Ở giai đoạn này, trẻ thường sốt đột ngột hoặc tăng dần, ngạt mũi, ho, mắt đỏ chảy nước, sợ ánh sáng, mệt mỏi, buồn ngủ, rêu lưỡi trắng mỏng hoặc hơi vàng, có thể ăn kém, đi ngoài phân loãng. Giai đoạn sơ khởi kéo dài 3-5 ngày.
Giai đoạn sởi mọc
Bắt đầu xuất hiện nốt ban sởi, từ đó cho đến khi sởi mọc toàn thân khoảng 3-4 ngày. Sởi mọc tuần tự, bắt đầu từ sau tai, gáy, đầu, mặt, lưng rồi đến ngực, bụng, tay chân, mọc càng ngày càng dày. Sởi màu hồng nhạt, lúc đầu rời rạc, sau kết thành đám, hơi nổi lên mặt da, giữa các nốt sởi có khoảng da bình thường. Sốt vẫn cao, ho nhiều, đại tiện nhão, rêu lưỡi vàng, chất lưỡi đỏ, có thể làm cho trẻ mê man, co giật.
Nên dùng bài thuốc thanh nhiệt, giải độc sau: Thạch cao sống 16-20 g, liên kiều, huyền sâm, cát căn mỗi thứ 12 g, kim ngân hoa 16 g, thuyền thoái 3 g, cam thảo 4 g, sắc uống ngày 1 thang.
Giai đoạn sởi bay
Nếu không có biến chứng, thường sau khi sởi mọc 3-5 ngày, các nốt sởi nhạt và chuyển màu thâm, sau đó mất dần, để lại vẩy trắng nhỏ và không bao giờ có sẹo. Trẻ hết sốt, tinh thần khá dần lên, ăn khá, bớt mệt mỏi và bình phục sau 1-2 tuần.
Dùng bài thuốc: Sa sâm 120 g, hoài sơn 60 g, cam thảo 80 g, đậu đỏ 20 g, hạt sen 120 g, mạch môn 80 g, hoàng tinh 80 g, lá dâu non 120 g. Tất cả tán bột, làm thành viên, ngày uống 30 g, chia làm 3 lần.
Chữa sởi nghịch
Biểu hiện: Sởi mọc chưa đầy đã lặn, mọc không theo tình tự thông thường. Trong thời gian sởi mọc, sắc mặt trẻ tái nhợt, chân tay lạnh. Sốt đã lâu mà sởi chưa mọc hoặc sởi đã mọc mà sốt còn cao. Sốt quá cao liên tục, kèm theo hôn mê, co giật, khó thở, quanh môi tím tái. Sởi đã bay mà trẻ vẫn mệt mỏi, không chịu ăn.
Chứng sởi nghịch thường gặp ở trẻ hư yếu, tỷ lệ tử vong ở những ca nặng là 5-10%. Có thể dùng một trong những bài thuốc dân gian sau:
- Lá diếp cá tươi 100-200 g, sắc nước, chia 2-3 lần uống trong ngày.
- Rau mùi cả cây (dùng hạt càng tốt) giã nát với rượu, xát khắp người lúc sởi khó mọc.
- Lúc sởi mọc ít, khó thở, dùng 1 con bồ câu hoặc gà trống tơ, mổ tim còn đập đắp lên vùng mỏm ức, 30 phút sau sẽ hết khó thở, sởi mọc đều.
Đối với những trẻ có tiếp xúc với bệnh nhân sởi, hãy cho uống các loại thuốc nam như lá diếp cá, bột sắn dây, mướp ngọt... hoặc tiêm bắp Gama globulin.
BS Đào Nga