Cô đỡ thôn bản từ lâu đã được ví như cánh tay nối dài của ngành Y tế trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sinh sản cho phụ nữ vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Nhiều năm qua, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều quyết sách quan trọng để duy trì, củng cố và phát triển đội ngũ cô đỡ thôn bản. Tuy nhiên việc thực thi các chính sách còn có sự khác nhau giữa các địa phương, dẫn tới việc duy trì hoạt động của đội ngũ cô đỡ gặp nhiều khó khăn.
Cô đỡ thôn bản vượt khó bám trụ với nghề
Chị Lò Thị Đường (huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên) cho biết: Trong suốt 7 năm làm cô đỡ tại các thôn bản, chị không nhớ nổi đã đỡ đẻ cho bao nhiêu ca, nhưng khi nào các sản phụ cần là lúc ấy chị Đường có mặt. Kể cả 1 - 2 giờ đêm, họ gọi là chị chạy đến.
Do địa hình vùng cao hiểm trở, không có điện, chợ lại xa, khiến hành trình thăm khám các thai phụ của chị vô cùng gian nan. Bên cạnh việc giám sát sức khỏe sinh sản cho 97 hộ dân, chị Lò Thị Đường phải kiêm nhiệm cả công tác phụ nữ và dân số. Công việc hằng ngày của chị là thăm khám các bà mẹ mang thai, chăm sóc sức khỏe của mẹ và bé sau khi sinh.
Vất vả, bận rộn nhưng một tháng, chị chỉ được hỗ trợ 447.000 đồng. Số tiền này, chị phải dùng cho việc nạp điện thoại phục vụ cho việc gọi điện hỏi thăm sản phụ và mua xăng để di chuyển. Với kinh phí hiện tại, không đủ để chị trang trải cuộc sống. Tuy nhiên, vì tình yêu nghề, vì người dân, chị vẫn quyết bám trụ nghề.
Vinh danh các cô đỡ thôn bản có nhiều cống hiến cho Ngành Y tế.
Cô Đàm Bích Vân - Cô đỡ thôn 6, xã Quảng Hòa, huyện Đắk Glong cho biết: Trong những năm qua tuy công việc gia đình luôn bận rộn nhưng bản thân cô vẫn cống hiến hết mình với nhiệm vụ được giao. Bởi vì cô nhận được rất nhiều sự yêu thương của bà con lối xóm. Chính niềm vui đó là động lực cho bao năm qua cô tiếp tục với vai trò "Cô đỡ thôn bản".
Bà H’rức - Cô đỡ bon Ting Wel Đăng, xã Đắk Ha, huyện Đắk Glong chia sẻ: Mong các lãnh đạo cũng như các tổ chức quan tâm tạo điều kiện nhiều hơn nữa đến đời sống của các cô đỡ. Chế độ phụ cấp hỗ trợ cho các cô đỡ hiện giờ tuy mới được tăng lên nhưng vẫn còn rất thấp, chính vì vậy đây cũng là áp lực khiến nhiều cô đỡ phải từ bỏ công việc này.
Cô đỡ thôn bản ngày càng thể hiện rõ vai trò của mình
Theo ông Đinh Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, mạng lưới y tế thôn bản ở Việt Nam có từ rất sớm và đóng vai trò quan trọng trong công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt trong việc giảm tử vong mẹ và tử vong trẻ em.
Để trở thành cô đỡ thôn, bản, đội ngũ này phải trải qua quá trình học tập ít nhất là 6 tháng theo chương trình và nội dung đào tạo của Bộ Y tế. Đến nay, cả nước có hơn 1.500 cơ đỡ thôn, bản đang hoạt động tại các địa phương nhưng chưa cô đỡ thôn, bản nào để xảy ra tai biến cho bà mẹ và trẻ sơ sinh. Điều đó, chứng tỏ nhân viên y tế thôn, bản, ngày càng thể hiện rõ vai trò của mình.
Trước đây đội ngũ y tế thôn, bản chỉ sơ cứu ban đầu, nhưng hiện nay đội ngũ này còn có chức năng phát hiện nguy cơ, chăm sóc dinh dưỡng, tư vấn sức khỏe bà mẹ trẻ em. Đặc biệt đội các nhân viên y tế thôn, bản đã thể hiện rất tốt vai trò của mình trong đại dịch Covid-19 vừa qua.
Việc thực thi các chính sách cho cô đỡ thôn bản giữa các địa phương có sự khác nhau, khiến việc duy trì hoạt động của đội ngũ này gặp nhiều khó khăn. Nhiều địa phương không bố trí kinh phí hỗ trợ cho cô đỡ thôn bản hoạt động.
Cần có sự hỗ trợ thiết thực cho đội ngũ cô đỡ thôn bản
Phát biểu tại buổi Hội nghị vận động chính sách hỗ trợ đội ngũ cô đỡ thôn bản, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã đề nghị các ban, ngành, đoàn thể và cộng đồng cùng chung sức với Bộ Y tế trong việc duy trì, phát triển mạng lưới cô đỡ thôn, bản. Theo đó, đề nghị các bộ, ban, ngành tiếp tục quan tâm, hỗ trợ thiết thực cho đội ngũ cô đỡ thôn, bản.
Đặc biệt, cần thực thi một cách hiệu quả, sáng tạo và phù hợp các chính sách với từng địa phương cụ thể. Các cấp ủy, chính quyền, hệ thống chính trị cần xác định vai trò, vị trí của cô đỡ thôn, bản; quan tâm chỉ đạo, tổ chức triển khai có hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia, nhất là thực hiện đúng và đủ các chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với cô đỡ thôn, bản; tích cực tuyên truyền, vận động các chức sắc, già làng, trưởng bản, người có uy tín trong bản, làng, cộng đồng... nhằm huy động nguồn lực, tạo điều kiện vật chất và tinh thần động viên, phát huy vai trò của cô đỡ thôn, bản.
Đánh giá cao vai trò của cô đỡ thôn, bản trong việc tuyên truyền, vận động, tư vấn, giúp đỡ phụ nữ dân tộc thiểu số trong quá trình mang thai, sinh nở, chăm sóc trẻ em; giúp các thai phụ tiếp cận các dịch vụ y tế, hạn chế tai biến không đáng có, giảm đáng kể tỷ lệ tử vong mẹ, trẻ em, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Thông đề nghị Bộ Y tế phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Dân tộc và các bộ, ngành, địa phương kiểm tra, rà soát, nghiên cứu, xây dựng, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các chính sách đối với đội ngũ cô đỡ thôn, bản.
Ủy ban Dân tộc cũng đề nghị cấp ủy Đảng, chính quyền, hệ thống chính trị cơ sở các cấp vùng dân tộc thiểu số và miền núi xác định rõ vai trò, vị trí của cô đỡ thôn, bản, thực hiện đúng, đầy đủ các chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với cô đỡ thôn, bản.
