Bệnh nhân là một cô gái 20 tuổi, đã trải qua 4 năm vật vã điều trị căn bệnh kỳ lạ: 2 chân, 1 tay trắng bóc, tay còn lại có màu bánh mật giống màu da.
Theo lời kể của bệnh nhân, cách đây 4 năm, khi nghe mách ngâm lá trầu không có thể trị căn bệnh tăng tiết mồ hôi chân, cô gái trẻ đã làm theo. Cô ngâm 2 chân vào chậu nước chứa lá trầu không, để tăng hiệu quả cô gái lấy tay phải vớt nước tưới thêm vào mu và cẳng chân, tay trái được rảnh rang lướt điện thoại.
Ngày hôm sau, tay phải và 2 chân của cô gái xuất hiện đỏ da, sau vài ngày bong vảy và tạo hình ảnh giống như bạch biến. 4 năm tiếp theo là quãng thời gian cô gái vật vã điều trị bằng thuốc uống, thuốc bôi nhưng hiệu quả chỉ là con số 0. Tuyệt vọng, cô gái tham gia vào câu lạc bộ các bệnh nhân bị bạch biến. Lúc này, bệnh nhân gặp được BS. Hoàng Văn Tâm là bác sĩ của BV Da liễu Trung ương.
Hình ảnh viêm da tiếp xúc giảm sắc tố do lá trầu không.
Theo chia sẻ của BS. Tâm, thoạt nhìn bệnh nhân rất giống ca bệnh bạch biến vì những tổn thương rất điển hình. Sau khi khám, BS. Tâm giật mình nhận thấy, nếu là bạch biến thì phải cả 2 tay đều phải bị, nhưng cô gái chỉ bị một tay. Sau khi khai thác lại tiền sử của bệnh nhân thì mới biết được chính xác nguyên nhân: bệnh nhân bị viêm da tiếp xúc giảm sắc tố do lá trầu không.
"Trước đây, các ca tăng giảm sắc tố kiểu rắc hoa giấy, đốm trắng, đốm đen khi sử dụng cao lá trầu không, đắp lá trầu không để điều trị rám má gặp nhiều vùng mặt. Với ca bệnh này, cô gái có 2 tay, 2 chân lại chỉ bị trắng bóc hai chân và 1 bàn tay. Tay còn lại do cô cầm điện thoại lướt web khi ngâm chân nên may mắn không bị đổi màu.
Đây là ca lâm sàng hiếm được báo cáo trên y văn vì lá trầu không chủ yếu được ghi nhận gây chứng tăng giảm sắc tố loang lổ ở mặt"- BS. Tâm cho hay.
Cẩn trọng khi dùng lá trầu không
BS. Tâm cho biết, trong lá trầu chứa phenolic compounds có cơ chế ức chế sản xuất melanin và lột da nên có tác dụng làm trắng da nhanh. Nhóm này bao gồm benzen, phenol, catechol, hydroquinone.
Chính điều này khiến nhiều người thích thú sử dụng lá trầu không để làm trắng da nhưng nếu dùng lâu dài thuốc sẽ làm mất hoàn toàn màu da tạo thành hình ảnh giảm sắc tố hình chấm trên nền tăng sắc tố. Trước đó, tại BV Da liễu Trung ương, các bác sĩ đã gặp khá nhiều bệnh nhân đến vì tổn thương da đốm đen, đốm trắng xen kẽ nhau sau khi tự sử dụng lá trầu không hoặc sản phẩm từ lá trầu không bán trên mạng. Có những thời điểm BS. Tâm cùng lúc điều trị cho 4 trường hợp bệnh nhân là phụ nữ trung niên bị căn bệnh này do dùng sản phẩm từ lá trầu không để chữa nám da, làm trắng da.
BS. Tâm thăm khám cho một bệnh nhân dùng lá trầu không làm trắng da khiến mặt loang lổ.
Quá trình làm trắng da của lá trầu không chia làm 3 giai đoạn. Giai đoạn đầu là giai đoạn tẩy da, trong 3 ngày đầu bệnh nhân có cảm giác kích ứng nhẹ như đỏ da, châm chích sau đó cảm giác này mất đi. Trong nghiên cứu ở Đài Loan trên 15 bệnh nhân, 8/15 bệnh nhân nhận thấy rằng, trắng da xuất hiện trong vòng một tuần sau đắp, trong đó có 3 bệnh nhân hiệu quả thấy được sau 3 ngày. Tác dụng trắng da này nhanh hơn bất kì loại thuốc làm trắng hiện tại trên thị trường.
Giai đoạn thứ 2, tăng sắc tố sau viêm, sau giai đoạn trắng da bệnh nhân sẽ xuất hiện tăng sắc tố.
Giai đoạn 3, giảm sắc tố hình chấm trên nền tăng sắc tố (confetti-like depigmentation).
BS. Tâm cảnh báo, việc sử dụng lá trầu không trong dân gian là khá nhiều, tuy nhiên tác dụng phụ của lá trầu không khi được hấp, chiết xuất để bôi hoặc ngâm có thể gây viêm da tiếp xúc nặng, tăng, giảm sắc tố. Trong nghiên cứu của Han-Nan Liu trên 15 con chuột sử dụng lá trầu không hấp cho thấy: viêm da tiếp xúc gặp ở 13/15 con, tăng sắc tố 12/15 con và làm cho lông chuột trở lên trắng 8/15 con.
Vì vậy, chuyên gia da liễu khuyến cáo trước khi sử dụng phương pháp dân gian trên cần thận trọng để giảm thiểu tối đa tác dụng phụ. Để có làn da đẹp, khỏe, chị em cần chú ý bôi kem chống nắng hàng ngày; chú ý dưỡng ẩm nhất là trong điều kiện thời tiết hanh khô như hiện nay; ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, uống đủ nước; mát xa da mặt...
