loét, nhưng có thể tiểu buốt, đau khi đi ngoài và khi giao hợp, tiết dịch bất thường, chảy máu ở hậu môn. Bệnh có kháng sinh đặc hiệu.
Virus papilloma: một số chủng Papilloma gây mụn cơm ở tay, chân, một số chủng khác lây qua đường tình dục. Nhiều người nhiễm mà không có biểu hiện gì, nhưng cũng có nhiều người (cả nam và nữ) phát bệnh sùi mào gà.
Khoảng 1-6 tháng sau khi nhiễm virus, ở cơ quan sinh dục xuất hiện các nốt sùi, nếu lớn thì trông như mào gà. Phụ nữ mang thai nếu có sùi trong âm đạo thì việc sinh nở có thể rất khó khăn vì các nốt sùi cản đường ra của bé, đồng thời bé có thể nhiễm virus của bạn.
Giang mai: do xoắn khuẩn gây nên, có thể lây lan từ cơ quan sinh dục đến khắp cơ thể. Một trong các dấu hiệu sớm nhất của bệnh này là đau ở cơ quan sinh dục hay miệng, các triệu chứng sau đó thường là sốt, đau họng, nhức đầu hoặc đau khớp. Bệnh tiến triển qua nhiều thời kỳ, tồn tại trong nhiều năm, để lại nhiều di chứng, đặc biệt ảnh hưởng đến thế hệ sau.
Trùng roi: trùng roi là một trong những tác nhân chính gây bệnh lây qua đường tình dục. Bệnh có biểu hiện ngứa ngáy và rất khó chịu. Ngoài lây qua quan hệ tình dục, trùng roi còn lây qua việc dùng chung khăn tắm, quần áo lót, bồn cầu, bồn tắm.
Bệnh trùng roi sinh dục có thể lây từ người lớn sang trẻ em do tay nhiễm trùng roi hoặc do giặt đồ chung chậu. Bệnh cũng lây từ mẹ sang con trong lúc sinh con. Trùng roi là tác nhân gây tổn thương ở âm hộ, niệu đạo và các phần phụ của đường sinh dục người bệnh. Từ khi nhiễm bệnh tới lúc có những triệu chứng từ 1 đến 4 tuần.
HSV (Mụn giộp sinh dục): bệnh do virus, gây đau đớn hoặc bỏng rộp ở cơ quan sinh dục, mông, đùi hay miệng. Thường có hai dạng: HSV-1, gây đau, thường bắt đầu từ miệng nhưng có thể lây lan đến cơ quan si nh dục; HSV-2, thường gây nhiễm trùng cơ quan sinh dục.
Mụn cơ quan sinh dục (HPV): những mụn cóc nổi ở bất kỳ nơi nào trên cơ thể. Có nhiều dạng HPV, tất cả đều có thể gây sưng, ngứa ở cơ quan sinh dục hay hậu môn. Theo các chuyên gia, một số dạng HPV làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung ở phụ nữ.
Bệnh Chlamydia: đây là căn bệnh lây qua đường tình dục phổ biến nhất do vi khuẩn gây ra. Bệnh thường gây tiết dịch bất thường ở cơ quan sinh dục và gây đau rát khi đi tiểu. Trong một số trường hợp, bệnh không có bất kỳ triệu chứng nào. Ở phụ nữ, bệnh này nếu không được điều trị sẽ phát triển thành chứng viêm vùng chậu (PID), có thể dẫn đến vô sinh.
Bệnh lậu: bệnh do vi khuẩn, gây tiết dịch hơi vàng hoặc xanh ở cơ quan sinh dục, gây cảm giác đau rát khi đi tiểu, sốt và xuất huyết âm đạo bất thường và đau vùng chậu ở phụ nữ. Căn bệnh này có thể lây lan khắp cơ thể, gây sốt, thương tổn ở da, viêm khớp.
Viêm gan siêu vi B: bệnh do virus, ảnh hưởng trước tiên đến gan. Triệu chứng bệnh gồm mệt mỏi, nôn mửa, không có cảm giác thèm ăn, tổn thương vùng bụng, vàng da.
Ghẻ: ghẻ là ký sinh trùng ăn vào da, gây ngứa ngáy. Ghẻ lây qua bất cứ hình thức tiếp xúc da nào, có thể sinh sống ở bất cứ nơi nào trên da. Nếu bị nhiễm ghẻ ở khu vực sinh dục, bạn có thể truyền bệnh cho bạn tình. Để điều trị, bạn hãy bôi thuốc DEP, chú ý vệ sinh quần áo, chăn chiếu, đồng thời điều trị cho những người khác trong gia đình.
Phòng ngừa bệnh ra sao?
Phòng ngừa là biện pháp chính trong việc phòng các bệnh lây qua đường tình dục không chữa được, chẳng hạn như HIV và Herpes sinh dục. Cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa lây truyền bệnh qua đường tình dục là tránh tiếp xúc trực tiếp với các bộ phận cơ thể hoặc chất dịch có thể mang mầm bệnh. Việc sử dụng bao cao su thích hợp có thể làm giảm tiếp xúc và nguy cơ lây bệnh. Mặc dù bao cao su là hiệu quả trong việc hạn chế tiếp xúc, nhưng một số bệnh vẫn có thể lây được ngay cả khi dùng bao cao su.
Lý tưởng nhất là cả hai đối tác sẽ nhận được xét nghiệm trước khi bắt đầu quan hệ tình dục. Nhiều bệnh không phát hiện được ngay lập tức sau khi tiếp xúc với mầm bệnh, mà chỉ có thể phát hiện bằng xét nghiệm sau một thời gian phơi nhiễm nhất định.
TS. Nguyễn Hùng
