Vô sinh là nguồn gốc gây ra nỗi buồn đau cho rất nhiều cặp vợ chồng trên toàn cầu. Trong quá khứ, vô sinh đã bị lãng quên tại các quốc gia đang phát triển, một phần bởi vì sự chú trọng vào kiểm soát sự gia tăng dân số quá nhanh. Nhưng các chuyên gia cho rằng sức khỏe sinh sản thật sự có thể được kiểm soát ở cả 2 mặt: kế hoạch hóa gia đình cho những ai muốn tránh thụ thai và điều trị sinh sản cho ai đó khao khát có con nhưng không thể thụ thai theo con đường tự nhiên.
Bệnh nhân Nosiphiwo đến từ Nam Phi, suốt nhiều năm qua bà hết sức cố gắng để có con, cô còn bị anh em bên nhà chồng “tẩy chay” vì không có con, bản thân người đàn bà tội nghiệp cũng bị đẩy ra khỏi cộng đồng. Nosiphiwo cho biết từng có lúc nghĩ đến việc rời bỏ thế gian, bởi chẳng tìm thấy bất kỳ lựa chọn nào.
Những phòng thí nghiệm tinh vi
Hiện nay, phương pháp chữa trị vô sinh có mặt trên toàn cầu, nhưng chi phí cho nó thì quá lớn, do vậy phần lớn các đôi vợ chồng không đủ khả năng thanh toán. Nhiều cặp vợ chồng phải bán nhà cửa hay thậm chí lâm vào nợ nần. Một trong những trở ngại lớn nhất là chi phí mà bệnh nhân phải trả ở các phòng thí nghiệm tinh vi nơi diễn ra các “thủ tục thụ tinh trong ống nghiệm”. Bác sĩ sản khoa người Bỉ, TS.Willem Ombelet, người đã từng làm việc ở Nam Phi vào thập niên 1980 và đã từng quan sát nhiều trường hợp bệnh nhân như Nosiphiwo. TS.Ombelet đã tiến hành điều trị vô sinh bằng thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) cho những bệnh nhân có khả năng thanh toán.n Còn hầu hết các cặp vợ chồng nghèo khó khác thì câu trả lời là “không” cho niềm khát khao có một đứa con.
27-1: Thụ tinh IVF kiểu truyền thống khá tốn kém với nhiều bệnh nhân
Vận chuyển phôi DIY
Tuy nhiên, ông Ombelet cũng không ngừng cải tiến việc điều trị sinh sản trên bình diện toàn cầu, ông là người đồng sáng lập tổ chức phi lợi nhuận “Walking Egg” nhằm nâng cao nhận thức về sinh sản tại các quốc gia đang phát triển.
Cốt lõi của sứ mạng “Walking Egg” là một hệ thống đơn giản hóa cho trứng thụ tinh. Những điều kiện tốt nhất cho một tinh trùng làm thụ tinh cho một quả trứng diễn ra bên ngoài cơ thể là một chất kiềm nhẹ tại nhiệt độ 37 độ C. Thông thường quy trình này sẽ diễn ra tại một phòng thí nghiệm tinh vi được trang bị những cái quạt thông gió khổng lồ, những lò ấp trứng phức tạp và một nguồn cung cấp khí đắt tiền. Nhưng khi TS.Willem Ombelet gặp gỡ chuyên gia phôi học Jonathan Van Blerkom vào năm 2008 thì ý tưởng về một phòng thí nghiệm di động, giá rẻ đã chào đời. Ông Jonathan Van Blerkom đã làm hồi sinh một kỹ thuật mà ông từng sử dụng vào thập niên 1980 khi vận chuyển các phôi bò một chặng đường xa vượt qua tiểu bang Nebraska. Bằng cách trộn thuốc muối với Citric acid để tạo nên khí CO2 theo cách của riêng Van Blerkom, theo định kỳ ông đã cho nó vào hỗn hợp này để giữ cho các phôi bò luôn duy trì nồng độ CO2 và độ kiềm tối ưu.
IVF trong điều kiện đơn giản
Ở cơ thể con người, kỹ thuật đã được tinh chế để tạo ra một hệ thống khép kín và do đó sẽ làm giảm thiểu bất kỳ nguy cơ gây ô nhiễm. Số lượng chính xác của Citric acid và thuốc muối được hòa trộn trong một cái ống thí nghiệm. Các bong bóng CO2 được hình thành sẽ được cho “ăn” qua một cái ống thí nghiệm thứ hai có chứa một môi trường nuôi cấy trung tính cho phôi thai. Nhằm duy trì nhiệt độ hoàn hảo cho trứng thụ tinh và phát triển phôi, Van Blerkom đã cố gắng thử nghiệm các phương pháp kỹ nghệ thấp. Nhà phôi học cho biết: “Tôi đặt các ống thí nghiệm vào trong một cái bình thủy ở nhiệt độ thích hợp, nó cũng hoạt động. Tôi lại dặt chúng trong khối nhôm làm nóng, quá trình cũng diễn ra. Dường như các phôi không quan tâm việc chúng nằm ở đâu”. Khi bầu không khí đã ổn định, trứng và tinh trùng sẽ được tiêm vào ống thí nghiệm có chứa môi trường nuôi cấy.
Ngày hôm sau, đặt ống thí nghiệm này dưới kính hiển vi để xem liệu nó có chứa phôi thai hay không –nếu có, nghĩa là quá trình trứng thụ tinh đã hoàn tất. Nếu một phôi đã được tạo ra thành công, nó sẽ chuyển từ ống nghiệm sang tử cung của bệnh nhân nữ khoảng 6 ngày sau đó. Hệ thống đơn giản hóa này sẽ làm giảm toàn bộ một phòng thí nghiệm IVF thật sự chuyển sang một khối nhôm làm nóng có chứa một cặp ống nghiệm cho mỗi phôi, tất cả nằm bên trong một cái hộp có kích thước bằng hộp giầy. Vì sự an toàn cho các hệ thống thử nghiệm trên người mà cho đến nay, nó đang được thử nghiệm trong một phòng thí nghiệm vô trùng. Nhóm nghiên cứu đang phát triển một đơn vị độc lập dành để trang bị tại các bệnh viện hay trung tâm y tế không có điều kiện lắp đặt các phòng thí nghiệm tối tân. Việc này chỉ cần cung cấp nước nóng, khí vô trùng và không gian để kiểm tra các phôi dưới kính hiển vi. Các nhà nghiên cứu tin rằng, bởi vì hệ thống tự nhiên khép kín của họ sẽ thuyết phục các quan chức y tế về chất lượng của hệ thống.
Carbon dioxide dùng để tạo ra điều kiện cho phôi thai, bằng cách dùng thuốc muối và citric acid
Chất lượng phôi thai
Các cuộc thử nghiệm đã bắt đầu diễn ra ở Genk (Bỉ) vào năm 2012 và xa hơn là 17 trẻ em khỏe mạnh đã chào đời bằng cách sử dụng hệ thống. TS.Willem Ombelet tỏ ra khá vui mừng với các kết quả sơ bộ đã đạt được, ông chỉ ra rằng các tỷ lệ thụ thai và thụ tinh cùng có kết quả tương tự như các phương pháp IVF tốn kém. TS Willem Ombelet chắc nịch: “Chúng tôi đã chứng minh rằng với chất lượng phôi thai từ hệ thống của chúng tôi đã có chất lượng tốt tương đương với thủ tục IVF”. Ông Geoffrey Trew, một nhà tư vấn sức khỏe sinh sản và phẫu thuật tại Bệnh viện Hammersmith ở London – người không tham gia vào dự án nghiên cứu – nhất trí cho rằng đây là một kỹ thuật thú vị, ông cho hay: “Nó đã được chứng minh tại một đất nước phát triển. Bây giờ chúng ta sẽ xem xét xem nó có thể sinh sản ra sao tại thế giới đang phát triển, nơi hay thay đổi các điều kiện”.
Tiền ít nhưng hiệu quả cao
Các thử nghiệm sinh sản mới sẽ được triển khai ở Nam Phi và Anh vào cuối năm 2014, và nhóm nghiên cứu hy vọng rằng vào đầu năm tới 2015, hệ thống có thể được thẩm tra trong các bối cảnh nguồn lực thấp. Bằng cách sử dụng hệ thống IVF thông thường sẽ có giá dưới 200 Euro (tương đương 159 bảng Anh), không bao gồm nhân viên và chi phí thuốc và giá cả thay đổi ở mỗi quốc gia. Nhưng TS Willem Ombelet nói rằng họ có thể giảm giá IVF ở mỗi quốc gia xuống 70-80%, ông khẳng định: “Với các chương trình thuốc liều rất thấp, chúng tôi hy vọng có thể thực hiện IVF giải pháp mới ở các quốc gia đang phát triển với mức giá dưới 500 Euro (hay 399 bảng Anh)”. GS Thinus Kruger và TS Matseseng là những chuyên gia sinh sản tại Bệnh viện Tygerberg ở Cape Town (Nam Phi). Hai ông đã có một chương trình sinh sản đặc biệt bằng cách cắt giảm chi phí hay giảm chi trên thuốc và nhân sự - bệnh nhân Nosiphiwo là một trong nhiều phụ nữ đã được trợ giúp theo chương trình này.
GS Thinus Kruger cho biết: “Về mặt lý thuyết, nó thực sự rất tuyệt vời. Nhưng chúng tôi sẽ xem xét kỹ cách các bệnh nhân và nhà khoa học phản ứng ra sao với hệ thống này. Nó là một phòng thí nghiệm tí hon, vì thế bạn cần phải có đủ kiến thức để xử lý những cái phôi nhỏ xíu”. GS Van Blerkom tin rằng những nỗ lực giảm chi phí điều trị sinh sản sẽ làm hài lòng nhà tiên phong IVF là Robert Edwards, ông đã thành công trong việc “nặn” ra đứa trẻ sinh ra từ ống nghiệm đầu tiên là Louise Brown. GS Van Blerkom lạc quan khẳng định: “Con người có thể hưởng nhiều lợi ích thông qua IVF. Nhưng Robert Edwards mới là người hạnh phúc nhất rằng IVF nên được phổ quát bởi những khổ đau mà vô sinh đã gây ra”.
TS Willem Ombelet đã hợp tác với nghệ sĩ Koen Vanmechelen nhằm nâng cao nhận thức ở các quốc gia đang phát triển
NGUYỄN THANH HẢI (BBC NEWS – 2014)
