hoặc các cây ăn quả như hồng xiêm, hồng trứng, táo, nhót, đào, mơ, cam, chanh, quýt, bưởi… Nghĩa là nâng cao được giá trị về chữa bệnh bên cạnh giá trị về mặt kinh tế của các cây thuốc Nam.
Trong xu thế xã hội hóa về YHCT, thuốc Nam đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ và chăm sóc sức khỏe ban đầu cho các tầng lớp dân cư ở cộng đồng. Xin giới thiệu một số bệnh thường được chữa trị bằng các cây thuốc nam rất hiệu quả:
Cảm lạnh hoặc phòng cảm lạnh khi bị mưa, gió lạnh: gừng tươi 1 củ 16 - 20g rửa sạch, thái nhỏ, giã, vắt lấy nước cốt uống, bã chà xát vùng gáy, vùng thái dương, sống lưng, lòng bàn tay, chân. Cũng có thể sắc 12g gừng tươi, uống ấm trước bữa ăn hoặc sau khi bị lạnh.
Củ gừng, hành lá và tía tô - những cây gia vị quen thuộc trong vườn nhà, đồng thời là vị thuốc hữu hiệu trị cảm lạnh.
Cảm lạnh, người rét, đau đầu, bụng đầy trướng, buồn nôn: lá tía tô tươi 50g, hành tươi cả cây 15g. Cả hai thái nhỏ, cho vào bát cháo nóng, ăn. Tránh bị lạnh sau khi ăn.
Say nắng, YHCT gọi trúng thử: lá sen tươi 20g, cỏ nhọ nồi 16g, rau má 16g, giã nát vắt lấy nước cốt uống.
Tránh bị say nắng khi đi ngoài trời: lá hoặc hoa hương nhu tươi 12g đặt lên đỉnh đầu rồi đậy lên trên một chiếc lá sen to, lấy khăn hoặc mảnh vải buộc lại. Có thể thay hương nhu bằng ngải cứu tươi.
Đau bụng tiêu chảy do rối loạn tiêu hóa: lá hoắc hương (khô) 16g, vỏ quýt 12g. Sắc uống trong ngày. Uống tới khi hết triệu chứng. Kết hợp ăn trứng gà nướng lá mơ: lá mơ tam thể tươi 50g, trứng gà 1 quả, làm phồng ăn lúc đói.
Chấn thương do té ngã: lá bưởi bung tươi 200g thái nhỏ, giã nát, thêm rượu, xào nóng, bóp rồi băng vào chỗ bị đau. Ngày vài lần sẽ nhanh khỏi. Cũng làm tương tự với cành non và lá cây cơm cháy.
Trẻ sơ sinh bị ho, đờm: hoa hồng bạch 1 đóa hoặc hoa đu đủ đực vài đóa cắt nhỏ, cho vào chén nhỏ có sẵn ít mật ong hoặc đường phèn hấp trên mặt nồi cơm khi sôi cạn, gạn lấy dịch cho trẻ uống.
Trẻ sơ sinh, bụng đầy trướng, buồn nôn, ói mửa: củ hành khô nướng chín, cắt đầu củ, vắt lấy dịch, chấm vào đầu vú, cho bé bú. Làm nhiều lần trong ngày.
Trẻ sơ sinh bị ọc sữa (trớ): dùng tai quả hồng còn gọi là thị đế sao cho vàng, bẻ vụn, cho vào chén nhỏ đã có sẵn ít sữa mẹ, hấp lên mặt nồi cơm, khi sôi cạn, gạn lấy dịch cho bé uống.
Phụ nữ bế kinh, đau bụng kinh: ích mẫu, ngải cứu, bạch đồng nữ, hương phụ, trần bì đồng lượng 10-12g, sắc uống, ngày 1 thang, chia 3 lần, uống ấm.
Phụ nữ bị đơn vú (vú bị sưng, nóng, đỏ, đau): lá đơn đỏ 12 - 16g sắc nước uống. Ngày 1 thang. Uống nhiều ngày tới khi hết triệu chứng.
Phụ nữ sau sinh bị tắc tia sữa gây đau đớn: lá bồ công anh tươi 50g rửa sạch bằng nước muối nhạt, giã nát, vắt lấy nước cốt uống, bã dịt vào núm vú. Ngày vài lần. Hoặc lá bồ công anh khô 12g, thông thảo 10g. Sắc uống ngày 1 thang. Tia sữa sẽ nhanh chóng được khai thông.
