Cứ đến mùa đông - xuân là tôi hay bị cảm cúm, mỗi lần bị cúm thường kéo dài. Ngoài sự mệt mỏi, tôi còn ngại tiếp xúc với mọi người do sợ lây lan. Xin quý báo cho biết thuốc gì để chữa cúm?
Chu Quốc Linh
(Quảng Ninh)
Bệnh cúm có biểu hiện chủ yếu là sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, sổ mũi, đau họng và ho. Ho thường nặng và kéo dài. Ở trẻ em, người lớn tuổi hoặc người có các bệnh mạn tính khác thì diễn biến cúm thường nặng và nguy hiểm hơn. Về điều trị, hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, các thuốc hiện có mới chỉ dừng lại ở mức độ kháng virut và điều trị triệu chứng. Có một số thuốc được chỉ định sử dụng là amantadine hoặc rimantadine có tác dụng ở giai đoạn ức chế sự hòa nhập virut vào bên trong tế bào ký chủ. Amantadine có thể gây một số tác dụng phụ như bồn chồn lo lắng, chóng mặt, mất ngủ... Rimantadine ưu việt hơn amantadine do khả năng xâm nhập vào dịch đường hô hấp hiệu quả hơn, đồng thời lại ít tác dụng phụ, đặc biệt là tác dụng trên hệ thần kinh trung ương. Những tác dụng bất lợi của rimantadine có thể dễ chấp nhận hơn cho người già. Cả hai loại thuốc này thường được chỉ định để điều trị cúm A và có hiệu quả làm giảm khoảng 50% thời gian bị bệnh, giảm các triệu chứng bệnh một cách hiệu quả hơn khi dùng các thuốc hạ sốt, giảm đau thông thường. Tuy nhiên, thuốc không có tác dụng trên virut cúm B và không có tác dụng trên cúm có biến chứng và thực tế điều trị cũng đã xác nhận khả năng kháng thuốc của virut cúm. Ribavirin là thuốc có tác dụng ở giai đoạn 2, tức là ngăn cản virut cúm tổng hợp RNA của nó, từ đó ức chế sự sao chép của nó bên trong tế bào. Oseltamivir (tamiflu) có tác dụng ở giai đoạn cuối. Oseltamivir có tác dụng kìm hãm được cả virut cúm A và cúm B. Trên lâm sàng, oseltamivir rút ngắn thời gian bị bệnh và liều lượng kháng sinh phải dùng giảm đi rõ rệt. Tuy nhiên, vì thuốc chỉ hạn chế sự phát triển của virut nên không có tác dụng trên các thương tổn đã xảy ra và chỉ có tác dụng trong vòng 2 ngày đầu sau khi có triệu chứng đầu tiên mà không có tác dụng khi virut đã gây thương tổn. Nếu sử dụng muộn, không những không có tác dụng điều trị mà còn tạo điều kiện thuận lợi để virut kháng thuốc.
Ngoài các thuốc kể trên, một số chế phẩm sinh học như gamma globulin và interferon cũng có tác dụng kháng virut.
Một khó khăn cho việc tìm kiếm thuốc chữa cúm là trong khi chưa có thuốc đặc trị thì virut cúm lại luôn thay đổi để kháng thuốc. Sự biến đổi này đặc biệt phức tạp ở virut cúm A nhất là khi có những biến đổi gen, có sự trộn lẫn gen của nhiều chủng virut. Sự biến đổi khôn lường đó cho ra đời những virut có đặc tính mạnh về khả năng lây lan, gây tổn thương nặng nề hơn và khó điều trị hơn.
ThS. Nguyễn Thu Hiền