Theo lời kể của người nhà bệnh nhi, trước thời điểm nhập viện khoảng 1 tuần, bé L.D.S (3 tháng tuổi, Vĩnh Phúc) bị đi ngoài, phân lỏng nhiều lần trong ngày (khoảng 5-6 lần), có nhầy, không có máu, nhưng số lượng đi rất ít.
Tuy nhiên, bé vẫn ăn uống, ngủ bình thường. Gia đình thấy con bị như vậy nên quá sốt ruột bèn nghe theo lời mách bảo của người làng, gia đình đã đi hái nhiều loại lá về đun nước cho con uống.
Sau 2 ngày uống một loại lá không đỡ, gia đình chuyển sang loại lá khác được “sao vàng, hạ thổ” đun nước uống rồi uống thêm một loại thuốc bột của thầy lang, tình trạng vẫn không khá hơn. Đến ngày thứ 6 thì bé được cho uống thuốc tây, gồm cả kháng sinh để chữa tiêu chảy. Lúc này, bệnh nhi cũng xuất hiện tình trạng ngủ li bì, bỏ bú nên gia đình mới vội đưa con đi viện.
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Nhi (BV Bạch Mai) cho biết, ở thời điểm nhập viện, ngoài dấu hiệu ngủ li bì, bỏ bú, bé không hề có tình trạng mất nước. Tuy đi ngoài nhiều lần nhưng số lượng thải ra rất ít. Đây cũng là một sai lầm phổ biến của các bà mẹ nuôi con nhỏ, khi thấy trẻ xì xoẹt là cuống quýt tìm đủ mọi cách để “cầm” tiêu trẻ cho trẻ, mà không biết với đa phần trẻ em, xì xoẹt 5 – 6 lần/ngày mà bé vẫn ăn, ngủ tốt, lên cân thì đó hoàn toàn là sinh lý bình thường, qua giai đoạn 6 tháng bú sữa mẹ sẽ dần ổn định.
Kết quả xét nghiệm của bệnh nhi cho thấy, men gan tăng, chức năng thận bị suy giảm, nhiều khả năng do dùng thuốc nam không rõ nguồn gốc. Khoa Nhi cũng đã gửi mẫu lá này sang khoa Đông y (BV Bạch Mai) nhưng cũng không thể định danh vì không có trong danh mục thuốc đông y!
“Bệnh nhi đã may mắn được phát hiện sớm tình trạng tăng men gan, suy giảm chức năng thận nên được can thiệp, điều trị kịp thời. Nếu không phát hiện, vẫn tiếp tục sử dụng thuốc lá, men gan ngày càng tăng, chức năng thận suy sẽ đe dọa sức khỏe của trẻ”- PGS.TS Dũng nói.
Các loại thuốc bệnh nhi được người nhà tự ý cho uống.
Trường hợp khác, bé N.D.A (Tam Đảo, Vĩnh Phúc) bị tiêu chảy nhiều bọt, đi 5-6 lần/ngày nên cũng được người lớn tự ý pha thuốc cam cho uống liền 3 ngày, xong tình trạng tiêu chảy của bé không thuyên giảm. Bé chỉ được phát hiện ngộ độc chì khi nhập viện điều trị vì viêm phổi.
Kết quả xét nghiệm cho thấy, dù đã dừng thuốc trước đó khoảng 20 ngày nhưng hàm lượng chì trong máu bé vẫn khá cao, đến 40mg/dL (trong khi ở trẻ em hàm lượng chì dưới ngưỡng 15mg/dL mới là an toàn). Theo PGS.TS Dũng, một lượng chì nhỏ trong máu cũng có thể gây tổn thương não ở trẻ và ở trẻ càng nhỏ, ảnh hưởng càng nặng nề.
PGS. TS Nguyễn Tiến Dũng khuyến cáo, ở mỗi trẻ có tần số đi ngoài khác nhau, có trẻ 1 lần/ngày, trẻ 3 – 4 lần/ngày, có trẻ 5 – 7 lần/ngày nhưng nếu trẻ không sốt, bú bình thường, ngủ bình thường, vẫn lên cân thì cha mẹ hoàn toàn yên tâm. Đặc biệt ở nhóm trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ đang bú mẹ, không ăn thêm thức ăn nào khác thì có cháu đi một ngày 5-7 lần, phân đôi khi có nước, hoa cà, hoa cải, bọt cũng hoàn toàn bình thường, không phải bị tiêu chảy.
Phụ huynh không cần can thiệp xét nghiệm cho trẻ, càng không cần cho trẻ uống men tiêu hóa mà chính đường tiêu hóa của trẻ sẽ tự điều chỉnh dần. Bởi lẽ việc uống men, kháng sinh, hay thuốc cam như dân gian hay dùng vẫn không thể giảm được số lần đi ngoài của trẻ.
Dương Hải
