Thiếu nhà vệ sinh hoặc nhà vệ sinh không hợp vệ sinh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tác động không nhỏ đối với sức khỏe của cộng đồng và gia đình. Đây là nguyên nhân chính gây ra các dịch bệnh đường tiêu hóa như tả, lỵ, thương hàn và nhiễm các loại giun, sán đường ruột... Do đó, việc xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh đúng quy cách có ý nghĩa quan trọng đối với sức khỏe, góp phần thực hiện tốt tiêu chí môi trường trong chương trình xây dựng nông thôn mới.
Vẫn còn sự chênh lệch lớn giữa các vùng miền
Theo báo cáo tổng hợp từ 63 tỉnh, thành phố năm 2017, tỷ lệ nhà tiêu hợp vệ sinh tại nông thôn đã tăng lên gần 12,8% trong vòng 10 năm, góp phần giảm tỷ lệ mắc các bệnh liên quan tới nước sạch, vệ sinh môi trường, ngăn chặn các bệnh dịch lây truyền qua đường tiêu hóa. Đây là kết quả đáng khích lệ.
Tuy nhiên báo cáo cũng cho thấy vẫn còn có sự chênh lệch lớn về tỷ lệ nhà tiêu hợp vệ sinh giữa các vùng miền, nhiều tỉnh còn có tỷ lệ nhà tiêu hợp vệ sinh hộ gia đình đạt thấp dưới 50%, tỷ lệ phóng uế bừa bãi ước tính vẫn ở mức gần 2% trên toàn quốc. Vẫn còn nhiều trường học, bệnh viện, cơ quan, điểm tham quan du lịch, bến tàu, bến xe, nơi công cộng còn thiếu nhà vệ sinh hoặc nhà vệ sinh không đạt chuẩn.
Theo báo cáo mới nhất năm 2018 của tổ chức Cứu trợ Nước quốc tế, mỗi năm có 289 ngàn trẻ em dưới 5 tuổi tử vong vì mắc bệnh tiêu chảy do không được sử dụng nước sạch và vệ sinh kém; Tiêu chảy và các bệnh nhiễm trùng đường tiêu hóa làm mất đi sự sống của gần 140 ngàn trẻ em từ 5 đến 14 tuổi hàng năm; tiêu chảy cũng là một trong những nguyên nhân gây suy dinh dưỡng ở trẻ em.
Một nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới đã chứng minh trẻ em sống trong cộng đồng mà tất cả mọi người đều sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh có chiều cao trung bình cao hơn 3,7cm so với trẻ em sống ở cộng đồng có nhiều người còn phóng uế bừa bãi và sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh. Tại Việt Nam, các bệnh truyền nhiễm gây dịch có tỷ lệ mắc trên 100.000 dân cao nhất là cúm, tiêu chảy, sốt xuất huyết, tay chân miệng, lỵ. Như vậy, có khoảng gần một nửa các bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ mắc cao nhất là những bệnh liên quan tới nước sạch và vệ sinh môi trường. Ngân hàng thế giới ước tính Việt Nam mất đi khoảng 16 nghìn tỷ đồng mỗi năm do vệ sinh kém.
Nhà tiêu hợp vệ sinh sẽ giúp trẻ được sống trong môi trường trong sạch và phát triển khỏe mạnh.
Kể từ năm 2013, ngày 19/11 hàng năm đã được Liên Hợp Quốc lấy làm Ngày nhà vệ sinh thế giới nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc sử dụng, bảo quản nhà vệ sinh sạch sẽ, an toàn, góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao sức khỏe nhân dân.
Chúng ta phải lắng nghe và hành động
Việt Nam là một trong các quốc gia sớm hưởng ứng sự kiện này. Hàng năm Bộ Y tế phối hợp với Bộ Giáo dục và đào tạo, Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt nam và UBND các tỉnh, thành phố với sự hỗ trợ của Quỹ Unilever Việt Nam đã tổ chức nhiều sự kiện hưởng ứng Ngày nhà vệ sinh thế giới với các chủ đề đa dạng, hướng tới nhiều đối tượng khác nhau và ở nhiều địa điểm trên toàn quốc. Cho đến nay nhiều địa phương, tổ chức chính trị xã hội, doanh nghiệp, hiệp hội cũng đã tích cực, chủ động tổ chức các sự kiện hưởng ứng. Sự kiện nhà vệ sinh cũng đã được coi là hoạt động truyền thông nòng cốt, được tổ chức ở cả cấp thôn bản, xã phường trong nhiều chương trình, dự án về nước sạch và vệ sinh môi trường. Hơn nữa thông qua các sự kiện hưởng ứng Ngày nhà vệ sinh thế giới, các chương trình cải thiện điều kiện vệ sinh đã được khởi động triển khai giúp hàng triệu người dân có nhà tiêu hợp vệ sinh.
Tại buổi mít tinh hưởng ứng Ngày Nhà tiêu thế giới năm 2017, PGS. TS. Nguyễn Thị Liên Hương kêu gọi tất cả các cấp ủy Đảng, chính quyền, ban ngành, tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức quốc tế cùng toàn thể người dân và các thầy, cô giáo chung tay xây dựng, sử dụng và bảo quản nhà tiêu hợp vệ sinh, giáo dục trẻ em hình thành thói quen tốt về vệ sinh, cùng tham gia bảo vệ môi trường. Hy vọng với sự vào cuộc của tất cả chúng ta, mục tiêu 100% người dân Việt Nam có nhà vệ sinh an toàn sẽ sớm đạt được.
